Dân Tộc duy nhất ở TQ nói tiếng Việt ăn nước mắm đánh đàn bầu (Factcheck | HCD
Mikali Nguyễn
DÂN TỘC DUY NHẤT Ở TRUNG QUỐC NÓI TIẾNG VIỆT ĂN NƯỚC MẮM ĐÁNH ĐÀN BẦU
Trải qua hơn 500 năm lịch sử, bộ tộc Kinh tại Trung Quốc vẫn giữ những nét văn hóa truyền thống, dùng tiếng Việt làm phương tiện giao tiếp hằng ngày.
“Yêu nhau cởi áo ối à trao nhau. Về nhà dối rằng cha dối mẹ a à a á a qua cầu, tình tình tình gió bay" - giọng hát hòa vào tiếng gảy đàn bầu cổ khiến chúng tôi không khỏi xúc động khi được nghe ở bên kia biên giới nước bạn.
Thấy khách đến nhà, bà Tô Tiết - người phụ nữ thuộc bộ tộc Kinh - thì tay bắt mặt mừng khoe: "Người Việt Nam đây này. Người Kinh qua thăm người Kinh đây này!".
Dù đã 500 năm trôi qua, trong làng chài nhỏ Vạn Vĩ (thị trấn Giang Bình, TP Đông Hưng, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc) nhiều người bà con như bà Tô Tiết vẫn dùng lời ca, tiếng hát để giữ gìn tiếng mẹ đẻ và văn hóa Việt Nam.
Bà Tô Tiết là một trong những người thuộc dân tộc Kinh còn nói sõi tiếng Việt (Ảnh: Diệp Bình).
Cách cửa khẩu Móng Cái 30 km về hướng Bắc, thành phố Đông Hưng (Trung Quốc) hiện ra với những dãy nhà cao tầng, trung tâm thương mại sầm uất. Ở đây, vùng làng chài Tam Đảo là nơi sinh sống duy nhất của bộ tộc Kinh. Và hằng ngày họ vẫn dùng tiếng Việt giao tiếp, con em được giáo dục thông qua những cuốn sách giáo khoa bằng ngôn ngữ mẹ đẻ.
Theo gia phả ghi lại, vào thế kỷ thứ 17, một bộ phận người Việt từ Đồ Sơn (Hải Phòng) đã sang Tam Đảo (Trung Quốc) định cư và hành nghề chài biển. Thời đó chữ quốc ngữ chưa ra đời nên tất cả sổ sách, chữ viết là chữ Nôm.
Ban đầu, vùng đất này có 3 thôn là Vạn Vĩ, Mu Đầu và Sơn Tâm, chưa đầy 100 người với 12 dòng họ: Tô, Đỗ, Nguyễn, Hoàng, Vũ, Bùi, Cao, Ngô, La, Cung, Khổng và Lương.
Dù 500 năm, nhiều cư dân ở Tam Đảo vẫn giữ gìn những nét văn hóa của quê hương Việt Nam (Ảnh: Lê Phong).
Sau này, nhờ sự bù đắp phù sa nên 3 hòn đảo đã hợp thành đất liền và phát triển thêm một số thôn xóm khác. Thế nhưng, cái tên Tam Đảo vẫn còn giữ nguyên vẹn. Đồng thời, bộ tộc có nguồn gốc Việt Nam được ghi nhận là tộc Kinh cùng 56 dân tộc khác của Trung Hoa.
Trải qua 500 năm, Tam Đảo hiện nay ước tính có gần 20.000 người gốc Việt thuộc thế hệ thứ 9-10. Mặc dù đã không còn mối liên hệ với gốc gác tại Việt Nam, thế nhưng họ vẫn luôn giữ gìn bản sắc, ngôn ngữ mẹ đẻ thông qua việc sử dụng hằng ngày.
Chiếc áo dài xuất hiện tại Trung Quốc (Ảnh: Lê Phong).
Dường như bỏ mặc thời gian, làng chài Vạn Vĩ hiện ra đầy đủ những nét bản địa với cây đa, bến nước, mái đình. Đặc biệt, ngay trước cổng làng, chính quyền địa phương đã cho xây dựng một bảo tàng, lưu giữ tất cả văn hóa của người Việt Nam để nhắc nhở cuội nguồn cho con cháu bộ tộc Kinh.
