[Factcheck] Ăn mỡ vịt có tốt cho sức khỏe? - Admin Google Groups

[Mikali Nguyễn]

Ăn mỡ vịt có tốt cho sức khỏe? (factcheck)

* Dẫn nhập:

- Nhận được tin tức từ 1 bạn hiền ở nước ngoài như sau: Xin chào các bạn già 🙋‍♂️! Mới đây có dịp coi được YouTube "Việt Mỹ channel" nghe giáo sư bác sĩ (hưu trí, 75 tuổi) Phạm Hiếu Liêm chuyên về bệnh người già… Té ra trước giờ mình ăn uống và giữ gìn sức khỏe sai lầm hoàn toàn. Coi từ YouTube #1 đến # 432… mới ngã ngửa: Mình bị cao mỡ từ lâu nên đồ ăn có mỡ là lạng bỏ… Nhất là mỗi lần mua vịt về là lột sạch da và mỡ. Nay bs Liêm giải thích mỡ vịt rất tốt...

- Cũng đã từng nghe nhiều người nói ăn mỡ vịt tốt cho sức khỏe nhưng không biết thực hư ra sao? Nhân dịp này thử tìm hiểu và factcheck 1 lần cho biết vì dù sao gia cầm gà vịt là thứ người ta ăn hay nhiều: Ăn mỡ vịt có tốt không, có nên bỏ mỡ, da vịt, như thường bỏ ở gà? 

Tập 1. Thông tin về mỡ vịt tốt cho sức khỏe (ở trên mạng)

Đảo qua 1 vòng ở trên mạng thì thấy có nhiều website về dinh dưỡng ca tụng mỡ vịt quá xá🤔:

👉 Mỡ vịt là một trong những loại thực phẩm giàu chất béo lành mạnh. 

Chất béo không bão hòa đơn (monounsaturated fat) trong mỡ vịt giúp giảm mức cholesterol xấu trong máu. Ngoài ra, Mỡ vịt chứa các thành phần tốt như axit linoleic mang đến nhiều lợi ích tốt, giúp cải thiện hệ miễn dịch và duy trì tế bào khoẻ mạnh.

Giáo sư Alejandro G Marangoni đến từ khoa thực phẩm của Đại học Guelph đã chứng minh rằng trong mỡ vịt chứa chất béo không bão hòa. Do đó, việc sử dụng mỡ vịt để nấu ăn hằng ngày sẽ rất tốt cho những ai đang muốn tiêu thụ chất béo lành mạnh.

👉 Mỡ vịt là chất béo chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, tốt hơn so với mỡ động vật khác

Nó có khoảng 882 kilocalories. Trong đó, lượng chất béo chứa 99,8gr, 100mg cholesterol, 0,2gr protein, nước, carbohydrate và chất xơ thì hoàn toàn không có trong mỡ vịt. Hàm lượng chất béo không bão hòa trong mỡ vịt là: 1gr omega-3 và 12gr omega-6. Tổng số axit béo bão hòa chiếm 33,2gr trong đó: 0,7gr u nang myristic, 24,7gr palmitic, 7,8gr stearic. Ngoài ra, trong mỡ vịt còn giàu hàm lượng các chất hữu cơ như: 122,4gr vitamin B4, 4,8mcg vitamin D, 4,8mcg vitamin D3, 2,7mr vitamin E.

👉 Các bác sĩ thường khuyên bạn nên đưa mỡ vịt vào chế độ ăn hằng ngày:

Khi cơ thể bị bệnh sẽ giúp tăng khả năng miễn dịch và giúp phục hồi chức năng của các bộ phận trong cơ thể. Lượng protein dồi dào trong mỡ vịt sẽ giúp các vận động viên nhanh chóng xây dựng cơ bắp, còn chất choline sẽ giúp cải thiện trí não, hoạt động tinh thần và hệ thống thần kinh, giúp bình thường chỉ số insulin ở những bệnh nhân bị tiểu đường.

