|
İşte
bu güzel mevcudatın bir an görünmesiyle kaybolması ve birbiri arkasından
gelip geçmesi, menâzır-ı sermediyeyi teşkil etmek için bir fabrika
destgâhları hükmünde görünüyor. Meselâ, nasıl ki ehl-i medeniyet fâni
vaziyetlere bir nevi bekà vermek ve ehl-i istikbale yadigâr bırakmak için,
güzel veya garip vaziyetlerin suretlerini alıp sinema perdeleriyle
istikbale hediye ediyor; zaman-ı maziyi zaman-ı halde ve istikbalde
gösteriyor ve derc ediyorlar. Aynen öyle de, şu mevcudat-ı bahariye ve
dünyeviyede kısa bir hayat geçirdikten sonra, onların Sâni-i Hakîmi,
âlem-i bekàya ait gayelerini o âleme kaydetmekle beraber, âlem i ebedîde,
sermedî manzaralarda onların etvâr-ı hayatlarında gördükleri vezâif-i
hayatiyeyi ve mu’cizât-ı Sübhâniyeyi menâzır-ı sermediyede kaydetmek,
mukteza-yı ism-i Hakîm ve Rahîm ve Vedûddur.
DÖRDÜNCÜ
İŞARET
وَرَابِعًا:
مَعَ
اِعْلاَنِ
التَّسْبِيحَاتِ
الرَّبَّانِيَّةِ
وَاِظْهَارِ
الْمُقْتَضَيَاتِ
اْلاَسْمَاۤئِيَّةِ
fıkrası ifade ediyor ki:
Mevcudat, etvâr-ı hayatıyla,
müteaddit envâ-ı tesbihat-ı Rabbâniyeyi yapıyor. Hem esmâ-i İlâhiyenin
iktiza ve istilzam ettikleri hâlâtı gösteriyor ki: Meselâ Rahîm ismi
şefkat etmek ister, Rezzâk ismi rızık vermek iktiza eder, Lâtîf ismi
lütfetmek istilzam eder. Ve hâkezâ, bütün esmânın birer birer muktezası
vardır. İşte, herbir zîhayat, hayatıyla ve vücuduyla o esmânın muktezasını
göstermekle beraber, cihazatı adedince Sâni-i Hakîme tesbihat
yapıyorlar.
|
Lügatler
:
aktâr-ı beden : bedenin her tarafı
âlem-i
bekà : devamlı ve kalıcı âlem
âlem-i ebedî : sonsuz âhiret
âlemi
bekà : devamlılık ve kalıcılık
cihazat :
cihazlar, donanımlar
derc etme : yerleştirme
destgâh :
tezgâh
ehl-i istikbâl : gelecek nesil
ehl-i medeniyet
: medenî insanlar
envâ-ı tesbihat-ı Rabbâniye : Allah’ı tesbih
etmenin çeşitleri
esmâ : isimler
esmâ-i İlâhiye :
Allah’ın isimleri
etvâr-ı hayat : hayat safhaları, hayatta
yaşanan değişiklikler
faaliyetkârâne : faaliyet
göstererek
fânî : geçici
fıkra : bölüm,
ifade
hâkezâ : böylece, bunun gibi
hâlât :
haller
hikmet : herşeyin belirli gayelere yönelik olarak
faydalı, anlamlı ve tam yerli yerinde olması
hüceyrât-ı bedeniye
: beden hücreleri
idame-i hayat : hayatı devam
ettirme
iktiza etme : gerektirme
istikbal : gelecek
zaman
istilzam etmek : gerektirmek
Lâtîf : çok lütuf
ve ihsanda bulunan Allah
lütuf : iyilik, ikram,
bağış
mahvolma : yok olma
menâzır-ı sermediye :
devamlı, sürekli manzaralar
mevcudat :
varlıklar
mevcudât-ı bahariye : baharda meydana çıkan
varlıklar
mu’cizât-ı Sübhâniye : her türlü eksiklikten uzak olan
Allah’ın mu’cizeleri
mukteza : bir şeyin gereği
mukteza-yı
ism-i Hakîm : Allah’ın Hakîm isminin gereği
müteaddit :
birçok
nevi : tür, çeşit
Rahîm : herbir varlıkta
merhamet ve şefkati tecelli eden Allah
Rezzak : bütün
yaratılmışların rızkını veren Allah
Sâni-i Hakîm : herşeyi
hikmetle ve san’atlı bir şekilde yapan Allah
sermedî : sürekli,
devamlı
suret : resim
tesbihat : Allah’ı her türlü
kusurdan yüce tutarak şanına lâyık ifadelerle anma
teşkil etme :
oluşturma
Vedûd : kullarını çok seven ve şefkat eden, Kendisine
çok sevgi beslenen Allah
vezâif-i hayatiye : hayat
görevleri
vücud : varlık, var oluş
yadigâr : miras,
hediye
zâhiren : görünüş itibariyle
zaman-ı hal :
şimdiki zaman
zaman-ı mazi : geçmiş zaman
zîhayat :
canlı
|