Hình ảnh tranh vẽ rước kiệu, áo dài, điếu cày, chum vại, vó đánh cá, truyện Thạch Sanh hay những món đặc sản nước mắm, bún, miến, đồ khô tẩm ướp gia vị… khiến chúng tôi không khỏi xúc động.
Bảo tàng tại Tam Đảo nơi lưu giữ những văn hoa của người Việt (Ảnh: Diệp Bình).
Bước vào bên trong làng, thấy chúng tôi là khách phương xa, một cụ bà ngoài 80 đặt câu hỏi: "Người Việt Nam sang hả?". Nhận sự gật đầu, cụ nở nụ cười niềm nở. Dù chưa từng nghe qua địa danh Sài Gòn, nhưng biết tôi là người Việt gốc, cụ vẫn rất tự hào.
Đón chúng tôi trước cửa nhà, cô Tô Tiết với giọng tiếng Việt sõi của mình đã khoe ngay với gia đình: "Người Việt Nam đây này. Người Kinh qua thăm người Kinh đây".
Cô Tiết chia sẻ, tổ tiên cô đã sang vùng biển này lập nghiệp được hơn 500 năm. Mặc dù từ đó chưa từng quay về Việt Nam tìm gốc gác, thế nhưng bằng việc cùng ba mẹ sử dụng tiếng Kinh nên bà đều có thể nghe và hiểu. Mãi đến đời con cháu hiện tại đã sinh sống với người Hán, nói tiếng phổ thông nên việc duy trì trở nên khó khăn.
Thế nhưng, dường như cái cảm giác thèm tiếng Việt khiến bà cứ tay bắt mặt mừng, hỏi đủ chuyện về phía bên kia biên giới.
“Hàng xóm ở đây chủ yếu là người Kinh, từ 12 đến 17 tuổi thì có thể nói tiếng Việt. Mặc dù đã không trở về quê hương, nhưng ai cũng có ý thức giữ nguyên văn hóa bản địa…" - bà Tiết nói.
Bà Tô Tiết gảy đàn bầu cổ chiêu đãi khách phương xa (Ảnh: Lê Phong).
Bên cạnh ngôn ngữ, tộc Kinh ở Trung Quốc vẫn giữ gìn đầy đủ văn hóa lễ Tết của Việt Nam. Đặc biệt với ngư dân, ngày 6/9 hàng năm luôn là lễ hội lớn nhất để người dân cầu mưa thuận gió hòa.
“Từ thời mẹ nằm trong đoàn văn nghệ làng, nên tôi đã tiếp xúc với đàn bầu cổ, sáo trúc, và hát các làn điệu dân tộc. Cứ vào ngày cầu Hải Long Vương tôi sẽ đảm nhiệm đàn hát. Ba đảo làm lễ ba ngày khác nhau, giúp dân làng đổ về đó chung vui và cầu may" - cô Tiết chia sẻ thêm.
Người dân vẫn dùng tiếng Việt để giao tiếp hằng ngày (Ảnh: Lê Phong).
Khung cảnh sống yên bình ở làng Vạn Vĩ (Ảnh: Lê Phong).
Chị Nương (hướng dẫn viên du lịch tại Trung Quốc) nói: "Tam Đảo hiện này là nơi duy nhất của còn sử dụng tiếng Việt. Thậm chí, trên các biển báo giao thông vẫn còn đề chữ quốc ngữ cho người dân sử dụng.
Ở đây lâu, mình đã gặp rất nhiều bà con Kinh. Họ rất tự hào dân tộc, mến khách và có lòng tự tôn lưu, giữ văn hóa cao".
Huy Hậu
HCD: Nhận xét : Đao to búa lớn phóng đại và mơ ước hơi nhiều.
