Mikali Nguyễn
Trần Mỹ Duyệt
Những quan tâm mà cha mẹ phải để ý đến trẻ em là tình trạng béo phì, tiểu đường, cận thị, lười học, tâm lý bất ổn, và gần đây là thói quen dùng điện thoại (cellphone, iphone, smartphone). Trong khi nhiều cha mẹ không biết hoặc thả lỏng việc dùng điện thoại, vào năm 2019 Cell Cell đã thực hiện cuộc khảo cứu 1135 phụ huynh tại Mỹ có con từ 4 và 14 tuổi. Kết quả cho thấy: 4 trong 10 phụ huynh để con dùng điện thoại vì không muốn chúng “làm phiền hoặc để chúng im lặng”. Điều này có nghĩa 40% phụ huynh thừa nhận cho phép con cái dùng điện thoại để đổi lấy sự yên thân. 57% trẻ con dùng điện thoại để chơi game.
Xã hội năm 2019 và hiện nay đã có rất nhiều thay đổi về lối sống, những phát minh khoa học, và ảnh hưởng của xã hội, do đó, vấn đề trẻ em dùng điện thoại ngày càng trở thành vấn đề liên quan đến nhiều khía cạnh như giáo dục, đạo đức xã hội, ảnh hưởng tâm lý và sức khỏe thể lý. Những khảo cứu gần đây cho biết nửa số trẻ em ở tuổi 11, và hầu hết trẻ vị thành niên đều có điện thoại riêng.
Tại Hoa Kỳ, khoảng 53% trẻ em có điện thoại riêng ở tuổi 11, và 88-95% ở tuổi vị thành niên. Do việc cha mẹ hoặc phụ huynh dễ dãi, chiều con nên các em có thể đòi hỏi để có điện thoại một cách dễ dàng. Nhiều em mới lên 8 tuổi đã được cha mẹ mua cho điện thoại.
Trẻ em và trẻ vị thành niên dùng điện thoại của chúng mọi nơi, mọi lúc. Trung bình các em xem hoặc lướt điện thoại trên 100 lần mỗi ngày. Chúng còn dùng điện thoại ngay cả trong giờ học. Dưới 13 tuổi, trẻ em dùng điện thoại để xem, đọc những thông tin xã hội, xem bài vở, và cả những hình ảnh gợi cảm, khiêu dâm của người lớn. Hậu quả mang lại nhiều nguy hiểm tiềm ẩn. Ở tuổi này các em dùng điện thoại thường gặp những vấn đề liên quan đến tâm lý, thí dụ, thiếu tự tin, có tư tưởng tự tử, những dấu hiệu trầm cảm và lo lắng, cách riêng đối với các trẻ em nữ. Một trong những báo cáo đặc biệt là trẻ em dễ dàng trở thành nạn nhân của bạo hành trên mạng (cyberbullying).
Nguy hiểm khi trẻ em dùng điện thoại
Sau đây là 10 ảnh hưởng tiêu cực và nguy hiểm đối với các trẻ em khi dùng điện thoại quá mức hoặc không có sự kiểm soát của cha mẹ:
1.Hại mắt và tăng nguy cơ những vấn đề về thị lực: Nguy cơ ảnh hưởng đến mắt và thị lực gồm nhức đầu, mờ mắt, khô mắt, và mỏi mắt.
2.Giấc ngủ kém và nguy cơ mất ngủ: Mất giấc ngủ, thường hay thức giấc, và giấc ngủ không đầy.
3.Chậm phát triển về trí khôn và khả năng ngôn ngữ: Giảm thiểu khả năng đối diện mặt đối mặt, giới hạn khả năng ngôn ngữ và giao tiếp với cha mẹ, anh chị em, và những người chung quanh. Khả năng ngữ vựng, những chữ mới và đối thoại bị giảm.
4.Nghiện điện thoại sẽ làm giảm sự chú ý: Khi nghiền và lệ thuộc vào điện thoại, khả năng chú ý bị giảm thiểu, mất hứng thú với những sinh hoạt xã hội và thể thao. Dễ dẫn đến việc nghiện chơi games.
