Phỏng vấn Ks.Lê Quốc Việt về cái hồn của thương hiệu Lúa Mùa _ Google Groups

[Mikali Nguyễn]

Phỏng vấn Ks.Lê Quốc Việt về cái hồn của thương hiệu Lúa Mùa

Được tin Ks nông học Lê Quốc Việt, được mệnh danh là "Người giữ truyền thống và bảo tồn văn hóa lúa mùa" với thương hiệu Lúa Mùa Tư Việt, có mặt tại Hội nghị kết nối cung cầu giữa TP.HCM với các tỉnh, TP năm 2024 tại Nhà Thi đấu Phú Thọ Q.11 và có gian hàng giới thiệu SP tại đây, chúng tôi có mặt để gặp gỡ phỏng vấn anh.
* Hội nghị kết nối cung cầu giữa TP.HCM với các tỉnh, TP là Chương trình hợp tác TM giai đoạn 2021-2025 nhằm quảng bá, tìm đầu ra, kết nối giao thương, kết nối tiêu thụ...cho sản phẩm công, nông, thủy sản, thúc đẩy tiêu thụ hàng hóa, nhất là các đặc sản, sản phẩm đặc trưng tiêu biểu của các địa phương.

 

Sinh hoại chính ở đây như 1 cuộc triển lãm, có hàng trăm gian hàng của các địa phương trưng bày, giới thiệu sản phẩm. Khi đến gian hàng của anh Tư Việt thì mới biết anh vừa được các bạn trẻ thuộc nhóm "Dear Our Community" ... bắt xác, mời phỏng vấn ở đâu đó trong khuôn viên Hội chợ. Được biết các bạn trẻ này đã nhiều lần đi thực tế tại trang trại của ông Tư Việt ở Kiên Giang.
* Tổ chức Dear Our Community - Sự Nghiệp Hạnh Phúc là 1 cộng đồng chuyên cung cấp nội dung và nhân lực chất lượng, đào tạo kỹ năng làm công việc, tạo tác động xã hội hướng đến cộng đồng nhân lực trẻ ở Việt Nam.

Trong khi chờ đợi gặp gỡ anh Tư Việt chúng tôi đi 1 vòng thăm quan các gian hàng của tỉnh Kiên Giang và phỏng vấn các bạn trẻ tại đây thì được biết sơ bộ như sau:

 

* Sản phẩm của anh Tư Việt và bà xã (Tư Khóm)

- Trước khi nền nông nghiệp ở vùng ĐBSCL đi vào phong trào thâm canh tăng năng suất: sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu, trồng giống lúa lai tạo, cơ giới hóa nông nghiệp...để tăng vụ lên 3-4 vụ/năm thì trong hàng trăm năm trước đây người nông dân trồng 1 năm 1 vụ lúa theo mùa nước nổi.
- Các loại lúa mùa này thường có thân dài. Canh tác dùng sức người và các công cụ nông nghiệp truyền thống, không dùng phân bón và thuốc BVTV với kỹ thuật canh tác ngày nay hầu như đã thất truyền.
- Với ước vọng muốn bảo tồn nền văn hóa Lúa Mùa, Ông Tư Việt đã xây dựng 1 trang trại tại Kiên Giang. Nơi đây đã tuyển chọn và  nhân trồng các giống lúa mùa nổi tiếng 1 thời và phục dựng các công cụ canh tác cổ truyền. Kỹ thuật canh tác ở đây quay lại áp dụng như thời xưa: dùng phân hữu cơ, không dùng thuốc BVTV, không dùng máy móc nông nghiệp. Khi thu hoạch xong sẽ nuôi tôm, cá trong đồng ruộng...
Nơi đây đã trở thành điểm tham quan sinh động và thú vị để tìm hiểu cặn kẽ về nền văn hóa lúa mùa đã từng rất phổ biến.

Các loại gạo được ông Tư Việt tuyển chọn và thương mại hóa:
- Gạo lúa mùa hữu cơ: Lứt đỏ Châu Hồng vỏ. Xát vối Châu Hồng vỏ. Lứt đỏ TV 2 (Tư Việt 2). Nàng thơm Cồn Vĩnh Quới. Tàu hương. Nếp chuột chê...
- Gạo an toàn: Ba trăng (trắng. Lứt tím than (DBR01B). Gạo trắng TV 1 (Tư Việt 12). Lứt TV 1 (Tư Việt 1)...

 

Khi anh Tư Việt quay lại gian hàng cùng với các bạn "Dear Our Community" thì có chương trình giao lưu tiếp theo với chúng tôi như sau:

1. Phỏng vấn ông Tư Việt về thương hiệu Lúa Mùa Tư Việt

* File ghi âm đã chuyển thành Text
Hỏi: Hôm nay có dịp gặp ông Tư Việt ở Hội nghị kết nối cung cầu các tỉnh, thành phố. Xin phỏng vấn ông về khái niệm "lúa mùa". Lúa mùa là gì, nó có ý nghĩa khác gì so với các loại lúa khác?