👉 Có ít nhất 8 tác dụng thần kỳ của mỡ vịt đối với sức khỏe: 

1. Duy trì sức khỏe của các tế bào
Trong mỡ vịt có chứa một loại axit béo quan trọng đó chính là axit linoleic, axit này có tác dụng giúp duy trì sức khỏe của các tế bào trong cơ thể. Từ đó, nếu bạn sử dụng mỡ vịt trong các bữa ăn hằng ngày sẽ giúp sự phân chia và sửa chữa tế bào hoạt động tối ưu hơn.
2. Hỗ trợ chức năng tối ưu của thận
Trong một số cuộc nguyên cứu về sự liên kết giữa mỡ vịt và các bệnh nhân bị suy thận mãn tính, các nhà khoa học đã tìm ra chất axit linoleic có trong mỡ vịt có khả năng hỗ trợ chức năng hoạt động tối ưu của thận và chúng giúp bệnh nhân bị suy phận nhanh hồi phục hơn.
3. Chất béo lành mạnh
Giáo sư Alejandro G Marangoni đến từ khoa thực phẩm của Đại học Guelph đã chứng minh rằng trong mỡ vịt chứa chất béo không bão hòa. Do đó, việc sử dụng mỡ vịt để nấu ăn hằng ngày sẽ rất tốt cho những ai đang muốn tiêu thụ chất béo lành mạnh.

4. Duy trì xương chắc khỏe
Ngoài những tác dụng ở trên thì một lần nữa axit linoleic lại chứng minh tầm quan trọng của mình. Axit linoleic đóng vai trò rất quan trọng giúp cơ thể hấp thụ tốt canxi và làm giảm 75% nguy cơ mắc chứng tiền sản giật. Do đó, những ai đang bị tình trạng loãng xương khi sử dụng mỡ vịt sẽ giúp duy trì xương khớp luôn khỏe mạnh.
5. Giảm mức cholesterol trong máu
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chất béo tốt là những loại chất béo không bão hòa đơn và chất béo không bão hòa đa đều rất tốt cho tim mạch. Trong mỡ vit chứa hàm lượng chất béo không bão hòa, lành mạnh nên sẽ giúp giảm mức cholesterol có trong máu, nhờ đó sẽ ngăn chặn tình trạng mức độ cholesterol quá cao gây nên các vấn đề về sức khỏe không mong muốn.
6. Tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể
Nhờ sự hiện diện của các chất khoáng selen, kẽm và chất chống oxy hóa trong mỡ vịt sẽ giúp cơ thể có khả năng tăng cường hệ miễn dịch, đem đến cho bạn khả năng miễn dịch tốt để chống lại các loại virus, vi khuẩn, bệnh tật.
7. Nâng cao sức khỏe tim mạch
Theo tiến sĩ Serge Renaud, sử dụng mỡ vịt hằng ngày sẽ giúp nâng cao khả năng cải thiện sức khỏe tim mạch ở mọi lứa tuổi. Thành phần của mỡ vịt gần giống như dầu olive nên rất tốt cho những bệnh nhân bị các bệnh về tim mạch, giúp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh rất tốt.
8. Chất chống oxy hóa cao
Nguyên nhân hàng đầu gây nên tình trạng lão hóa sớm. mắc một số bệnh ung thư chính là do các gốc tự do gây hại cho cơ thể. Trong mỡ vịt chứa chất chống oxy hóa cao sẽ giúp tiêu diệt và loại bỏ các gốc tự do này ra khỏi cơ thể bạn.

👉 Thậm có chỗ còn nói mỡ vịt tốt như dầu Oliu:

Theo BS Lê Thanh Hải cho biết trên báo Sức khỏe và Đời sống, mỡ vịt tốt hơn so với các loại mỡ động vật khác. Mỡ vịt có nhiều chất béo không bão hòa đơn, - một chất béo tốt giúp giảm cholesterol LDL (còn gọi là "cholesterol xấu"), phù hợp với người bị rối loạn mỡ máu. Điều này có nghĩa là thành phần dinh dưỡng của mỡ vịt gần giống với dầu ô liu hơn các loại mỡ động vật khác. Vì mỡ vịt tốt cho sức khỏe, đặc biệt hương vị đậm đà giúp món ăn chất lượng hơn nên nhiều đầu bếp chuyên nghiệp yêu thích sử dụng mỡ vịt thay cho một số loại dầu thực vật.

Mặc dù trên thị trường có bán mỡ vịt đóng hũ, đóng hộp có xuất xứ phần lớn tại Pháp, được tinh chế để tạo thêm dinh dưỡng và hương vị cho món ăn.

 

Nhưng câu hỏi đặt ra là nếu mỡ vịt tốt như thế thì tại sao: 

1. Hầu như không tìm thấy có website y khoa chính tông hay của BV nào khuyên nên dùng mỡ vịt như là loại thức ăn dinh dưỡng tốt cần quan tâm để phòng, hỗ trợ trị bệnh. 

