Mikali Nguyễn
Em muốn tìm một số ca dao hạ thấp phẩm giá của phụ nữ, mọi người ai có cho em với. Cảm ơn
1. Thân em như tấm lụa đào,
Phất phơ trước chợ biết vào tay ai?
2. Thân em mười sáu tuổi đầu,
Cha mẹ ép gả làm dâu nhà người.
Nói ra sợ chị em cười,
Năm ba chuyện thảm, chín mười chuyện cay.
3. Có con phải khổ vì con,
Có chồng phải gánh giang sơn nhà chồng.
4. Ghe bầu trở lại về đông,
Làm thân con gái theo chồng nuôi con.
5. Bắc thang lên hỏi trăng già,
Phải chăng phận gái mưa sa giữa trời.
May ra gặp được giếng khơi
Vừa trong vừa mát lại nơi thanh nhàn.
Chẳng may số phận gian nan,
Lầm than phải chịu phàn nàn cùng ai?
6. Thân em như lá từ bi,
Ngày thì dãi nắng, đêm thì dầm sương.
7. Chiều chiều ra đứng bờ sông
Muốn về với mẹ mà không có đò.
8. Anh đi em ở lại nhà
Hai vai gánh vác mẹ già, con thơ
Lầm than bao quản muối dưa
Anh đi anh liệu chen đua với đời.
9. Sao ba đã đứng ngang đầu
Em còn ở mãi làm giàu cho cha
Giàu thì chia bảy chia ba
Phận em là gái được là bao nhiêu.
10. Lấy chồng thì phải theo chồng,
Chồng đi hang rắn hang rồng cũng theo.
11. Thầy với mẹ thương anh,
Em phải thương theo
Giả như chiếc tàu buồm đang chạy
Thả neo cũng phải ngừng.
12. Lấy chồng chẳng biết mặt chồng
Đêm nằm mơ tưởng, nghĩ ông láng giềng.
13. Phận em con gái xuân xanh
Ngày thời buôn bán, đêm canh trong nhà.
14. Có chồng chẳng được đi đâu
Có con chẳng được đứng lâu một giờ.
15. Làm thì chẳng kém đàn ông
Thế mà kém gạo, kém công, kém tiền.
16. Thân gái bến nước mười hai
Gặp nơi trong đục may ai nấy nhờ.
17. Em là con gái Phụng Thiên,
Bán rau mua bút, mua nghiên cho chồng.
Một quan là sáu trăm đồng,
Chắt chiu tháng tháng cho chồng đi thi.
18. Xưa kia em cũng lượt là
Bây giờ áo rách hóa ra thân tàn.
19. Thân em như hạt mưa rào,
Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa.
Thân em như hạt mưa sa,
Hạt vào đài các hạt ra ruộng cày.
20. Chửa chồng nón thúng quai thao
Chồng rồi nón rách quai nào thì quai
Chửa chồng yếm thắm đeo hoa
Chồng rồi hai vú bỏ ra tày giành./.
Trong kho tàng văn học dân gian của nước ta luôn gắn liền với những nỗi niềm của người nông dân. Ca dao, tục ngữ là tiếng lòng của những người nông dân lao động thấp cổ bé họng trong thời kỳ phong kiến
Đặc biệt, trong xã hội xưa thân phận người phụ nữ luôn bị xem thường, coi nhẹ bởi toàn xã hội điều “trọng nam khinh nữ”.
Người phụ nữ không có quyền quyết định số phận của mình mà luôn phụ thuộc vào một người khác chính vì vậy dân gian ta thường có câu”Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử” ý chỉ rằng người con gái khi còn ở với cha mẹ thì phải nghe lời cha mẹ sắp đặt, khi lấy chồng thì phải theo chồng, nếu chồng chẳng may qua đời thì phải nghe theo con. Câu nói này đã thể hiện được sự lệ thuộc của những người phụ nữ khi phải sống trong một xã hội mà người phụ nữ luôn bị khinh rẻ, coi bạc
Cuộc sống của những người phụ nữ này lúc nào cũng trong hoàn cảnh vô cùng éo le. Họ không bao giờ được quyết định số mệnh của mình. Nếu may mắn được cha mẹ thương tìm cho người chồng xứng đôi vừa lứa, được chồng và gia đình nhà chồng thương yêu thì còn được hưởng sự bình yên còn ngược lại thì vô cùng gian nan, vất vả
“Thân em như dải lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai”
Những câu ca dao này thể hiện sự cay đắng, của người phụ nữ đang thời xuân sắc. Một dải lụa đào hồng nhan, đương thì phơi phới nhưng cũng chỉ là vật giữa chợ để bao người nhìn ngó, nâng lên hạ xuống, trả giá chẳng biết sẽ đi đâu về đâu.
