KIDEM İHBAR TAZMİNATI
Faik YILDIZ
Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilen henüz Sayın Cumhurbaşkanımızca onaylanmayan “İş Mahkemeleri Kanunu “çalışma hayatında başta kıdem tazminatı olmak üzere zamanaşımı konusunda ihbar, kötüniyet ve eşit davranmama tazminatlarında önemli değişiklikler getiriyor. Bu değişiklikleri açıklayalım.
Kıdem tazminatı
Kıdem tazminatı; kanunda belirtilen asgari bir çalışma süresini(en az bir yılı)
dolduran işçiye iş sözleşmesinin kanunda sayılan nedenlerden biriyle son
bulması halinde, işverence işçiye veya mirasçılarına ödenen paradır. Kıdem
tazminatında zamanaşımı süresi daha önce 10 yıldı. Bu süre 5 yıla düşürüldü.
Daha önce işçi kıdem tazminatıyla ilgili olarak 10 yıl içerisinde dava
açabiliyordu. Yeni düzenlemeye göre iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 5
yıl içerisinde dava açılması gerekiyor.
İhbar tazminatı
İşçinin işten haksız ve geçerli nedenle işten çıkarılması durumunda
işçiye ihbar süresine ait ödenen paraya ihbar tazminatı denilmektedir.
Bir işçinin ihbar tazminatına hak kazanabilmesi için işyerinde belirsiz süreli
iş sözleşmesiyle çalışması ve iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız
olarak sonlandırılması gerekiyor. İş sözleşmesini haklı veya haksız
olarak kendisi sona erdiren işçi ihbar tazminatına hak kazanamıyor. İşçilerin
ihbar süresi çalışma süresine göre ikiyle sekiz hafta arasında
değişmektedir. İhbar süreleri sözleşmeleriyle artırılabiliyor. İhbar süreleri
artırılmış ise işçinin işten çıkarılmasındaki süre artırılan ihbar süresi
dikkate alınarak hesaplanır. (Geniş bilgi için bakınız Arif Temir, İşçinin
Tazminatlı Ve Tazminatsız İşten Çıkarılması, Yaklaşım Yayınları, Ankara
2011)
İhbar tazminatında daha önce 10 yıl olan zamanaşımı süresi beş yıla
düşürülmüştür.
Kötü niyet tazminatı
İşçinin iş sözleşmesi, kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye
ihbar tazminatındaki bildirim sürelerinin üç katı tutarında ayrıca tazminat
ödeniyor. Bu tazminata kötü niyet tazminatı deniyor. Kötü niyet tazminatı 4857
sayılı İş Kanununda iş güvencesinden yararlanmayan işçiler için geçerlidir.
Kötüniyet tazminatında daha önce 10 yıl olan zamanaşımı süresi beş yıla
düşürülmüştür.
Eşit davranmama
4857 sayılı İş Kanunu’nun 5. maddesine göre, işveren, biyolojik veya işin
niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin
sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı
işlem yapamaz. İşveren işçiyi doğum yapmasından dolayı veya gebe kalmasından
dolayı işten çıkarmış ise işçi, dört aya kadar ücreti tutarındaki tazminat
talep edebilir. Bu tazminat, ihbar ve kıdem tazminatından ayrı bir tazminattır.
Bu tazminata eşit davranmama tazminatı denilimektedir. Eşit davranmama
tazminatında da daha önce 10 yıl olan zamanaşımı süresi beş yıla
düşürülmüştür.Tazminatlarda zamanaşımı sürelerinin düşürülmesi, hakkın talep
edilmesi sonrasında yargılamaya esas tutulacak kayıt ve belgelerin bulunması ve
taraflara ulaşılması konusunda faydalar sağlayacaktır.
(Güneş Gazetesi | 20.10.2017)