Chuyện dài tranh cãi xe xăng & xe điện: cách giải quyết - Google Groups

[Mikali Nguyễn]

Chuyện dài tranh cãi giữa xe xăng và xe điện: phương cách giải quyết 

Trước quyết định cấm xe xăng ở Hà Nội(CT 20/CT‑TTg 12/07/2025) ta thấy người dân bắt đầu quan tâm đến việc chuyển đổi từ xe xăng qua xe điện và từ đó có sự tranh cãi gay gắt giữa 2 phe: Ủng hộ khuyến khích phát triển xe điện - Tẩy chay xe điện, ủng hộ duy trì xe xăng (anti - EV) 

Cả 2 phe đều có những lý do xem ra rất hợp lý. 

Ủng hộ xe điện: 

👉 Giảm phát thải khí nhà kính và ô nhiễm không khí, phù hợp với Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2025 (QĐ 896/QĐ‑TTg 26/7/2022) mà VN đã cam kết

👉 Tiết kiệm chi phí vận hành, bảo trì đơn giản, tiện lợi, bảo vệ môi trường 

👉 Tăng hiệu suất năng lượng (hiệu suất động cơ điện đạt 85–90%, trong khi động cơ đốt trong chỉ 20–30%. Giảm phụ thuộc nhiên liệu hóa thạch.

Tẩy chay xe điện (anti-EV):

👉 Giá xe điện còn cao, nhiều người không có điều kiện chuyển đổi

👉 Nguy cơ không an toàn cháy nổ, pin khó dập lửa, nhất là ở chung cư

👉 Hạ tầng trạm sạc chưa phát triển đáp ứng nhu cầu. Thời gian sạc lâu, không đảm bảo di chuyển đường dài.

👉 Lo ngại nguồn cung điện không đáp ứng đủ

👉 Do tâm lý và thói quen tiêu dùng, người dân chưa tin tưởng xe điện về độ bền, độ an toàn.

Hiện nay đa số ý kiến người dân trên mạng đều ủng hộ quan điểm tẩy chay vì số xe điện còn ít (đa số còn sử dụng xe xăng), có tâm lý e ngại vì nhiều lý do, trong đó chủ yếu không muốn đánh đổi an toàn bằng sự tiện lợi của xe điện.

Vừa qua: 

- Các vụ cháy xe điện được truyền thông đưa tin, tạo sự tập trung chú ý của người dân

- Có chung cư đi đến biện pháp cực đoan: cấm sạc, cấm giữ xe điện. Các nhà trọ cũng tẩy chay.

- Vụ việc được đưa lên có màu sắc chính trị: lợi ích nhóm...

Để chấm dứt sự tranh cãi kéo dài này, cần có giải pháp thiết thực để đưa phương tiện giao thông xanh trở thành xu thế của tương lai vì những lợi ích thiết thực của nó. 

I. QUAN ĐIỂM NHẤT QUÁN

1. VN đã công bố cam kết và tái cam kết tại COP26 và COP28: sẽ phấn đấu đạt Net Zero vào năm 2050, với các biện pháp chuyển đổi năng lượng mạnh mẽ và hợp tác quốc tế

* COP26 là viết tắt của Hội nghị lần thứ 26 các Bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (Conference of the Parties 26). Hội nghị này tổ chức tại Glasgow, Scotland vào 31/10 đến 13/11/2021 với 196 quốc gia và EU tham dự, có hơn 140 quốc gia (chiếm khoảng 90% GDP toàn cầu và 90% phát thải CO₂) đã đưa ra cam kết hoặc mục tiêu Net Zero vào giữa thế kỷ (2050–2070). VN tuyên bố sẽ đạt phát thải ròng bằng 0 vào giữa thế kỷ (2050).

* COP28 là Hội nghị lần thứ 28 các Bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (Conference of the Parties 28). Hội nghị này tổ chức tại Dubai, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) vào 30/11 – 12/12/2023 với 190 chính phủ tham dự. VN tiếp tục khẳng định cam kết Net Zero 2050. 

Hiện có hơn 140 quốc gia đã đưa ra mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero), bao phủ hơn 90% GDP toàn cầu và khoảng 88% lượng phát thải CO₂.

2. Chủ trương chuyển đổi từ xe xăng/diesel sang xe điện là một trong những giải pháp trọng tâm trong chiến lược giảm phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) của VN và nhiều quốc gia. Ở VN giao thông vận tải chiếm khoảng 18% lượng CO₂ (ở các nước khác chiếm khoảng 15–20% CO2 toàn cầu). 