5.Nguy cơ béo phì và những vấn đề về sức khỏe: Béo phì hoặc yếu khả năng miễn nhiễm trong cơ thể. Các em càng chăm chú vào điện thoại càng không thích những sinh hoạt ngoài trời. Bệnh tiểu đường và tim có nguy cơ xảy ra.
6.Ảnh hưởng sức khỏe tâm thần: Dùng điện thọai nhiều có liên quan đến những vấn đề thuộc sức khỏe tâm thần như xáo trộn tình cảm, trầm cảm hoặc lo lắng, cáu giận, bẳn gắt, nóng nảy.
7.Xem những nội dung thiếu lành mạnh và dễ bị bạo hành: Dễ bị dụ dỗ vào những con đường tội phạm xã hội, bị lạm dụng và bạo hành trên mạng. Không có khả năng nhận định những tin tức trung thực và lành mạnh.
8.Xa tránh xã hội và giảm thiểu khả năng giao tiếp: Mất khả năng giao tiếp, khả năng đối thoại, và tạo những mối tương quan lành mạnh. Dễ bị bạn bè xa tránh, sống mặc cảm. Mất đi bầu khí vui vẻ, lành mạnh của gia đình và người thân.
9.Học hành kém và khả năng học hỏi bị hạn chế: Hậu quả rõ ràng của việc nghiền điện thoại dẫn đến mất khả năng chú ý và tập trung, trí nhớ kém dẫn đến việc học hành gặp khó khăn. Mất khả năng suy nghĩ, phân tích, và những thói quen học hỏi.
10.Nguy cơ bị ảnh hưởng chất phóng xạ: Nhiều khảo cứu cho rằng phóng xạ phát ra từ màn hình có thể làm teo xương sọ, có nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng của óc. Các nhà chuyên môn khuyên không nên để sát điện thoại vào tai khi nghe. [1]
Những ý kiến chuyên môn
Đối với các nhà chuyên môn, việc trẻ em cắm mắt, chúi mũi vào chiếc cellphone, iphone, ipad, smartphone là điều không mấy ngạc nhiên. Douglas Gentile, giáo sư tâm lý tại đại học Iowa, người đã nghiên cứu những ảnh hưởng về việc dùng truyền thông đối với trẻ em nhận xét:
“Không có gì ngạc nhiên khi chúng ta nhìn chung quanh mình, và có thể thấy. Tôi có thể thấy ở phi trường, ở nhà hàng, và tôi có thể thấy ngay ở trong nhà mình, ở đó những đứa trẻ dán mắt vào không phải là màn hình TV, mà màn hình trên chiếc điện thoại của chúng”.
Với chiếc điện thoại, ngoài chuyện chơi games, chat, twitter…trẻ con còn có thể:
- Truy cập được những websites. Đây là cửa ngõ để đi vào chỗ tốt cũng như chỗ xấu.
- Truy cập các ứng dụng như Facebook, youtube…nói chung là “mạng xã hội” (social media). Đây cũng là những cửa ngõ khác rất thông dụng dẫn trẻ em vào một thế giới ảo trong giao tiếp.
Trong thực tế, trẻ em thường không có khả năng nhớ, và hiểu những gì xuất hiện trên màn hình cho đến khi chúng được 15 tới 18 tháng tuổi, theo Dr. Jenny Radesky, giáo sự trợ giảng về phát triển thái độ của trẻ em tại Đại Học Michigan CS. Mott Bệnh Viện Nhi Khoa, và cũng là tác giả chính của American Academy of Pediatrics’ đã gợi ý: “Tôi thường xuyên khuyên các gia đình đừng cho trẻ em hoàn toàn quyền sử dụng phone, iphone, ipad – ngược lại, chúng phải xin phép dùng. Không cất giữ hoặc charge chúng trong phòng con mình, và phải ra luật khi nào hoặc lúc nào chúng được xử dụng những thứ ấy.”