Trong bối cảnh xã hội phong kiến lúc bấy giờ không cho họ cái quyền được lựa chọn tương lai, vận mệnh, hướng đi của mình. Người phụ nữ được xem như món hàng bị xã hội, cha mẹ, gả bán mà không bao giờ được quyền cãi lại
“Thân em như miếng cau khô
Người thanh chuộng mỏng, người thô tham dày”
Hai câu ca dao này thể hiện sự oán than số phận của người phụ nữ bé nhỏ, bị chà đạp luôn phải sống dưới những phép tắc, nặng nề cổ hủ lạc hậu mà không bao giờ được oán than, lên tiếng. Việc mơ ước về hạnh phúc tình yêu lứa đôi là điều không thể. Họ luôn phải tuân lệnh những người bề trên lầm lũi sống kiếp người nhỏ bé phụ thuộc.
“Năm nay em đi làm dâu
Thân khác gì trâu mang theo ách
Năm nay em đi làm vợ
Thân mang cày, dây khiến không biết ai?
Em đi làm dâu không có mùa nghỉ, chỉ có mùa làm.”
Thân phận làm vợ làm con dâu người ta chỉ là cái vỏ bên ngoài nhưng thực chất những cô gái này làm giúp việc không lương cho gia đình nhà chồng thì đúng hơn. Đến con trâu, con bò làm việc còn có ngày làm ngày nghỉ, lúc nông vụ chí kỳ thì bận rộn còn bình thường chúng được nhởn nhơ ăn cỏ. Những người con gái khi đi làm dâu nhà người ta thì làm việc quanh năm không có mùa nghỉ ngơi
Không bận việc đồng ruộng thì lại làm việc bếp núc, việc dệt vải, ươm tơ…chẳng lúc nào được nghỉ ngơi thanh thản. Quá đau đớn, chua xót các cô gái xưa đã phải thốt lên rằng:
“Cá cắn câu biết đâu mà gỡ
Chim vào lồng biết thuở nào ra”
Câu ca dao này thể hiện sự bất lực trong kiếp sống của người phụ nữ xưa. Nó là sự đau đớn chua xót tới tận cùng của người phụ nữ, những con người nhỏ bé thấp cổ bé họng không có quyền được sống cho riêng mình
Nhiều người phụ nữ lấy phải những ông chồng vũ phu, nghiện ngập rượu chè thường xuyên về nhà đánh đập vợ một cách vô cùng tàn nhẫn
“Cái cò là cái cò quăm
Mày hay đánh vợ mày nằm với ai”
Tình nghĩa vợ chồng cao tựa núi, thiêng liêng sâu đậm phải tu nghìn năm mới thành vợ thành chồng, nhưng người chồng không hề trân trọng nỡ lòng đánh đập người vợ đầu ấp tay kề của mình thật là tàn nhẫn, vô đạo đức.
Rồi nhiều người đàn ông đào hoa, lăng nhăng cưới nhiều người phụ nữ làm vợ “năm thê bảy thiếp” nhưng cũng vẫn được xã hội công nhận, tôn trọng chỉ có những người phụ nữ là đau đớn, chua xót.
“Chém cha cái kiếp chồng chung
Kẻ đắp chăn bông, kẻ lạnh lùng”
Ở bất kỳ hoàn cảnh nào người phụ nữ vẫn luôn phải chịu đựng, nhẫn nhịn không có quyền phản kháng, không có quyền tìm con đường hạnh phúc của mình. Cuộc sống lệ thuộc mất tự do, tình yêu lứa đôi không được công nhận, không được tự định đoạt.
