Waarnemingen bij snel broedsucces

[Harm Peeters]

Elk jaar blijft hier in Arcen wel leegstand van geschikte nestplekken op goede locatie, dit bij een erg grote toestroom van vogels. Op het eerste gezicht een zichzelf tegensprekende waarneming, want er zijn veel zoekende vogels bij maar weinig vrije nesten. In de mensenwereld zou leegstand dan zelden lang duren, maar in de wereld van de gierzwaluw blijven zulke objecten vaak jarenlang leeg.

Welk fenomeen veroorzaakt hier leegstand en voorkomt dat gierzwaluwen tot ogenblikkelijke bewoning overgaan? De verhouding 'zoekende' vogels ten opzichte van leegstand is immers 10:1. Dus op elk onbenut leegstaand nest komen ca. 10 'zoekvogels'. Om dit beter te begrijpen moet men beseffen dat er daarbij fysiek 10 min of meer gelijkwaardig sterke confliktpartijen zijn, die intimiderend, belemmerend en verlammend op elkaar inwerken.

Dit conflicterend overschot aan gelijkwaardig zoekende vogels komt gedurende vele broedweken in nauw contact met de lege plekken maar durft er geen van allen gebruik van maken. Het lijkt alsof de begeerde leegstand, waar zoveel ogen op gericht staan, gelijktijdig een patstelling bewerkt. Geen van de aanwezige solitaire zoekvogels durft de gevaarlijke fysieke confrontatie aan met vergelijkbaar sterke concurrenten door - alleen - als eerste op monofone wijze deze plek te claimen. Met mogelijk onvermijdelijke beschadiging van hun aerodinamische kapitaal, als gevolg van een gevecht met 9 mededingers. Dat beeld schrikt zeer waarschijnlijk af. 

Coalitie

De meeste kans op inname en verdediging van leegstaand en gemeenschappelijk begeerd vastgoed maken gelieerde vogels. Koppels  die reeds gedurende de zoekfase - ook zonder nest - een zeer sterke band hebben opgebouwd en op elkaars fysieke bijstand kunnen rekenen. Alleen samen zijn zij bij machte om hun aanspraken luidkeels en polyfoon te verdedigen. 

Dit fenomeen van overwicht via initiële partner-alliantie zag ik dit jaar gedurende de prille ochtenduren in mei. Een nieuwe nestplek in de bodemplaat van een begeerde plek (door meerdere elkaar beconcurerende solitaire vogels) werd toen door twee vogels met een vooraf gevestigd partnerschap in verrassend korte tijd ingenomen. 

Samen sterk

In tegenstelling tot beschrijvingen waarin een 'nieuwe' nestvogel na keuze van een plek daarna pas op zoek gaat naar een partner, waren hier van meet af aan twee broedpartners ter verdediging van hun keuze actief. Dat maakt sterk, het snelle duet bezegelt de definitieve inname. Gierzwaluwen schijnen het duet als een virtueel deurslot te respecteren. 

Kort daarna kwam het tot een succesvol broedsels met tenminste twee waargenomen jonkies.

Conclusie:

Initiële partnerschap voorafgaand aan een nestkeuze  is een werkzame strategie om patstellingen bij aanwezigheid van grote aantallen solitair zoekende gierzwaluwen aan het front van gemeenschappelijke begeerte te doorbreken.

M.v.g.

Harm Peeters

Arcen

[Jaap Langenbach]

Hoi Harm,

Interessante gedachten, deze had ik nog niet eerder gehoord.

Voor de hand liggende vraag is hoe je vaststelt dat het al een koppel was voor de nestbezetting. Geluidjes, samen vliegen, vlak na elkaar invliegen?

Kenners zeggen dat het bezit van een nest voor de gierzwaluw belangrijker is dan het hebben van een partner, want die is snel gevonden (weten we van camera bewaakte kasten). Dus zoeken man EN? vrouw solitair eerst een nest, zou ik denken.

Heb je ook bedacht dat 'jouw' zoekvogels ook zoeken (en vinden?!) bij andere kolonies in de wijk  / dorp? 

vriendelijke groet,
Jaap Langenbach, Utrecht
gierzwaluw.website/2025.html
   

Op vr 1 aug 2025, 11:25 schreef Harm Peeters <harml...@gmail.com>:

--
Je hebt dit bericht ontvangen omdat je bent geabonneerd op de groep 'Gierzwaluwen' van Google Groepen.
Als je je wilt afmelden bij deze groep en geen e-mails van de groep meer wilt ontvangen, stuur je een e-mail naar gierzwaluwen...@googlegroups.com.
Ga naar https://groups.google.com/d/msgid/gierzwaluwen/CAFMJNuTKhYjdJ%3D8eGFHSMt-MZ-36Ny-EPPmt1V1-0a_kq3130Q%40mail.gmail.com om deze discussie te bekijken.

[Rick Wortelboer]

Volgens mij een gangbare procedure: nieuwe kasten worden standaard door een koppel bezet. Heel vaak gezien. Eenlingen zijn schaars en betreffen mogelijk partners die te laat thuiskwamen en niet meer werden toegelaten. Of na gevecht alsnog de deur gewezen werd (nieuwe of oude partner). Voordat die weer nieuwe partner heeft, betrekt die waarschijnlijk nieuwe nestplek. Al die decibellen, daar gaat het allemaal niet om. De hormonen maken de dienst uit. 