Một nhà chuyên môn khác, Amy Williams, trong bài phân tích “How Do Smartphones Affect Childhood Psychology?” cũng cho rằng càng lớn lên, trẻ em thường cảm thấy nhu cầu dùng kỹ thuật cốt để đạt tới đỉnh cao trong những tiến bộ. Nhưng kỹ thuật và những thời gian với màn hình đã cung ứng một đường dây điện tử mới trong óc của chúng. Có thể nói, càng tăng nhiều giờ trên màn hình, càng kém về phương pháp học tập truyền thống như đọc, viết, và tập trung.
Điện thoại và Internet cũng ảnh hưởng khả năng giao tiếp và sự phát triển tình cảm. Nếu một đứa trẻ lệ thuộc vào những phương tiện điện tử để giao tiếp, chúng có nguy cơ yếu kém về khả năng giao tiếp và tình cảm ngoài xã hội.
Trí óc của một người chỉ phát triển khi có thể dễ dàng khuôn đúc, mô phỏng những nối kết và bắt chước những gì đang xảy ra chung quanh. Tuy nhiên, cũng có một số nhà chuyên môn và giáo dục lại có những nhận xét trái ngược khi cho rằng dùng điện thoại thông minh và các dụng cụ điện tử có thể giúp gia tăng những nhận thức học hỏi, nói năng giao tiếp, và bạn bè cùng sở thích. [2]
Gợi ý cho phụ huynh
Nuôi dạy con cái ở thế kỷ 21 đồng nghĩa là phải biết hướng dẫn chúng làm quen với những tiến bộ của khoa học, với truyền thông, và với những kinh nghiệm của nền văn minh hiện đại. Vai trò phụ huynh, cha mẹ thời nay không giống như những thế hệ của cha ông đơn giản chỉ là sinh con, nuôi con, hướng dẫn con về luân lý, đạo đức theo truyền thống, và gửi con tới trường.
Sau đây cũng là một số lời khuyên dành cho phụ huynh để hướng dẫn con cái trong việc sử dụng điện thoại theo khảo cứu của Amy Williams:
• Trẻ em dưới 2 tuổi không nên cho phép dùng những màn hình hoặc những trò chơi điện tử.
• Phụ huynh nên chơi hoặc sử dụng cùng với con mình.
• Không để điện thoại ảnh hưởng đến những cơ hội trẻ em chơi hoặc có thêm bè bạn ngoài xã hội.
• Giới hạn việc sử dụng từ 1 đến tối đa 2 giờ mỗi ngày. Thời gian này bao gồm điện thoại, TV, computers…
• Khuyến khích những bữa ăn gia đình và chia sẻ chung.
• Tìm kiếm những chương trình trong đó giúp nhận thức, khả năng toán học, ngôn ngữ, văn chương và kiến thức khoa học cho con.
• Không cho phép trẻ em giữ điện thoại trong phòng ngủ riêng.
Khảo cứu cho thấy ở năm 2025 gần 98% người Hoa Kỳ dùng điện thoại và khoảng 91% có điện thoại thông minh. Trung bình họ mất sáu, bẩy giờ mỗi ngày trên điện thoại, và rà soát hoặc vào thăm các thiết bị điện tử trên 200 lần mỗi ngày. Theo tường trình của viện Gallup năm 2022, có đến 72% người Hoa Kỳ đi ngủ với chiếc điện thoại bên mình. Điều này có nghĩa là phụ huynh, người lớn tuổi cũng cần phải kiểm soát việc sử dụng iphone, ipad, smartphone, cellphone và computer của mình. Bởi vì con cái sẽ học từ cha mẹ, và gia đình là một học đường tốt nhất, sớm nhất nơi con cái học để sống, và để phát triển.
___________
Tài liệu:
1. 10 Harmful Effects of Mobile Phones on Children’s Health.
2. How Do Smartphones Affect Childhood Psychology? Amy Williams, Last updated: 8 Oct 2018, Psychcentral.com)
Tác giả: Tiến Sĩ Tâm Lý Trần Mỹ Duyệt