3. VN đã đưa ra lộ trình: Hạn chế đăng ký xe xăng mới, áp dụng tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt (2030–2040). Ngừng hoàn toàn xe xăng mới; toàn bộ giao thông chuyển sang năng lượng sạch (2040–2050).

Như vậy việc chuyển đổi sang xe điện là xu hướng nhất quán không thể đảo ngược. Khi đã xác định như vậy thì cần có biện pháp chỉ đạo sát sao với các chính sách thiết thực đi kèm, không thể chần chừ. Chính các giải pháp này sẽ chấm dứt sự tranh cãi gây chia rẽ kéo dài nói trên.

II. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN

1. Cần đưa ra chủ trương và chính sách ở mức cao hơn

Từ khi có QĐ 896/QĐ‑TTg cho đến nay đã trải qua nhiều năm nhưng Chính phủ vẫn chưa có chỉ đạo hay chính sách đột phá gì mới, chỉ có CT 20/CT‑TTg ở phạm vi địa phương Hà Nội. Các chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ thực hiện đã không xứng tầm nên bị đẩy lùi không thực hiện đúng kế hoạch (thông báo của VPCP số 372/TB-VPCP 10/8/2024)

Cần luật hóa chủ trương giảm phát thải ở mức cao hơn so với quyết định của TTg CP

Phải thấy rằng QĐ 896/QĐ‑TTg chỉ ràng buộc trong phạm vi Chính phủ và các cơ quan nhà nước, không phải là văn bản quy phạm pháp luật áp dụng chung cho toàn xã hội. Chỉ định hướng, giao nhiệm vụ mà không có chế tài xử phạt nếu doanh nghiệp, cá nhân không thực hiện.

Do vậy, căn cứ vào Luật Bảo vệ Môi trường và cam kết quốc tế, cần ban hành 1 nghị định về giảm phát thải môi trường (và sau đó ban hành luật)

Nghị định này có thể quy định chi tiết về: Yêu cầu công nghệ và chuyển đổi xanh: Quy định tỷ lệ phương tiện sử dụng năng lượng sạch (xe điện, xe chạy bằng hydro) trong tổng số phương tiện giao thông. Nghĩa vụ kiểm kê khí nhà kính. Cơ chế thị trường carbon thí điểm. Quy định giảm phát thải trong từng ngành (giao thông, năng lượng, công nghiệp…). Lộ trình chi tiết thực hiện. Quy định nhiệm vụ của các bộ...

Đi kèm nghị định này là 1 nghị định về xử phạt hành chính để chế tài, xử phạt khi vi phạm quy định về giảm phát thải nói trên.

2. Các biện pháp khác: Quy hoạch - Quy chuẩn & Chính sách khuyến khích

2.1. Có nhiều quy hoạch cần ban hành: 

- Về hạn chế đầu tư phát triển, nhập khẩu xe xăng và khuyến khích phát triển xe điện

- Về thiết lập trạm sạc ở chung cư, siêu thị, trung tâm thương mại, trạm xăng, trạm đổi pin (hiện nay có nhiều ý kiến về sự tiện lợi và an toàn của các trạm đổi pin nhưng hầu như không thấy có trạm đổi pin nào hay xe nào trên thị trường có thể tháo rời pin!).

- Về hạ tầng, công suất điện dành cho xe điện.

2.1. Có rất nhiều quy chuẩn (tiêu chuẩn) về điều kiện an toàn: 

- Tiêu chuẩn an toàn về pin và bộ sạc áp dụng đối với doanh nghiệp. Các doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm về các sự cố cháy nổ có liên quan xảy ra.

- Tiêu chuẩn về cổng sạc (bảo đảm đấu nối và an toàn điện). Tiêu chuẩn về công suất sạc. Tiêu chuẩn về thiết kế và lắp đặt. Tiêu chuẩn về quản lý và vận hành. Quy trình bảo trì, kiểm tra và giám sát hoạt động của trạm sạc.

- Tiêu chuẩn về sạc ở nhà dân, ở tầng hầm chung cư, nhà trọ, chung cư mini.... 

2.2. Chính sách khuyến khích:

Nên tập trung chính sách khuyến khích, hỗ trợ cụ thể như ưu đãi tài chính, thuế, tín dụng xanh cho doanh nghiệp giảm phát thải, cho người dân khi chuyển đổi xe điện, để thiết lập trạm sạc, cho việc sản xuất xe có thể đổi pin rời, thu gom xử lý pin thải loại...để thúc đẩy nhanh tiến trình giảm phát thải trong ngành GTVT. Trong đó việc thiết lập trạm sạc là vấn đề quan trọng hàng đầu.

MS