2. Nhiều người bị bệnh mỡ máu cao đi khám Bs hàng chục năm nay, chỉ thấy Bs khuyên dùng mỡ cá vì không có cholesterol xấu, chưa thấy ai khuyên dùng mỡ vịt.

3. Với nhiều tác dụng thần kỳ như đã nói, sao người ta không bào chế mỡ vịt thành 1 loại thực phẩm chức năng trị bá bệnh thay vì tìm tòi các loại dược liệu đắt tiền khác

4. Dầu oliu đóng chai bán trên thị trường được coi là tốt cho sức khỏe, được mọi người tin dùng như không thấy ai có thói quen dùng mỡ vịt thay cho dầu Oliu hay thay cho dầu thực vật?

Tất cả sẽ được giải đáp qua bảng factcheck ở Tập 2

MS

[Mikali Nguyễn]

Tập 2: Tìm hiểu về chất béo, LDL-cholesterol, MUFA trong mỡ vịt 

* Tập này có tham khảo với các con AI, nhằm giúp hiểu rõ hơn về các khái niệm y khoa cơ bản có liên quan. 

1. Các loại chất béo và axit béo ảnh hưởng đến sức khỏe
Chất béo (lipid) là 1 trong 3 nhóm dưỡng chất chính cung cấp năng lượng cho cơ thể, bên cạnh carbohydrate và protein. Chúng được chia thành nhiều loại với các tác động khác nhau lên sức khỏe.
1.1. Chất béo bão hòa (Saturated Fat)
Chủ yếu có ở mỡ động vật (heo, bò, cừu) và một số dầu thực vật như dầu dừa, dầu cọ.
Nó có tác động xấu: làm tăng LDL-cholesterol (cholesterol "xấu"), gây nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch. Dễ dẫn đến tích tụ mỡ thừa nếu tiêu thụ quá mức.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyên rằng chất béo bão hòa chỉ nên chiếm dưới 10% tổng năng lượng hằng ngày.

1.2. Chất béo không bão hòa đơn (Monounsaturated Fat)
Có ở dầu ô liu, dầu hạt cải, quả bơ, các loại hạt (như hạnh nhân, hạt điều).
Nó có tác động tốt đến sức khỏe: Giảm LDL-cholesterol mà không ảnh hưởng đến HDL-cholesterol (cholesterol "tốt"). Hỗ trợ sức khỏe tim mạch, giảm viêm.
Đây là loại chất béo được khuyến nghị sử dụng thường xuyên trong chế độ ăn.

3. Chất béo không bão hòa đa (Polyunsaturated Fat)
Có ở cá béo (cá hồi, cá thu, cá mòi), dầu hạt lanh, dầu hướng dương, dầu đậu nành.
Nó có tác động tốt với sức khỏe: Cung cấp axit béo thiết yếu (Omega-3 và Omega-6) mà cơ thể không tự tổng hợp được.
- Omega-3 giúp giảm viêm, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, cải thiện chức năng não bộ.
- Omega-6 hỗ trợ giảm LDL-cholesterol (khi tiêu thụ ở mức cân đối).
Lưu ý: Tỷ lệ Omega-6/Omega-3 cần cân đối (~4:1); nếu quá cao, có thể làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.

1.4. Chất béo chuyển hóa (Trans Fat)
Có ở tự nhiên trong một lượng nhỏ trong sữa và mỡ động vật và trong các thực phẩm chế biến sẵn (bánh quy, đồ chiên ngập dầu), dầu thực vật hydro hóa.
Nó có tác động xấu nghiêm trọng đến sức khỏe:

- Tăng LDL-cholesterol và giảm HDL-cholesterol.

- Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường tuýp 2, và viêm nhiễm mãn tính.
Khuyến nghị: Nên tránh tiêu thụ chất béo chuyển hóa hoàn toàn.

1.5. Các loại axit béo quan trọng:
- Axit béo Omega-3: có ở cá béo, hạt chia, hạt lanh, quả óc chó. Có lợi ích: Cải thiện sức khỏe tim mạch, giảm viêm, hỗ trợ chức năng não bộ, và giảm nguy cơ trầm cảm.
- Axit béo Omega-6: có ở dầu hướng dương, dầu ngô, dầu đậu nành. Có lợi ích: Giảm cholesterol trong máu, hỗ trợ sức khỏe da.
Lưu ý: Tiêu thụ quá mức mà không cân bằng với Omega-3 có thể gây viêm nhiễm.
- Axit béo Omega-9: có ở dầu ô liu, dầu hạt cải, quả bơ.
Lợi ích: Cải thiện cholesterol và giảm nguy cơ bệnh tim mạch.

