İstanbul'da "Doğumunun 100. Yılında Halife Altay" Anma Programı

[Abdulvahap Kara]

Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB)'nin ev sahipliğinde, Kazakistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği ve Zeytinburnu Belediyesi işbirliğinde gerçekleştirilecek olan "Doğumunun 100. Yılında Halife Altay" Anma Programına iştiraklerini diler, saygılar sunarız.

Tarih: 25 Mart 2017 - Cumartesi

Yer: Kazlıçeşme Kültür Merkezi, Akdeniz Salonu - Zeytinburnu

Program:

19.00 Kitap Sergisi ve Kokteyl

19.30 Açılış Konuşmaları

Murat Aydın (Zeytinburnu Belediye Başkanı, TDBB Başkan v.)

Serkan Dinçtürk (Kazak Türkleri Derneği Başkanı)

Abdurrahim Altay (Halife Altay'ın Oğlu)

Kazakistan Ankara Büyükelçiliği Temsilcisi

 

19.45 Panel: “Doğumunun 100. Yılında Halife Altay”

Oturum Başkanı:

Dr. Fahri Solak (Marmara Üniversitesi, Öğretim Üyesi)

Konuşmacılar:

Botogöz Uvatkan (Dünya Kazakları Cemiyeti Genel Sekreteri)

Kazıbek İslambek (Halife Altay Kitabının Yazarı)

Prof. Dr. Abdulvahap Kara (Mimar Sinan Üniversitesi, Öğretim Üyesi)

Prof. Dr. Danagul Mahatkyzy (Avrasya Üniversitesi, Otrar Araştırma Merkezi)

 

21.00 Kapanış - Plaket Takdimi

 

Büyük Kazak Âlimi Halife Altay (15 Aralık 1917 - 15 Ağustos 2003)

Müslüman Türk âleminin bir büyüğü, Kazak Türklerinin din alimlerinden Halife Altay 1953’te Türkiye’ye göçmen olarak geldi. Kazak Türklerinin tarihini ve kültürünü tanıtan yazılar ve kitaplar yayınladı. 1988’de Kur’an-ı Kerim’in Kazak Türkçesinde ilk mealini hazırladı. 1991’de Kazakistan’ın bağımsızlığını kazanmasından sonra ata yurduna göç etti ve 2003’te vefat edene kadar din alanında büyük hizmetler verdi. 70 yıllık Sovyet yönetiminden sonra, İslami bilgilerin ve kültürün canlandırılması için yaptığı çalışmalar ön plana çıkan ve dini eserleri ve ilmi kişiliğiyle büyük saygı ve sevgi gören Halife Altay 100. doğum yıl dönümü olan 2017 yılında Türkiye, Kazakistan ve Avrupa ülkelerinde birçok bilimsel toplantı ve etkinliklerle anılacaktır.

Halife Altay, 15 Aralık 1917'de Doğu Türkistan’ın Altay bölgesi Şingil kazasında, Akif Bey ve Melike Hanımın kurdukları yuvada dünyaya geldi. İlk dini eğitimini Muaviye İsabey ile Ahmet Ali Caysanbayoğlu’ndan aldı. 16 yaşından itibaren köyde imamlık yapmaya başladı. Altay’ın ailesi 1938’de Doğu Türkistan’dan hicret ederek Hindistan’a yerleşti. Buradan 1953’te Türkiye’ye geldi. Halife Altay ilk eserini 1977’de “Kazak Türklerinin Şeceresi” adıyla İstanbul’da yayınladı. 1980’de Kazak Türkçesinde “Kur’an Yolu ve İmanın Şartları” kitabı ve göç anılarını manzum bir şekilde anlatan “Esteliklerim” yayınlandı.

Aynı zamanda tarihçi ve etnograf olan Halife Altay’ın Türkiye’deki Kazakların tarihlerini, örf ve adetlerini konu alan eseri “Anayurttan Anadolu’ya” 1981 yılında Ankara’da Kültür Bakanlığı tarafından yayınlandı. Bu eser, 1994 yılında, Kazakistan Yazarlar Birliği tarafından “Alaş Ödülüne” layık görüldü.

Onun en önemli eseri olan ve Türkiye’deki Kazak göç liderlerinden ve hocalarından Delilhan Canaltay ile birlikte hazırladığı Kur’an-ı Kerim’in Kazak Türkçesindeki ilk mealini 1988’de İstanbul’da yayınladı. Bu eser Kazakistan’ın bağımsızlığını kazanmasından sonra tekrar tekrar basılarak yüzbinlerce adet dağıtıldı. Halife Altay’ın Türkiye’de yayınlanan tüm eserleri daha sonra Kazakistan’da Kazak Türkçesi’ne çevrilerek tekrar yayınlandı.

1993’te Kazakistan’a yerleşen Halife Altay burada Kazak Türkçesinde dini sahada birçok esere imza attı. Halkı irşad yolunda bıkmadan yorulmadan şehir şehir, bölge bölge gezerek vaazlarda bulundu. Bağımsızlıktan sonra dini özgürlüğe kavuşan ve dine susamış olan Kazak halkının aşırı dini akımlardan sakınmaları yolunda bilgilendirici çalışmalar yaptı.

2001’de Kazakistan’ın bağımsızlığının 10. yılı kutlamaları çerçevesinde, Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Halife Altay’ı Kazakistan millî kültürüne yaptığı hizmetlerinden dolayı altın madalya ile taltif etti.

Halife Altay, 1993’ten itibaren son nefesine kadar bağımsız Kazakistan’da yaşadı. Bu dönemde, Almatı’da kurulan İnabat isimli derneğin şeref başkanlığını da yürüttü. 15 Ağustos 2003 sabahında Almatı’da 86 yaşında vefat etti. Devlet töreniyle defnedildi. Mezarı çoğunlukla Kazakistan siyaset adamları ve aydınlarının defnedildiği Kensay Mezarlığı’ndadır. Halife Altay’ın cenazesine Kazakistan’ın önde gelen siyaset ve kültür adamlarının yanı sıra sanatçılar ve kalabalık bir vatandaş topluluğu katıldı. 

Çalışmaları ve hayatı hakkında Türkiye’de ve Kazakistan’da çok sayıda makale yayınlanan Altay hakkında bilimsel sempozyum da düzenlendi. Daha sağlığında 1999’da Marmara Üniversitesi’nde Kazıbek İslambek isimli bir Kazakistanlı öğrenci tarafından yüksek lisans tezi de hazırlandı. Bu gözden geçirilerek ve ikmal edilerek, doğumunun 100. yılı münasebetiyle 2017 senesinde Prof. Dr. Abdulvahap Kara tarafından İstanbul’da kitap olarak yayınlandı.

Hizmetleri Türk-İslam âleminde unutulmayacak izler bırakan Halife Altay’ı Doğumunun 100. yılı vesilesiyle bir kez daha rahmetle anıyoruz. Ruhu şad, mekânı cennet olsun!

Phone              : +90 212 547 12 00 (pbx)

Fax                    : +90 212 547 12 04

Address           : Merkez Efendi Mah. Merkez Efendi Konağı  No: 43 34015                                                                          
                            Zeytinburnu / İSTANBUL / Türkiye

Web                  : www.tdbb.org.tr

E-mail              : in...@tdbb.org.tr

Facebook        : facebook/tdbbweb

Twitter              : twitter/tdbbweb

Location          : goo.gl/lt6UT