NİMRİ KULLUKLARI SANAT PROJESİNİN 2025 YILI KONUĞU HEYKELTIRAŞ REFA EMRALİ
Gök_Yer_Su Heykeli, Refa Emrali 2025
Nimri Köyünde geleneksel kulluklar
Karagöz Sanat Evi tarafından her yıl düzenlenen Nimri Kullukları Sanat Projesinin Konuğu ‘’Şamanların Sırları: Gök, Yer-Su’’ isimli çalışmasıyla Hacettepe öğretim üyesi Prof. Refa Emrali oldu. Proje 5 – 11 Ekim tarihleri arasında, Keban’ın Nimri Köyünde girişindeki Kazım Hasan Bademliğinde gerçekleştirildi. Bir hafta süren çalışmanın açılışı 11 Ekim tarihinde yapıldı. Bir Anadolu köyünü sanat ile görünür kılmak amacıyla taş üstüne taş konulan Nimri Kullukları projesi, bu yıl, Altekma Group, Keban Kaymakamlığının desteği dışında, yerel sanatseverlerin gönüllü katkılarıyla gerçekleştirildi.
İnsan eliyle neden olunan doğanın tahribatı sanatçıların, bilim insanlarının, aktivistlerin gündemindeki aciliyetini korumaya devam ediyor. İnsan türüne hizmet eden antropojenik tehlike; insan-insan olmayanların, türlerin ilişkilerini ötelemiş durumda. Oysaki yeryüzünün farklı kültürlerinde doğa temelli benzer gelenekler, inançlar, ritüeller yaşamaya devam ediyor. Arketipleri Şamanizm’e uzanan, Sibirya kökenli olup farklı coğrafyalarda görülen, Moğolistan’da ki ismi oboo, ovoo ile dünya literatürüne giren, Anadolu’da kulluk olarak bilinen taş üstüne taş koyma geleneği hala devam ediyor, ruhları olduğuna inanılan yerler işaretleniyor. Kutsal kabul edilen gök, yer-su, doğanın ruhu taşlarla sentezleniyor. Yol kenarlarında, zor geçitlerde, dağ zirvelerinde evreni kutsayan ritüeller, doğanın koruyuculuğuna duyulan inanç, yerel kültürlerin doğaya duyduğu saygı, şükran umut veriyor. Sanatçı Refa Emrali projesinde Şamanizm kaynaklı doğa inancını, gök, yer-su kültü ile ilişkilendirerek, üst üste yığılmış taşlarla dolu kübik formlarla inşa ederek doğa politikalarına dikkat çekiyor…
Elazığ'ın Keban ilçesine bağlı Nimri Köyü’nde de yüzyıllardır varlığını sürdüren ve yakın zamanda yok olmaya yüz tutmuş geleneksel kullukları araştıran tarihçi Dr. Kenan Öztürk 2016 yılında bu yapıtları gündeme taşıyan bir sanat çalışması başlattı.
O tarihten bu yana, Nimri Kullukları Sanat Projesi isimli bu projeye, sanatçılar, üniversitelerin Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümleri, sanatseverler katılıyor. On yıldan beri süren çalışmalarda amatör olarak köylülerle Nimri’ye sekiz geleneksel kulluk kazandırıldı. Ayrıca sanatçılar tarafından, Nimri’’nin tepesinde bulunan kutsal Ağbaba Dağı’nın eteklerinde, Kazım Hasan Bademlik alanının yol kenarında doğa, ekoloji kavramlarından ilham alınarak beş ve köy girişlerine iki adet çağdaş sanat eseri yapılarak, Nimri onbes yapıtıyla bir açık alan heykel müzesine dönüşme yolunda. İnşası arazinin, kendi yassı taşlarıyla yapılan çalışmalar, yerel inançları ve hikâyeleriyle geçmişin Şamanizm mirasını hatırlatıyor. Yeryüzünün kendi arkaik malzemesiyle yapılan eserler kurulduğu yerin kutsallığının göstericisi, işaretleyici olarak kendisine armağan ediliyor. Anadolu'nun bir köyü olan Nimri gönüllülükle, imeceyle, kültürel mirasını sanat yoluyla yaşatma çabasına devam ediyor.
Karagöz Sanat Evi
Cumhuriyet cad. No. 183 AYVALIK