|
Her bir meyve onun
için mâdum hükmündedir. Haricî bir zulmet-i adem ona hâsıl oluyor. Öyle
de, kudret-i Ehad-i Samede intisap noktasında, herşey için bütün eşya var.
Eğer intisap olmazsa, herşey için, eşya adedince haricî ademler
var.
İşte, şu remizden, imanın azamet-i envârına bak ve dalâletin
dehşetli zulümatını gör. Demek, iman, şu remizde beyan edilen hakikat-i
âliye-i nefsül emriyenin ünvanıdır; ve iman ile ondan istifade edebilir.
Eğer iman olmazsa: Nasıl ki kör, sağır, dilsiz, akılsız adama herşey
mâdumdur; öyle de, imansıza herşey mâdumdur,
zulümatlıdır.
İKİNCİ
NÜKTE:
Dünyanın ve eşyanın üç tane yüzü var:
Birinci
yüzü: Esmâ-i İlâhiyeye bakar, onların âyineleridir. Bu yüze zevâl ve
firak ve adem giremez; belki tazelenmek ve teceddüd var.
İkinci
yüzü: Âhirete bakar, âlem-i bekàya nazar eder, onun tarlası
hükmündedir. Bu yüzde, bâki semereler ve meyveler yetiştirmek var; bekàya
hizmet eder, fâni şeyleri bâki hükmüne getirir. Bu yüzde dahi mevt ve
zevâl değil, belki hayat ve bekà cilveleri var.
Üçüncü yüzü:
Fânilere, yani bizlere bakar ki, fânilerin ve ehl-i hevesâtın mâşukası ve
ehl-i şuurun ticaretgâhı ve vazifedarların meydan-ı imtihanlarıdır. İşte
bu üçüncü yüzündeki fenâ ve zevâl, mevt ve ademin acılarına ve yaralarına
merhem için, o üçüncü yüzün içyüzündeki bekà ve hayat cilveleri
var.
Elhâsıl, şu mevcudat-ı seyyâle, şu mahlûkat-ı seyyâre,
Vâcibü’l-Vücudun envâr-ı îcad ve vücudunu tazelendirmek için müteharrik
âyineler ve değişen mazharlardır.
|
Lügatler
:
adem : yokluk, hiçlik
âlem-i bekà : devamlı
ve kalıcı âlem
âyine : ayna
azamet-i envar : nurların
büyüklüğü
bâki : kalıcı, devamlı, sürekli
bekà :
kalıcılık, devamlılık
beyan : açıklama, anlatım
cilve
: yansıma, görüntü
dalâlet : hak yoldan sapma,
inançsızlık
ehl-i hevesât : nefsin hoşlandığı, gelip geçici
istek ve arzuların peşinde olanlar
ehl-i şuur : bilinç sahibi
kimseler
elhâsıl : sonuç olarak
envâr-ı îcad : yoktan
var etme nurları
Esmâ-i İlâhiye : Allah’ın
isimleri
eşya : varlıklar, şeyler
fâni : ölümlü,
geçici
fenâ : ölümlü, geçici olma
firâk :
ayrılık
hakikat-i âliye-i nefsülemriye : işin gerçeğinde var
olan yüce hakikat
haricî : dıştaki, maddî
hâsıl olmak
: meydana gelmek
iman : inanma
intisap : bağlanma,
mensup olma
istifade : faydalanma
kudret-i Ehad-i
Samed : bir ve tek olan ve hiçbir şeye muhtaç olmayan Cenâb-ı Hakkın
kudreti
mâdum : yok, ölü
mahlûkât-ı seyyare : sürekli
hareket eden varlıklar
mâşuka : aşk ile sevilen
şey
mazhar : erişme, nail olma
mevcudat-ı seyyâle :
akıp giden varlıklar
mevt : ölüm
meydan-ı imtihan :
imtihan meydanı
müteharrik : hareketli
nazar :
bakış
nükte : ince mânâlı söz
remiz : ince
işaret
semere : meyve, netice
teceddüd :
yenilenme
ticaretgâh : ticaret yeri
Vâcibü’l-Vücud :
varlığı gerekli olan, var olmak için hiçbir sebebe ihtiyacı bulunmayan
Allah
vazifedar : görevli
vücud :
varlık
zevâl : kaybolma
zulmet-i adem : yokluk
karanlığı
zulümât : karanlıklar
|
