Thán phục & Kinh hoàng MXH thời hành giả Minh Tuệ _ Google Groups

[Mikali Nguyễn]

Thán phục & Kinh hoàng về mạng xã hội thời hành giả Minh Tuệ 

Người ta thường nghe nói khái niệm "Báo chí là quyền lực thứ 4, đứng sau lập pháp, hành pháp và tư pháp". Khái niệm này muốn nói: Báo chí, với vai trò truyền tải thông tin, định hình dư luận và giám sát các hoạt động của các cơ quan nhà nước, tuy không trực tiếp nắm giữ quyền lực như nhà nước nhưng lại có sức ảnh hưởng rất lớn. Ở đây chỉ muốn nói về mạng xã hội (MXH).

Tưởng chừng vai trò này chỉ có ở các nước phương Tây, nơi mà tự do ngôn luận được đề cao. Nhưng không, ở thời Thích Minh Tuệ (TMT), MXH trở nên có vai trò nổi bật lôi cuốn được sự quan tâm của dư luận một cách bất ngờ, đặc biệt là các mạng Facebook, YouTube và TikTok.

Ta thử phân tích vài đặc điểm về mạng xã hội (MXH) trong thời gian gần đây:

1. Trước đây, người ta thường coi tin tức ở nguồn báo chí chính thống (BCCT), nay MXH có sức thu hút lớn vượt trội vì các lý do sau:

- BCCT có khi không đăng thông tin nhạy bằng MXH, nhất là những gì mà dân chúng quan tâm theo dõi.

- So với MXH, BCCT không có tương tác mạnh bằng. Các bình luận (comments - BL) thường buộc người BL phải khai báo tên họ, thông tin và qua phê duyệt trong 1 thời gian nhất định mới cho đăng nên rất ít người tham gia. Còn BL ở MXH thì được đăng liền, ai BL cũng được.

Các đọc giả không ngại BL trên mạng vì danh tánh của họ không bị tiết lộ (thông qua các nick ảo). Đó là điều mà cộng đồng mạng (CĐM) rất kỵ .

- Ở BCCT, các BL thường phải phù hợp với chủ trương tôn chỉ của tòa báo, của ban biên tập mới được đăng. Còn ở MXH thì ngược lại, các BL trái chiều có khi được đăng lên hàng đầu để thu hút dư luận.

- Quan trọng hơn hết là các video này không bị kiểm duyệt trước khi phát hành, trừ phi có khiếu nại bản quyền sau đó.

Tuy nhiên BCCT vẫn còn có lợi thế về đội ngũ phóng viên chuyên nghiệp, có nhiều cộng tác viên, có cơ sở vật chất - kỹ thuật và điều kiện tác nghiệp vượt trội nên họ có nhiều nguồn tin đảm bảo tính chính xác, có tính chuyên sâu, đa dạng và hấp dẫn. Thường họ đóng vai trò phát hiện ra tin tức mới và sau đó MXH mới hùa nhau đưa tin và BL tiếp theo.

2. MXH đã tạo ra dư luận mạnh mẽ: từ 1 người bộ hành khất thực rày đây mai đó, không ai thèm để ý gì đến, nay TMT đã thành người có sức thu hút, được chú ý theo dõi hàng đầu với nhiều lời tán thán ngưỡng mộ, lẫn chê bai.

3. Thời TMT, trên MXH có hàng trăm kênh videos mỗi ngày thu hút có khi hàng triệu lượt view và chục ngàn BL. Điều mà BCCT nằm mơ cũng không có nổi. Nhờ vào hiệu ứng TMT mà nhiều người trước đây ít coi videos vì cho rằng nó tốn thời gian hơn là coi bài viết, bài viết chỉ cần lướt qua là nắm thông tin. Nhưng nay có khác, các videos về TMT đã thu hút đến độ người ta bỏ thói quen coi các tin tức, kênh giải trí tạp nham khác mà tập trung vào thông tin về TMT.

4. BCCT phải có tòa báo và đội ngũ ban biên tập, phóng viên, cộng tác viên, người dựng cảnh...MXH ngày nay không cần nhân sự và tổ chức rườm rà đó:

- Chủ kênh kiêm luôn đạo diễn và dẫn chương trình (MC). MC có mặt mũi như thế nào cũng được, không cần đẹp xấu: lái xe ôm, dân quê, người thành thị hay đóng vai người dân kiến nghị...

- MC không cần trang điểm hay ăn mặc chỉnh tề, cũng có khi mặc đồ vest, áo dài nhưng phần lớn mặc đồ gì cũng được: áo thun, đội nón, đeo kính đen...

- Phông (bối cảnh) không cần phô bày câu nệ, không cần bàn ghế salon, bục nói gì mà là cảnh thực đang quay hay ghép cảnh, có người ngồi trong nhà, có người đứng ngoài đường, trong quán nước... ở mọi tư thế, phơi bày ở sau lưng là phòng khách, nhà bếp..vv....

