Không có trạm sạc, xe điện sẽ là đống sắt vô dụng! - Google Groups

[Mikali Nguyễn]

Không có trạm sạc, xe điện sẽ là đống sắt vô dụng!

Việt Nam đang thúc đẩy chuyển đổi sang giao thông xanh, với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và đạt trung hòa carbon vào năm 2050.
Thị trường xe xăng và xe điện bắt đầu nóng lên từng ngày khi lộ trình cấm xe xăng tại các đô thị lớn (Hà Nội, TP.HCM) bắt dầu lộ diện. Xe xăng giảm giá, xe điện lên ngôi. Các chuyên gia dự đoán:

- Doanh số xe máy điện tại Hà Nội có thể tăng 20-30% trong quý III và IV/2025, do người dân chuẩn bị cho lộ trình cấm xe xăng vào tháng 7/2026.

- Ở TP.HCM, dự đoán doanh số năm 2025 sẽ có 150.000–200.000 xe máy điện bán ra tại TP.HCM, nhờ chính sách ưu đãi và nhu cầu từ học sinh, sinh viên, tài xế công nghệ.

Vấn đề quan trọng sát sườn hiện nay là hạ tầng trạm sạc xe điện không thể đáp ứng nhu cầu của người dân khi việc đổi xe xăng sang xe điện đang là xu hướng khẳng định và tăng lên từng ngày. Khi người sở hữu xe điện không tìm ra trạm sạc thì chiếc xe sẽ trở thành đống sắt vô dụng, như người đi giữa sa mạc khát nước mà không tìm thấy ốc đảo.
 Đi thẳng vào các vấn đề phải giải quyết, ta thấy người dân có thể sạc ở các nơi sau:
1. Trạm sạc chuyên dùng công cộng
2. Trạm sạc tại các TTTM, siêu thị
3. Trạm sạc tại các chung cư
4. Sạc tại nhà

5. Các trạm đổi pin

1. Trạm sạc chuyên dùng công cộng

Hiện nay chỉ có 2 doanh nghiệp phát triển trạm sạc công cộng là:
1. VinFast: Là doanh nghiệp tiên phong, đã triển khai khoảng 3.000 trạm sạc với hơn 150.000 cổng sạc cho ô tô và xe máy điện trên toàn quốc tính đến tháng 10/2022. Các trạm sạc được đặt tại các khu vực đông dân cư, trục giao thông chính, và các địa điểm như trung tâm thương mại.vinfast.vn
2. V-Green: Một công ty liên quan đến VinFast, cũng phát triển hệ thống trạm sạc công cộng với hơn 150.000 cổng sạc trên 63 tỉnh thành, phục vụ xe máy và ô tô điện, tuân thủ tiêu chuẩn an toàn châu Âu
Nói có vẻ quy mô, hoành tráng nhưng trạm sạc như vậy là chưa đáp ứng đủ nhu cầu
- Đi giữa đô thị mà tìm ra điểm sạc là rất hiếm, tìm muốn đỏ con mắt. Trạm sạc không có sẵn và phổ biến như trạm xăng. Các trạm sạc của Vinfast thường bố trí tại Khu dân cư Vinhomes, TTTM Vincom, bãi đỗ xe Vinfast...đếm trên đầu ngón tay và chủ yếu phục vụ cho xe ô tô điện, hiếm có chỗ cho sạc xe máy.,
- Điểm quan trọng là trạm sạc Vinfast không cho phép các xe thuộc thương hiệu khác vào sạc.
- Các thương hiệu xe điện khác chỉ bán xe mà hầu như không có trách nhiệm phát triển hệ thống trạm sạc công cộng chuyên dụng
Vấn đề đặt ra là:
👉 Không thể cho Vinfast độc quyền trạm sạch vì như vậy sẽ tiêu tốn nguồn lực phát triển cơ sở hạ tầng trạm sạc, mà phải có kế hoạch liên kết mở rộng đầu tư với các hãng xe khác, như liên kết cổng ATM giữa các NH trước đây.
👉 Buộc các hãng xe muốn bán xe điện tại VN phải có trách nhiệm phát triển hạ tầng trạm sạc bằng cách tự đầu tư hay liên kết.