Tổng kết
* Tốt cho sức khỏe:
- Chất béo không bão hòa đơn (dầu ô liu, quả bơ).
- Omega-3 và Omega-6 (cá béo, dầu hạt).
* Nên hạn chế: Chất béo bão hòa (mỡ heo, dầu dừa).
* Cần tránh hoàn toàn: Chất béo chuyển hóa nhân tạo (thực phẩm chế biến sẵn).
Chế độ ăn cân đối với nguồn chất béo tốt là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe tim mạch và tổng thể.

* Các thuật ngữ đáng chú ý:

- Chất béo không bão hòa đơn (MUFA - Monounsaturated Fatty Acids): là loại chất béo có lợi cho sức khỏe tim mạch, giúp giảm LDL-cholesterol xấu và tăng HDL-cholesterol tốt. 

- LDL-cholesterol ("cholesterol xấu"): LDL-cholesterol mang cholesterol từ gan đến các tế bào trong cơ thể. Nếu lượng LDL-cholesterol trong máu quá cao, nó có thể tích tụ trong thành động mạch, tạo thành các mảng xơ vữa, dẫn đến bệnh tim mạch.

2. So sánh mức LDL-cholesterol (cholesterol "xấu") có trong da và mỡ vịt so với các loại động vật khác?

Mức LDL-cholesterol trong thực phẩm có nguồn gốc động vật phụ thuộc vào loại động vật, bộ phận cơ thể, chế độ ăn của chúng và cách chế biến thành thức ăn.

Không ngờ các con AI lại trả lời so sánh khác hẳn với các chuyên gia dinh dưỡng trên mạng

Gemini: 

Mức LDL-cholesterol (cholesterol xấu) trong da và mỡ của vịt so với các loại động vật khác có sự khác biệt đáng kể. Dưới đây là so sánh từ cao xuống thấp:

1. Vịt/Ngỗng: có hàm lượng cholesterol xấu cao hơn so với các loại gia cầm khác như gà và gà tây. Ngay cả khi đã loại bỏ da, thịt vịt và ngỗng vẫn chứa một lượng cholesterol đáng kể. Sau đó thứ tự là: 2. Các loại thịt đỏ (bò, heo) 3. Gà có mức cholesterol thấp hơn so với vịt và các loại thịt đỏ. 4. Gà tây: là loại gia cầm có mức cholesterol thấp nhất trong số các loại động vật được đề cập.

ChatGPT: Bảng xếp hạng dựa trên thông tin dinh dưỡng phổ biến:

Loại động vật/phần cơ thể	Hàm lượng LDL-cholesterol (mg/100g)	Nhận xét
Da vịt	90-110	Hàm lượng cholesterol cao, do chứa nhiều chất béo bão hòa.
Da gà	80-100	Thấp hơn da vịt nhưng vẫn đáng chú ý.
Mỡ lợn	70-90	Cao, phụ thuộc vào cách chế biến.
Mỡ bò	60-80	Có LDL-cholesterol nhưng ít hơn so với mỡ lợn.
Mỡ dê/cừu	50-70	Thấp hơn so với mỡ bò/lợn nhưng vẫn chứa cholesterol.
Mỡ cá (cá béo như cá hồi)	30-50	Thấp nhất, chủ yếu chứa chất béo tốt (omega-3).

So sánh cụ thể:
- Da vịt có hàm lượng LDL-cholesterol cao nhất trong danh sách, tương đương với hoặc cao hơn da gà và mỡ lợn. Điều này là do tỷ lệ chất béo bão hòa cao trong da vịt.
- Mỡ cá chứa ít LDL-cholesterol nhất, thay vào đó giàu HDL-cholesterol và omega-3, rất có lợi cho sức khỏe tim mạch.
- Mỡ bò và dê/cừu có lượng LDL-cholesterol trung bình, ít hơn so với mỡ lợn nhưng vẫn đáng chú ý.
Kết luận:
Da và mỡ vịt nằm ở mức cao nhất về LDL-cholesterol, cần hạn chế tiêu thụ để giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Ưu tiên các nguồn chất béo từ cá hoặc thịt gia cầm bỏ da để duy trì chế độ ăn uống lành mạnh.