5. Ngoài những lời thuyết minh mạch lạc có phân tích, có cơ sở, chứng cứ của các chủ kênh này. Đã bắt đầu có hiện tượng xuất hiện ngày càng nhiều: 

- Tin giả, phóng đại: tung tin thất thiệt, sai lệch; ghép hình, chế videos...phần lớn vì mục đích chế giễu, cười nhạo. 

- Tít câu view các kiểu: căng, có biến, đã bị tóm, tấn công dã man, cực gắt, ớn lạnh...nhưng thực ra không biến cố gì như đã nói mà chỉ là lời diễn giải lòng vòng của các chủ kênh.

- Thuyết minh thiếu văn hóa: chửi bới, miệt thị, văng tục, hăm dọa... muốn nói gì thì nói của các MC.

6. Chưa bao giờ ta thấy có sự tương tác mạnh giữa người dân với mạng xã hội như ngày nay. MXH đã thực sự trở thành diễn đàn công luận. Mỗi ngày có hàng chục hay hàng trăm ngàn người tham gia. Họ có thể là bất cứ ai trên CĐM. Họ không cần trau chuốt lời nói, ai muốn nói gì thì nói hay chỉ đơn giản là bấm like. 

* Các BL này có lợi cho chủ kênh nhằm tăng mức tương tác. Thật hiếm có nhà xã hội học hay cơ quan chức trách nào chịu khó theo dõi và thống kê phân loại các BL này để sử dụng vào mục đích nào đó vì có quá nhiều. Dù gì đi nữa, đây cũng là các thể hiện mình (nếu chủ kênh ưa thích thì sẽ được nhấn like phản hồi), cũng là 1 cách xả xú páp và thỏa mãn cơn ghiền BL, nếu có!

7. Một điều ích lợi rõ ràng là nhờ các tranh cãi trái chiều về TMT, trong đó có nhiều nhà sư, mà người dân là Phật tử và cả người ngoài đạo, bắt đầu quan tâm, biết đến và nghiên cứu học hỏi về Phật giáo: giáo pháp, lịch sử, hoạt động của Giáo hội, phát biểu và hoạt động, kể cả đời tư, của các vị sư và những người ủng hộ (fans) hay phản đối (anti-fans)...hơn bao giờ hết.

8. Phải thán phục cho sự nhiệt tình của Youtuber và TikToker. Họ không quản ngày đêm, khó nhọc dong ruổi đường dài, trèo đèo lội núi, thậm chí có khi...rình rập sát ngay nhà VS để theo dõi đối tượng, bỏ công điều tra, phỏng vấn các người chứng kiến, người có liên quan...

9. Khó có thể kết luận động cơ về sự nhiệt tình của họ: tò mò, ngưỡng mộ, muốn cống hiến những cảnh quay hay, muốn đem lại sự công bằng cho xã hội, muốn lên tiếng bảo vệ quyền lợi của những người đáng được bênh vực... 

Nhưng trên hết và dễ hiểu hơn hết là vì tiền. Ai cũng hiểu rằng những video này nếu được nhiều người views sẽ càng được trả tiền cho các quảng cáo xen vào. Do vậy chính mạng Youtube và TikTok là người đứng sau lưng yểm trợ họ.

10. Ngoài hiện tượng TMT, bỗng nhiên có nhiều sư thầy thay vì chuyên tâm giảng Phật pháp, nay lại quay ra đã phá, chế giễu giáo lý, niềm tin của tín đồ đạo Chúa và bị đáp trả. Điều này làm tăng thêm phần kịch tính không đáng có trên MXH. 

Đặc biệt ở YouTube có kênh chống phá, chửi rủa, miệt thị tôn giáo (đạo Chúa, Chúa, Mẹ) và các chức sắc tôn giáo, reo rắc hận thù vào bạo lực với những lời lẽ bịa đặt trắng trợn và thiếu văn hóa cùng cực. Kênh này vi phạm Nguyên tắc Cộng đồng của YouTube và vi phạm pháp luật, mặc dù đã nhiều lần báo cáo nhưng không hiểu sao YouTube vẫn dung dưỡng (?).

* Đây là kênh "Trần Ly Official", xin nêu 1 vidéo mới được YouTube giới thiệu lên hàng đầu (trong hàng trăm video khác có trong kênh):

Bọn thờ Dê Xù cực kỳ khốn nạn và mất dạy

 

Kết luận:

Xem ra bức tranh MXH ngày nay ngày càng phát triển mạnh lấn át nguồn thông tin chính thống. MXH có những lợi ích tốt đẹp mang lại nhưng cũng có những hiện tượng bát nháo, tạo thị phi và tranh cãi.  

Cả mạng xã hội và báo chí chính thống đều có vai trò quan trọng trong cuộc sống hiện đại. Để tiếp cận thông tin một cách hiệu quả, cần có sự tỉnh táo, phân tích, đối chiếu thông tin từ nhiều nguồn khác nhau và không nên tin vào mọi thông tin trên mạng một cách mù quáng.