Op vr 1 aug 2025, 17:56 schreef Jaap Langenbach <gierzwalu...@gmail.com>:

Ga naar https://groups.google.com/d/msgid/gierzwaluwen/CAEMufw7bP5jP4xmzXwWNhz3gQi61mHyNEc9XY8Hupanv-T379w%40mail.gmail.com om deze discussie te bekijken.

[Harm Peeters]

Hallo Jaap,

In het omcirkelde uit jouw voorafgaande bericht vat je idd de juiste gedragskenmerken goed samen. Maar in dit broedgeval was er nog een heel specifieke aanwijzing: dit koppel was gelijktijdig actief bezig met onderzoek van drie nestopeningen in de bodem van de octapuskast. Twee van die drie gaten zijn optisch geheel identiek, dus verwarrend, en zitten alleen iets verspringend in de bodem gesitueerd. Het kwam voor dat een zoekvogel in het tweede bodemgat verdween, en de partner wel wist (van afstand gezien) dat hij/zij daar ergens binnen aanwezig was, maar dan iets later in het derde gat 'navloog'.

Dat gebeurde geheel vroeg in de ontdekkingsfase en ook vroeg in de ochtend meerdere keren, totdat het koppel de knoop doorhakte en snel koos voor het eerste bodemgat, dat qua uiterlijke herkenbaarheid zeer duidelijk afwijkt door aanwezigheid van een stootrand achter het invlieggat. Verder is de binnenzijde identiek (de twee identieke bodemgaten krijgen na het seizoen ook elk een ruwe en in kleur en structuur afwijkende stootrand).

Aanvankelijk dacht ik nog dat het mogelijk twee individueel zoekende mannen/vrouwen waren, met knokken in dezelfde ruimte tot gevolg, (want het reeds eerder bezette buurnest op 15 cm afstand trok vanwege duetteren nog veel meer individueel bekijks) maar beide bleken deel van een 'zoekend' koppel te zijn die zich tot grote opluchting in de goed herkenbare opening terugvonden.

Dat ik vanuit de slaapkamer deze activiteiten in de vroege uurtjes makkelijk via het zijraam van de dakkapel kon volgen was een groot voordeel. Daarna werd er snel begonnen met eileg, het was inmiddels eind mei.

Mvg, Harm Peeters

Arcen

Op vr 1 aug. 2025 17:56 schreef Jaap Langenbach <gierzwalu...@gmail.com>:

Ga naar https://groups.google.com/d/msgid/gierzwaluwen/CAEMufw7bP5jP4xmzXwWNhz3gQi61mHyNEc9XY8Hupanv-T379w%40mail.gmail.com om deze discussie te bekijken.

[Harm Peeters]

Hallo Rick,

Jouw toevoeging dat dit vaak zo gebeurt (gevormd "luchtkoppel" betrekt in korte tijd nest, maar dan meestal later in het seizoen) wil ik graag onderschrijven.

In het seizoen later gestarte en succesvolle broedsels in nieuwe kasten kwamen vaak met twee vogels (bijna) tegelijk over de drempel. In drukke kolonies met veel stress (zoals hier vaak) lukt het solitaire zoekvogels kennelijk moeilijk om leegstaande nieuwe kasten te claimen..

Mvg

Harm Peeters

Arcen

.

 

Op vr 1 aug. 2025 18:43 schreef Harm Peeters <harml...@gmail.com>:

[Sietse Altena]

Hallo, hier hetzelfde waargenomen. Een koppel vanaf begin juni druk zoekend en wel 3 of 4 nachten achterelkaar de ene die overnacht in nestkast 7 en de andere in nestkast 8 ongeveer 40 cm uit elkaar. Na 4 of 5 nachten samen overnachten in nestkast  7 en een dikke week later het eerste ei. Dit is dus duidelijk een al gevormd koppeltje. De eieren zijn beide uitgekomen op 17 juli, dus kan hier nog tot de laatste week van augustus van genieten! Groet Sietse.

Op vr 1 aug 2025, 19:06 schreef Harm Peeters <harml...@gmail.com>:

Ga naar https://groups.google.com/d/msgid/gierzwaluwen/CAFMJNuS9Ndw0hEXewQvYBGTObPhBGmuFt5k_nn%3D%2BqR3-qPhswA%40mail.gmail.com om deze discussie te bekijken.

[Jan Wolf]

Hier zijn ze al een maand uitgevlogen.

En hier in de dorp zie je echt niks meer sinds een paar weken.

Op zo 3 aug 2025 om 17:45 schreef Sietse Altena <sietse...@gmail.com>:

Ga naar https://groups.google.com/d/msgid/gierzwaluwen/CA%2BMi%3DP54S8He6cB3u0mxLtaC2a_VtXBLnW9XM%2BuodcZkopamrw%40mail.gmail.com om deze discussie te bekijken.

--

Met vriendelijke groet,

Jan Wolf

Harmaartsweg 7

8095 RC Oldebroek

Tel. 06 18323693

E-mail. janwo...@gmail.com