SOSYALİST SANAT FELSEFESİNİN ÜLKEMİZDEKİ ÖNCÜLERİNDEN

[necmi]

Marksist felsefe ve sanat konusunda yazdığı kitaplar, yaptığı
çevirilerle sosyalist edebiyatımızın düşünsel temelinde önemli emeği
olan Aziz Çalışlar'ı 17. ölüm yıldönümünde saygıyla anıyoruz. 27
Kasım 1995'te yitirdiğimiz Aziz Çalışların, sanatımızda, öncelikle
değer yaratan bir düşünce adamı olarak anılması, anımsanması gerekir.
Bıraktığı ürünleri, üşenmeyip sayarsak, yazar ve çevirmen olarak
imzasına rastladığımız 35 dolayında yapıtla karşılaşıyoruz. Bunlardan
14'ü tiyatroyla ilgili. Yazılmış, uyarlanmış, çevrilmiş oyunlar.
Felsefe, kültür, estetik içerikli kitaplarının sayısı da bir o kadar.
Sözlük, ansiklopedi çalışmalarını bunlara kattığımızda, ortaya çıkan
görünüm, yoğun bir emek birikimini ve üretken bir çalışkanlığı
sergilemiş oluyor.


Yaptığı çevirilere baktığımızda Materyalist Felsefe Sözlüğü'nden
Suchkov'un Gerçekçiliğin Tarihi'ne, Kagan'ın Güzellik Bilimi Olarak
Estetik ve Sanatı'ndan Redeker'in Edebiyat Estetiği'ne, Marx-Engels-
Lenin'den Sanat ve Edebiyat derlemesine kadar, nasıl bir bilinçli
seçimle, yaşadığı dönemi aydınlatmaya yöneldiğini görüyoruz.
Çevirmenliğin ötesinde, bu kaynaklardan sanat-edebiyat dünyamızda
nasıl yaralanacağımızı, yaşanılan sorunları nasıl tartışıp hangi
sonuçlara varacağımızı Günümüzde Kültür Sanat ve Estetik, Sanatsal
Kültür ve Estetik, Gerçekçilik Estetiği, Ulusal Kültür ve Sanat gibi
kitaplarıyla da gündeme taşımıştı. Özellikle 1980 sonrasında,
ülkemizde yaşananların kültür, sanat, edebiyat dünyamızda yaptığı
"tahribat"a karşı bir direniş odağı içinde Aziz Çalışlar'ın yeri çok
önemliydi.


"Sosyalist gerçekçi sanat, sanatsal gücü, yan tutarlılığı ve halka
bağlılığı ile tüm derinliği ve çeşitliliği ile halkın yaşamında etkin
bir rol oynamaya, sosyalist kanılarla sosyalist yaşamsal tasarım ve
ilişkileri, güzellik duyusunu ve idealini biçimlendirmeye çalışır...
Sosyalist gerçekçilik yöntemi, sürekli değişimi ve ileriye doğru
gelişimi içinde gerçekliği sanatsal olarak içselleştirmeye
çalışır."(Ansiklopedik Kültür Sözlüğü/Aziz Çalışlar)