|
Şu
Kadîrin kemâl-i kudretini ve hiçbir şey Ona ağır gelmediğini ve en büyük
şey, en küçük şey gibi Onun kudretine ağır gelmediğini ve hadsiz efrat
birtek fert gibi o kudrete kolay geldiğini şu âyet-i kerime ilân
ediyor:
مَا
خَلْقُكُمْ
وَلاَبَعْثُكُمْ
اِلاَّ
كَنَفْسٍ
وَاحِدَةٍ 1
Şu
âyetin hakikatini Onuncu Sözün Hâtimesinde icmâlen ve Nokta Risalesinde ve
Yirminci Mektupta izahen beyan etmişiz. Şu makam münasebetiyle, Üç Mesele
suretinde bir parça izah ederiz.
İşte, kudret-i İlâhiye
zâtiyedir. Öyle ise acz tahallül edemez.
Hem melekûtiyet-i
eşyaya taallûk eder. Öyle ise mevâni tedahül edemez.
Hem nisbeti
kanunîdir. Öyle ise, cüz, külle müsavi gelir; ve cüz’î, küllî hükmüne
geçer.
İşte, şu üç meseleyi ispat edeceğiz.
BİRİNCİ
MESELE: Kudret-i Ezeliye, Zât-ı Akdes-i İlâhiyenin lâzime-i zaruriye-i
zâtiyesidir. Yani, bizzarure Zâtın lâzımesidir; hiçbir cihet-i infikâki
olamaz. Öyle ise, kudretin zıddı olan acz, o kudreti istilzam eden Zâta
bilbedâhe ârız olamaz. Çünkü, o halde cem-i zıddeyn lâzım
gelir.
Madem acz, Zâta ârız olamaz. Bilbedâhe, o Zâtın lâzımı olan
kudrete tahallül edemez. Madem acz, kudretin içine giremez. Bilbedâhe, o
kudret-i zâtiyede merâtip olamaz. Çünkü, herşeyin vücut merâtibi, o şeyin
zıtlarının tedahülü iledir.
Dipnotlar - Arapça İbareler -
Haşiyeler :
1 : “Sizin yaratılmanız da, diriltilmeniz
de, tek bir kişinin yaratılıp diriltilmesi gibidir.” Lokman Sûresi,
31:28.
|
Lügatler :
acz : âcizlik, güçsüzlük
âhiret : öteki
dünya, öldükten sonraki sonsuz hayat
ârız : yaklaşma,
ilişme
âyet-i kerime : şerefli âyet, Kur’an’ın herbir
cümlesi
bilbedâhe : ap açık şekilde
bizzarure :
zorunlu olarak
cemâl-i san’at : sanatın güzelliği
cem-i
zıddeyn : iki zıddın bir arada olması
cihet-i infikâk :
ayrılma, çözülme yönü
efrat : fertler, bireyler
fert :
birey
hadsiz : sayısız
hakikat : gerçek mahiyet,
esas
hâtime : sonuç, son bölüm
icmâl :
özetleme
istilzam : gerektirme
izhar etmek :
göstermek
Kadîr : herşeye gücü yeten, herşeyi yapabilen, sonsuz
güç ve kudret sahibi Allah
kanunî : kanuna ait
kemâl-i
hikmet : hikmetin mükemmelliği
kemâl-i kudret : kudretin
mükemmelliği
kıyamet : dünyanın sonu, varlığın bozulup
dağılması; kâinatın ölümünden sonra, bütün ölülerin dirilip ayağa
kalkmaları, mahşerde toplanmaları
kudret : güç, kuvvet,
iktidar
kudret-i ezeliye : başlangıcı olmayan, ezelden beri var
olan Allah’ın kudreti, güç ve kuvveti
kudret-i İlâhiye :
Allah’ın güç ve kuvveti
kudret-i zâtiye : iktidar; temel, öznel
kudret
küll : bütün
küllî : tür, aynı fertlerden
oluşan mânevî şahıs
lâzıme : gereklilik
lâzime-i
zaruriye-i zâtiye : zâtının ayrılmaz ve zorunlu
gerekliliği
makam : konum, yer
melekûtiyet-i eşya :
varlıkların görünmeyen, içyüzü
merâtip :
mertebeler
mevâni : maniler, engeller
münasebet :
ilişki, bağlantı
müsavi : eşit, denk
nisbet :
bağ
Nokta Risalesi : Mesnevî-i Nuriye’de yer
almaktadır
suret : şekil
taallûk : ilgili
olma
tahallül : araya girme, müdahale etme
tedahül :
içine girme, dahil olma
vücut : varlık
Zât-ı Akdes-i
İlâhî : her türlü kusur ve noksandan sonsuz derece uzak olan Zât,
Allah
zâtiye : kendisinden olan
|