Những chi tiết có thể phóng đại hoặc chưa có bằng chứng rõ ràng:
1. “Dân tộc duy nhất ở Trung Quốc nói tiếng Việt”
Phóng đại: Người Kinh là dân tộc duy nhất được công nhận chính thức là dân tộc thiểu số có nguồn gốc Việt Nam tại Trung Quốc, nhưng không có nghĩa là không còn cộng đồng người Việt khác ở Trung Quốc (ví dụ: người Việt di cư, du học sinh, người Việt gốc Hoa) họ cũng đang sử dụng tiếng Việt tại Trung Quốc khi nói chuyện với nhau.
2. “500 năm không còn mối liên hệ với gốc gác tại Việt Nam”
Chưa chính xác: Dù không có quan hệ hành chính hay hộ tịch, cộng đồng người Kinh Tam Đảo vẫn có liên lạc về văn hóa, về thương mại về du lịch với Việt Nam ...hiện cũng có có người từ Việt Nam sang du lịch hoặc làm việc.
3. “Trên các biển báo giao thông vẫn còn đề chữ quốc ngữ”
Chưa đúng: Một số bản hiệu tiệm buôn tại khu vực Vạn Vĩ có thể có chữ Việt cho khác du lịch Việt Nam hoặc cộng đồng địa phương, nhưng chữ Việt không xử dụng trên toàn thành phố Đông Hưng, không xử dụng để làm bảng chỉ dẫn trong hệ thống giao thông chính thức của Trung Quốc.
4. “Người từ 12 đến 17 tuổi đều có thể nói tiếng Việt”
Phóng đại: Theo thật tế, tiếng Việt đang bị mai một ở thế hệ trẻ do ảnh hưởng của tiếng Quan thoại trong giáo dục và xã hội. Việc duy trì tiếng Việt phần lớn là ở người lớn tuổi và chỉ trong các dịp lễ hội. Tỉ như như người Việt có tuổi ở tại Mỹ khi gặp nhau thì nói tiếng Việt, còn trẻ con Việt thế hệ thứ ba thứ tư có khi nói chuyện với nhau cũng dùng tiếng Mỹ.
Đó chỉ là mới xa quê hương 50 năm. Trẻ con gốc Việt ở tại Vạn Vĩ xa quê hương 500, qua nhiều thế hệ, sức mấy mà biết nói tiếng Việt.
5. “Bảo tàng lưu giữ tất cả văn hóa Việt Nam”
Cường điệu: Bảo tàng tại Vạn Vĩ có trưng bày các hiện vật văn hóa Việt như áo dài, đàn bầu, tranh dân gian… nhưng không thể gọi là “tất cả” văn hóa Việt Nam. Đây là một bảo tàng quy mô nhỏ mang tính tượng trưng.
Ngay như người Trung Quốc cũng chịu cùng "định luật thời gian" dù không xa mặt cách lòng như người Kinh trong bài trên.
Thí dụ thời nhà Đường, người Trung Quốc nói tiếng Hán cổ, gọi là Trung cổ Hán ngữ (Middle Chinese). Ngày nay, người Trung Quốc nói các tiếng hiện đại (gọi chung là Hán ngữ hiện đại), ví dụ: tiếng Phổ thông (Mandarin = đó là ngôn ngữ chính thức hiện nay). Hay là tiếng Quảng Đông, Mân Nam (Phúc Kiến), Tương, Ngô (Thượng Hải) v.v.
Ngay như chữ viết của Trung Quốc cũng vậy :
Chữ viết (văn tự) vẫn là chữ Hán, nhưng đã thay đổi hình thức và cả cách dùng.
Hình thức: Thời Đường: chỉ dùng chữ Hán phồn thể (chữ Hán truyền thống). Hiện nay: Trung Quốc đại lục dùng chữ giản thể>
Đài Loan, Hồng Kông, Ma Cao vẫn dùng chữ phồn thể, gần giống thời Đường.
Văn viết thời Đường thường dùng văn "ngôn cổ" – cô đọng, giàu ẩn dụ, ngữ pháp ngắn gọn, khó hiểu với người hiện đại. Hiện nay: dùng bạch thoại văn – văn nói hiện đại, dễ hiểu, gần với lời nói đời thường.
HCD : Không có chuyện gì hay hơn nên chọc chơi xin chớ giận. Tuy nhiên ca ngợi quá đáng thì coi kỳ lắm.