2. Trạm sạc tại các TTTM, siêu thị

Các trạm sạc tại các trung tâm thương mại (TTTM) và siêu thị là một phần quan trọng của cơ sở hạ tầng dành cho xe điện, giúp người dùng có thể sạc xe trong khi mua sắm, giải trí. Việc lắp đặt trạm sạc tại các địa điểm này mang lại nhiều lợi ích như thu hút khách hàng, tăng thời gian lưu trú, và tạo thêm nguồn thu nhập.
Tuy nhiên, kể từ khi VPCP có thông báo (372/TB-VPCP ngày 10/8/2024) về chính sách phát triển phương tiện giao thông xanh và chính sách phát triển trạm sạc điện cho phương tiện giao thông xanh, cho đến nay vẫn chưa có tiến triển gì mới:  
- Ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn nhà chung cư, trung tâm thương mại, trong đó quy định các tiêu chuẩn về hệ thống sạc điện cho phương tiện giao thông xanh, hoàn thành trước ngày 31 tháng 12 năm 2024 (chưa có).
- Hướng dẫn bổ sung trong quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng, quy hoạch tỉnh, bảo đảm có các hệ thống trạm sạc điện công cộng trong các đô thị phục vụ phương tiện giao thông xanh để các địa phương triển khai thực hiện, không làm ảnh hưởng đến hoạt động phương tiện giao thông xanh của người dân, hoàn thành trong tháng 8/2024 (chưa có).
Vì chưa có quy định nên hiện tại các TTTM, Siêu thị vẫn đang án binh bất động, mặc dù nhiều nơi có bãi đổ xe ngoài trời rộng rãi, có thể cải tạo nhanh chóng để biến thành trạm sạc mà không có vấn đề gì lớn.
Vấn đề đặt ra là:
👉 Phải có quy hoạch buộc các TTTM, siêu thị phải có trạm sạc với 1 tỷ lệ nhất định (TD: 40%) ở bãi đổ xe, đi kèm với những khuyến khích đầu tư thích hợp.

3. Trạm sạc tại các chung cư:

Vì không có quy định bắt buộc và lo sợ nguy cơ cháy nổ nên nhiều chung cư tẩy chay, không cho phép sạc xe điện tại chung cư. Điều này gây khó khăn và bế tắc cho cư dân vì họ không biết phải sạc xe ở đâu?
Vấn đề đặt ra là:
👉 Phải coi việc triển khai trạm sạc xe điện (bao gồm cả xe máy và ô tô điện) tại các khu chung cư là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển hạ tầng xe điện, đặc biệt tại các thành phố lớn. Các khu chung cư đông đúc là trọng tâm để giải quyết nhu cầu sạc an toàn và tiện lợi cho hàng triệu xe điện.
👉 Phải có quy định bắt buộc các tòa nhà chung cư mới phải đảm bảo tỷ lệ (TD: 40%) chỗ đỗ xe có hạ tầng sạc. Nhà ở xã hội yêu cầu tỷ lệ (18–30% tùy loại). 

Ở các chung cư cũ phải có yêu cầu cải tạo để đáp ứng tỷ lệ (TD: 18–30%) chỗ đỗ xe có hạ tầng sạc.

👉 Trạm sạc ưu tiên đặt trên mặt đất để giảm rủi ro cháy nổ và dễ tiếp cận khi có sự cố.

👉 Quy định tiêu chuẩn an toàn khi bố trí trạm sạc ở tầng hầm chung cư

4. Sạc xe tại nhà

Sạc xe điện tại nhà riêng là phương thức tiện lợi và phổ biến, với xe máy điện sử dụng ổ cắm 220V và ô tô điện dùng bộ sạc treo tường 7–22kW.
Vấn đề đặt ra là:
👉 Không nên hạn chế quyền sạc xe tại nhà của người dân vì đây là nhu cầu thiết thân của họ và giải tỏa áp lực khi thiếu trầm trọng trạm sạc
👉 Cần quy định về tiêu chuẩn an toàn tối thiểu: sử dụng bộ sạc chính hãng, không sạc quá nhiều xe (TD: 3 xe)
👉 Khuyến khích và cung cấp bộ sạc treo tường AC (7kW–22kW) bảo đảm an toàn

5. Điểm đổi pin:

Điểm đổi pin là giải pháp phổ biến ở các nước khác. Nó đem lại nhiều lợi ích: 

- An toàn, tiện lợi cho việc sạc xe, giúp tiết kiệm thời gian so với sạc truyền thống, giảm rủi ro cháy nổ.
- Giảm áp lực lên hệ thống điện tại nhà riêng, đặc biệt ở khu vực hạ tầng điện yếu.

Tuy nhiện ở VN hiện nay có rất hiếm xe có thể tháo pin để sạc rời hay đổi pin

👉 Cần có chính sách khuyến khích để các hãng xe có loại xe có thể tháo rời pin

MS