Deep Seek:
BẢNG XẾP HẠNG LDL-CHOLESTEROL TRONG MỠ ĐỘNG VẬT
(Ước lượng trên 100g mỡ, dựa trên USDA và nghiên cứu dinh dưỡng)

Loại mỡ	LDL-cholesterol (mg)	Đặc điểm
1. Mỡ vịt	95–110 mg	Cao nhất do hàm lượng chất béo bão hòa (SFA) và cholesterol tự nhiên.
2. Mỡ bò	85–100 mg	Nhiều SFA, đặc biệt ở phần mỡ bụng.
3. Mỡ lợn (heo)	70–90 mg	LDL thấp hơn mỡ vịt/bò nhưng vẫn đáng kể.
4. Mỡ gà	60–80 mg	Ít cholesterol hơn, nhất là gà nuôi thả.
5. Mỡ cừu	50–70 mg	Tuy nhiên, nhiều SFA nên vẫn cần hạn chế.

Kết luận:
Da và mỡ vịt thuộc nhóm cao nhất về LDL-cholesterol so với các loại động vật khác.
Để giảm LDL, nên hạn chế ăn da, mỡ động vật (đặc biệt là vịt, heo) và ưu tiên thịt nạc, cá, hoặc thực vật.

3. Hàm lượng chất béo không bão hòa đơn (MUFA) trong da, mỡ của các loại động vật theo thứ tự từ cao xuống thấp?

Gemini: 

Dưới đây là bảng xếp hạng từ cao xuống thấp, dựa trên các đặc điểm dinh dưỡng thông thường:

Loại động vật/phần cơ thể	Hàm lượng chất béo không bão hòa đơn (g/100g)	Ghi chú
Mỡ lợn	44-48	Mỡ lợn có tỷ lệ chất béo không bão hòa đơn cao nhất, đặc biệt là axit oleic.
Mỡ bò	35-40	Hàm lượng cao, nhưng tỷ lệ chất béo bão hòa cũng khá lớn.
Mỡ dê/cừu	30-35	Hàm lượng trung bình, nhưng ít hơn so với mỡ bò và mỡ lợn.
Da gà	25-30	Tỷ lệ chất béo không bão hòa đơn khá cao so với tổng lượng chất béo.
Da vịt	20-25	Thấp hơn da gà và mỡ lợn, nhưng vẫn đáng kể.
Mỡ cá (cá béo như cá hồi)	10-15	Chất béo không bão hòa đơn thấp hơn, nhưng chủ yếu chứa omega-3 tốt cho sức khỏe.

ChatGPT
Dưới đây là bảng xếp hạng hàm lượng chất béo không bão hòa đơn (monounsaturated fats) trong da và mỡ của các loại động vật theo thứ tự từ cao xuống thấp:

Loại động vật/phần cơ thể	Hàm lượng chất béo không bão hòa đơn (g/100g)	Ghi chú
Mỡ lợn	44-48	Rất giàu axit oleic, một loại chất béo không bão hòa đơn có lợi cho sức khỏe.
Mỡ bò	35-40	Hàm lượng cao, nhưng tỷ lệ chất béo bão hòa cũng lớn.
Mỡ dê/cừu	30-35	Hàm lượng trung bình, ít hơn mỡ lợn và mỡ bò.
Da gà	25-30	Tỷ lệ chất béo không bão hòa đơn khá cao so với tổng lượng chất béo.
Da vịt	20-25	Thấp hơn da gà và các loại mỡ động vật khác, nhưng vẫn có lợi khi ăn vừa phải.
Mỡ cá (cá béo như cá hồi)	10-15	Thấp hơn, nhưng mỡ cá chứa chủ yếu omega-3 (chất béo không bão hòa đa).

---

Nhận xét chi tiết:
1. Mỡ lợn có hàm lượng chất béo không bão hòa đơn cao nhất, đặc biệt giàu axit oleic, tương tự như chất béo trong dầu ô liu.
2. Mỡ bò và mỡ dê/cừu đứng ở vị trí tiếp theo, nhưng tỷ lệ chất béo bão hòa trong các loại mỡ này cũng tương đối cao.
3. Da gà và da vịt chứa lượng chất béo không bão hòa đơn thấp hơn mỡ lợn và mỡ bò, nhưng vẫn chiếm tỷ lệ đáng kể.
4. Mỡ cá có lượng chất béo không bão hòa đơn thấp nhất, nhưng lại ưu thế nhờ hàm lượng omega-3, tốt cho sức khỏe tim mạch.