* Chúng tôi đặt câu hỏi này vì có nhiều bạn là dân thành thị hoặc nông thôn hay ngay cả nông dân thứ thiệt nhưng còn rất mù mờ, không hiểu rõ vì khái niệm đã gần như thất truyền này.
Trả lời: Lúa mùa là một loại cây trồng thích ứng ở đồng bằng sông Cửu Long từ mấy trăm năm qua. Nghĩa là khi người Khmer canh tác ở đây là bắt đầu trồng lúa mùa. Và người Việt và người Hoa đến đây cũng trồng lúa mùa
Người Việt, người Hoa, người Khmer cùng khai phá đồng bằng sông Cửu Long này từ những cây lúa mùa. Đó là những cây lúa bản địa.
Vậy lúa mùa là gì? Nói cách ngắn gọn nhất, lúa mùa là loại lúa trồng theo mùa. Mùa mưa xuống thì người ta là bắt đầu gieo giống, rồi khi hết mùa mưa, tức là lúc đó là ngày ngắn rồi. Khi thời gió bất về, hết mùa mưa, đó là khi ngày ngắn thì cây lúa mùa sẽ trổ . Như vậy cái lúa mùa là loại cây trồng theo mùa. Đầu mùa mưa thì gieo, cuối mùa mưa thì chín. Một năm một vụ

Hỏi: Bây giờ xin hỏi cái cơ duyên nào mà dẫn anh đi đến thích và khiến anh dành cuộc đời còn lại tâm huyết cho cây lúa mùa vậy?
Trả lời: Tôi sinh ra lớn lên trong đời sống lúa mùa. Từ nhỏ xíu thôi là đã biết chạy ra đồng để mà cắm câu và đi bắt cá hầm. Rồi lớn lên chút nữa thì đem cơm cho ông bà. Rồi lớn lên chút nữa là đi làm ruộng. 13 tuổi thì bắt đầu đi làm lúa mùa rồi. Đến 16 tuổi là chính thức trở thành một nông dân. 

Tất cả những gì nông dân làm được là tôi làm được hết. Do đó là coi như là một người nông dân thật thụ từ năm 16 tuổi và sau này khi đi học và đi làm thì lại không được làm cây lúa mùa nữa mà làm lúa cải tiến. Mà nếu làm lúa cải tiến thì nói chung nó cần rất nhiều các loại phân bón vô cơ các loại thuốc bảo vệ thực vật. Nông dân càng làm thì môi trường thì càng ô nhiễm nhưng mà cái hiệu quả nông dân thu được cũng không cao. 

Đặc biệt nhất là Lối sống, Kỹ thuật canh tác thời lúa mùa, đó là những cái tri thức mà ông bà tích lũy hàng trăm năm. Nếu mà mình bỏ đi, mình để mất đi, là mình có tội, có lỗi với những người xưa.
Do đó là tôi cũng cố gắng dùng những hiểu biết của mình, rồi đi góp nhặt lại , từ những lão nông tri điền, cứ gom góp lại những cái gì gọi là tri thức, là kiến thức của ông bà để mình giữ lại cho thế hệ mai sau.
Bởi vì như nhà văn Sơn Nam nói là chỉ có hiểu rõ quá khứ mới dẫn bước trong tương lai. Thành ra đó chính là cái điều mà thôi thúc tôi làm trở lại cây lúa mùa này.
Cảm ơn anh Tư Việt.
Xin chúc anh thành công và phát đạt trong cái công việc gìn giữ truyền thống lúa mùa.

2. Tặng sách: 

Anh Tư Việt tặng chúng tôi 2 quyển sách của anh:

"Đời sống Lúa Mùa quê tôi" và "Minh Lương - Cù Là Quê hương tôi"

  

  

* Riêng cuốn "Đời sống Lúa Mùa quê tôi" được đề tựa của nhà văn Công Khanh như sau: 

Lê Quốc Việt không chỉ trồng lúa mùa, mà còn trồng cái đời sống VH lúa mùa - nghĩa là cả 1 hệ sinh thái: người, thực vật, không gian và thời tiết như 1 thứ bảo tồn, làm di sản cho thế hệ sau này.

Bảo tồn VH lúa mùa là 1 sự chiến đấu trong cô đơn. Bước đầu đầy khó khăn. Vừa trồng văn hóa lúa mùa, tác giả còn phục chế và sưu tầm các công cụ xưa. Còn sinh ra đứa con "Đời sống lúa mùa quê tôi" như 1 chứng từ.

Cuốn sách chỉ giới hạn trong không gian 1 làng quê nhưng đủ thú vị để đưa người đọc đi ngược dòng lịch sử về cái thời khẩn hoang, chưa có thủy lợi, chỉ có làm ruộng ăn nước trời. Những cách làm nông truyền thống. Chủ yếu là thuận thiên và thủ công.

Chia tay anh Tư Việt chúng tôi hẹn sẽ có dịp gặp gỡ tại trang trại Lúa Mùa Tư Việt của anh ở Kiên Giang. Trong khi chờ đợi, mời các bạn tham quan qua website dưới đây: Trang Trại Lúa Mùa Tư Việt: https://luamua.net/

MS