Deep Seek
Dưới đây là bảng xếp hạng hàm lượng chất béo không bão hòa đơn (MUFA) trong da và mỡ của các loại động vật phổ biến, từ cao xuống thấp, dựa trên các nghiên cứu về thành phần axit béo:

BẢNG XẾP HẠNG HÀM LƯỢNG MUFA TRONG MỠ/DA ĐỘNG VẬT
(% tổng chất béo, theo USDA và nghiên cứu dinh dưỡng)

Loại mỡ/da	Hàm lượng MUFA (%)	Ghi chú
1. Mỡ vịt	45–55%	Giàu axit oleic (omega-9), gần bằng dầu oliu.
2. Da gà	40–48%	MUFA cao hơn mỡ gà tách riêng.
3. Mỡ ngỗng	35–45%	Tương tự mỡ vịt nhưng ít phổ biến hơn.
4. Mỡ gà	35–42%	Nuôi thả đồng có MUFA cao hơn công nghiệp.
5. Mỡ bò (bụng)	30–40%	Bò ăn cỏ có MUFA cao hơn bò ăn ngũ cốc.
6. Mỡ lợn (heo)	30–38%	Chứa nhiều chất béo bão hòa (SFA) hơn MUFA.
7. Mỡ cừu	25–35%	Nhiều SFA, ít MUFA nhất trong nhóm.

---

GIẢI THÍCH CHI TIẾT
1. Mỡ vịt đứng đầu nhờ tỷ lệ MUFA cao nhất (trên 50% trong một số trường hợp), đặc biệt khi vịt được nuôi thả tự nhiên. Axit oleic trong mỡ vịt giúp cải thiện cholesterol máu nếu dùng điều độ.
2. Da gà chứa nhiều MUFA hơn mỡ gà nguyên chất do cấu trúc mô mỡ dưới da.
3. Mỡ lợn và cừu xếp cuối bảng do ưu thế của chất béo bão hòa (SFA), không tối ưu cho tim mạch.

Nhận xét:
Mỡ vịt và gà là nguồn MUFA tốt nhất trong nhóm mỡ động vật, phù hợp để thay thế mỡ lợn/bò nếu dùng với lượng vừa phải. Cá béo (như cá hồi, cá trích) không nằm trong danh sách này nhưng cũng giàu MUFA và omega-3.
Để tăng MUFA, nên kết hợp dầu thực vật (oliu, dầu đậu phộng) hoặc ăn các loại hạt.

LƯU Ý KHI SỬ DỤNG
- Ưu tiên mỡ vịt/gà để thay thế mỡ lợn nếu muốn tăng MUFA.
- Cân bằng với chất béo thực vật (dầu oliu, dầu đậu phộng) để tối ưu lợi ích tim mạch.
- Người có mỡ máu cao nên hạn chế mỡ động vật dù giàu MUFA.

Ta thấy giữa các con AI với nhau có vài điều bất nhất về lợi ích của mỡ vịt

Cả 3 con AI đều nói mỡ vịt có hàm lượng LDL-cholesterol (cholesterol xấu) cao nhất. Nhưng về hàm lượng chất béo không bão hòa đơn (MUFA), là loại chất béo có lợi, Deep Seek lại nói là cao nhất? (Gemini và ChatGPT nói mỡ vịt có hàm lượng MUFA thấp)

Đem chuyện này chất vấn lại Deep Seek:
Tại sao nói mỡ vịt vừa nhiều LDL-cholesterol (xấu) lại nhiều MUFA (tốt?
Nó trả lời "đây là 1 câu hỏi thú vị" vì mỡ vịt có hai đặc điểm tưởng chừng mâu thuẫn:
1. LDL-cholesterol cao do chứa nhiều chất béo bão hòa (SFA) (~35–40%) và cholesterol tự nhiên từ động vật.
2. MUFA cao (~45–55%) nhờ giàu axit oleic (omega-9), loại chất béo tốt cũng có trong dầu oliu.

* Lợi ích và rủi ro khi ăn mỡ vịt

1. Lợi ích (nhờ MUFA cao)

✅ Giảm LDL xấu, tăng HDL tốt: Axit oleic giúp cân bằng cholesterol toàn phần.

✅ Tốt cho tim mạch hơn mỡ lợn/bò: Thay thế mỡ lợn bằng mỡ vịt có thể cải thiện lipid máu.

✅ Bền nhiệt, ít oxy hóa khi nấu: MUFA ổn định hơn PUFA (dầu thực vật) ở nhiệt độ cao.

2. Rủi ro (do SFA và cholesterol)

❌ Tăng LDL nếu ăn quá nhiều: Tiêu thụ >20g mỡ vịt/ngày có thể làm tăng mỡ máu.

❌ Nguy cơ với người bệnh tim mạch: Nhóm đối tượng này cần hạn chế cholesterol từ động vật.

❌ Calo cao: 9 kcal/g chất béo, dễ gây thừa cân nếu lạm dụng.

Có lẽ đây là mấu chốt để trả lời cho "Tập 3: Factcheck: ăn mỡ vịt có tốt không?"

[Mikali Nguyễn]

Tập 3. FACTCHECK: Ăn mỡ vịt có tốt không?

1. Bác sĩ Phạm Hiếu Liêm nói gì về mỡ vịt?

#13| Những sai lầm cần biết về Cao mỡ, cao đường và Cao máu

https://www.youtube.com/watch?v=DnE50B1qgdQ

GS.BS Phạm Hiếu Liêm đã có những chia sẻ về việc tiêu thụ mỡ vịt trong chế độ ăn uống ở video nói trên. Theo ông, ăn mỡ vịt là tốt, ở nhà có mỡ vịt sao không xài. Ông nhấn mạnh rằng việc tiêu thụ mỡ vịt không nhất thiết dẫn đến tăng cholesterol hay các vấn đề về tim mạch, miễn là được sử dụng điều độ và kết hợp với một lối sống lành mạnh. Mình đi ăn gà xối mỡ, vịt xối mỡ ngon thấy mồ luôn tại sao bây giờ hơn không được ăn, không có căn bản khoa học gì hết. "Từ nay 'tha hồ ăn vịt quay"....

2. Các con AI nói về "Ăn mỡ vịt có tốt không?" 

Tổng hợp từ 3 con AI nói trên cho biết: 

Mỡ vịt là một loại chất béo động vật, nó không hoàn toàn "tốt" hoặc "xấu". Nó có cả lợi ích và tác hại tiềm ẩn đối với sức khỏe, tùy thuộc vào lượng tiêu thụ, cách chế biến và tình trạng sức khỏe của mỗi người.
- Nó chứa nhiều chất béo không bão hòa: Khoảng 50% chất béo trong mỡ vịt là chất béo không bão hòa đơn, tương tự như dầu ô liu, có lợi cho tim mạch. Giàu axit oleic: Loại axit béo này giúp giảm viêm và hỗ trợ sức khỏe tim mạch.

- Tuy nhiên nó cũng chứa cholesterol và chất béo bão hòa: Khoảng 35% là chất béo bão hòa, có thể làm tăng nguy cơ xấu đối với sức khỏe. 

 

Lợi ích tiềm ẩn:
Nguồn năng lượng: Mỡ vịt là nguồn năng lượng dồi dào, cung cấp nhiều calo.
Axit béo không bão hòa đơn: Mỡ vịt chứa một lượng lớn axit béo không bão hòa đơn, có thể giúp giảm cholesterol "xấu" (LDL) và tăng cholesterol "tốt" (HDL).

Nguy cơ hay tác hại nếu ăn quá nhiều

❌ Tăng LDL-cholesterol:

Hàm lượng LDL-cholesterol cao: Mỡ vịt chứa nhiều LDL-cholesterol, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch hoặc cholesterol cao nên hạn chế tiêu thụ. Dùng quá nhiều mỡ vịt trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ tích tụ LDL-cholesterol và gây các vấn đề sức khỏe.

❌ Nguy cơ tim mạch:

Dù có MUFA, mỡ vịt vẫn chứa 35–40% chất béo bão hòa (SFA) và cholesterol, dễ gây mỡ máu nếu lạm dụng. Tiêu thụ >15g/ngày có thể làm tắc nghẽn mạch máu ở người nhạy cảm.

❌ Tăng cân: 

Mỡ vịt, như tất cả các loại chất béo khác, có hàm lượng calo cao (khoảng 9 kcal/g). Ăn quá nhiều có thể dẫn đến thừa cân hoặc béo phì.

Lời khuyên:

1. Nên ăn mỡ vịt với lượng vừa phải, không nên ăn quá nhiều. Mỡ vịt tuy có có chất béo không bão hòa đơn cao (tốt) so với một số loại mỡ động vật khác nhưng vẫn không thể thay thế hoàn toàn dầu thực vật giàu omega-3 hoặc dầu ô liu trong chế độ ăn.  

2. Ăn kết hợp với các thực phẩm lành mạnh khác như rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.
3. Ưu tiên cách chế biến lành mạnh như nướng, hấp thay vì chiên rán (sinh chất độc).
4. Những người có vấn đề về tim mạch, cholesterol cao hoặc thừa cân nên hạn chế ăn mỡ vịt.

5. Các bác sĩ thường khuyên dùng mỡ động vật ở mức vừa phải, ưu tiên chất béo thực vật (dầu olive, dầu đậu nành) để tốt cho sức khỏe.

Lời bàn của người không chuyên: 

Qua tham vấn của các con AI về mỡ vịt nói trên, ta có thể rút ra kết luận sau:

1. Hầu hết các thức ăn đều có mặt lợi và hại: nếu không dùng đúng cách và tùy theo sức khỏe của mỗi người. Riêng mỡ vịt có Hàm lượng LDL-cholesterol (xấu) cao chót vót. Bù lại nó có hàm lượng MUFA (tốt) cao. Nhưng lợi bất cập hại?!

2. Vấn đề "ăn vừa phải", "không ăn nhiều", "lâu lâu ăn 1 lần" cần chú ý:

Nó liên quan đến thói quen ăn uống, bệnh nền và thời gian đào thải LDL-cholesterol trong cơ thể. Khó thể nhận biết, ghi nhớ và định lượng nhiều hay ít, lâu hay không. Điều này đặc biệt khi mỡ vịt có hương vị thơm ngon khi chế biến, lôi cuốn thói quen phàm ăn của nhiều người.

2.1. Nhiều người thích ăn da vịt quay (da vịt quay Bắc Kinh...) để thưởng thức hương vị béo ngậy của nó. Nhưng thực ra đây là món độc hại có LDL-cholesterol cao hàng đầu.

2.2. Nhiều người bị bệnh mỡ máu (cholesterol cao) và tim mạch nhưng quên mình đang bị bệnh. Hoặc không biết mức LDL-cholesterol trong cơ thể mình đã tích tụ cao tới ngưỡng báo động, chỉ cần thêm 1 chút đĩnh là "giọt nước tràn ly!" (đang ăn tô mì vịt tiềm béo ngậy thì gục ngay tại chỗ)! 

2.3. Việc giảm LDL-cholesterol trong máu không phải là một quá trình tức thời mà cần thời gian:

- Với chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn, mức LDL-cholesterol có thể giảm đáng kể trong 4–12 tuần.
- Sử dụng thuốc (như statin): Hiệu quả của thuốc thường thấy sau 4–6 tuần điều trị, với mức LDL có thể giảm tới 50% tùy loại thuốc và liều lượng.

Còn nếu ăn uống không lành mạnh và không tập thể dục thường xuyên thì mức LDL-cholesterol vẫn giữ nguyên. Tới chừng khám bệnh và xét nghiệm lại thì mỡ máu vẫn cao mà thường người mang bệnh không biết vì không có triệu chứng gì.

3. GS.BS Phạm Hiếu Liêm đã khá lạc quan nên có lời khuyên "thả lỏng" khi ăn mỡ vịt: 

Mặc ông có nói sơ qua về việc "sử dụng điều độ và kết hợp với một lối sống lành mạnh" nhưng người đọc không chú ý tới nhiều mà ...khoái nghe và có phần suy diễn thêm ở các ý sau: "mỡ vịt không độc", "bỏ mỡ uổng", "không ăn uổng" "ăn xả láng", "thiếu căn bản khoa học" (khi nói mỡ vịt độc). Điều quan trọng là ông ta không nói rõ đối tượng nào là không nên ăn? 

4. Hãy nhớ tóm tắt:

Những người khỏe mạnh bình thường không nên ăn mỡ vịt thường mà nên ăn thịt vịt

Những người có bệnh mỡ cao, tim mạch và béo phì: không nên ăn. Da vịt thì tuyệt đối không ăn

MS