Trong cuộc sống luôn bị chà đạp, mất tự do cho nên người phụ nữ xưa chỉ biết gửi những lời trách than, những tâm sự thầm kín của mình qua những lời thơ, lời ca dao, để mang nỗi buồn của mình gửi vào những lời ru, nhờ gió gửi hương bay đi giải tỏa bớt những quạnh hiu trong lòng.
Những bài ca dao than thân chính là những lời kêu ai oán của những người phụ nữ nhằm tố cáo tội ác của chế độ phong kiến.
Phòng NN-TH (Sưu tầm)
Trong kho tàng ca dao Việt Nam, có một số câu mang tính hạ thấp phẩm giá của phụ nữ, phản ánh quan niệm trọng nam khinh nữ trong xã hội phong kiến. Dưới đây là một số ví dụ:
1. “Nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô.”
→ Nghĩa là: Một người con trai thì được coi là có, nhưng mười người con gái vẫn bị xem như không.
→ Quan niệm coi trọng con trai hơn con gái, đề cao vai trò của nam giới trong gia đình.
2. “Trai mà chi, gái mà chi, sinh ra có nghĩa có nghì thì hơn.”
→ Dù câu này có vẻ công bằng, nhưng thực chất cho thấy trong xã hội cũ, người ta thường phải nhấn mạnh giá trị của nữ giới, tức là ngầm thừa nhận quan niệm coi thường họ.
3. “Gái mà chi, gái hư thân bố mẹ / Trai mà kể, trai lỗi đạo vua tôi.”
→ Quan niệm cho rằng con gái mà hư hỏng sẽ làm khổ gia đình, còn con trai thì gắn với trách nhiệm với vua và đất nước, thể hiện sự phân biệt về trách nhiệm và giá trị giữa nam và nữ.
4. “Con gái là con người ta, con dâu mới thật mẹ cha mua về.”
→ Con gái lấy chồng là mất, không còn thuộc về gia đình mình nữa, trong khi con dâu mới là người gánh vác trách nhiệm.
5. “Chim khôn kêu tiếng rảnh rang
Người khôn ăn nói dịu dàng dễ nghe
Đàn bà không biết nuông chìu
Như bông hoa nở giữa triều mà thôi.”
→ Yêu cầu phụ nữ phải dịu dàng, biết chiều chồng, nếu không thì vô dụng.
Những câu ca dao này phản ánh tư tưởng trọng nam khinh nữ của xã hội phong kiến, nhưng ngày nay đã dần bị bác bỏ.
Ca dao, tục ngữ là một phần quan trọng trong văn hóa dân gian Việt Nam, phản ánh nhiều khía cạnh của đời sống xã hội, tư tưởng và quan niệm của người xưa. Tuy nhiên, trong kho tàng ca dao, tục ngữ cũng tồn tại một số câu có nội dung hạ thấp phẩm giá của phụ nữ, thể hiện tư tưởng trọng nam khinh nữ hoặc định kiến giới tính từ thời phong kiến. Dưới đây là một số ví dụ:
1. Câu ca dao thể hiện sự coi thường phụ nữ:
- "Đàn ông nông nổi giếng khơi,
Đàn bà sâu sắc như cơi đựng trầu."
Câu này cho rằng đàn ông tuy bề ngoài có vẻ mạnh mẽ nhưng thực chất nông cạn, trong khi phụ nữ tuy nhỏ bé nhưng sâu sắc. Tuy nhiên, cách so sánh này vẫn mang tính chất coi thường phụ nữ, xem họ như một vật dụng nhỏ bé.
- "Đàn bà không biết nuôi heo,
Đàn bà nhỏ dạ, lấy theo đàn ông."
Câu này phê phán phụ nữ không có khả năng tự lập, luôn phụ thuộc vào đàn ông.
2. Câu ca dao thể hiện định kiến giới tính:
- "Trai năm thê bảy thiếp,
Gái chính chuyên chỉ có một chồng."
Câu này phản ánh tư tưởng trọng nam khinh nữ, cho rằng đàn ông có quyền có nhiều vợ, trong khi phụ nữ phải chung thủy tuyệt đối.
- "Lấy chồng từ thuở mười lăm,
Chồng chê tôi bé, không nằm với tôi.
Đến năm mười tám, đôi mươi,
Tôi nằm với chồng, chồng chê tôi đen."
Câu này phản ánh sự bất công và áp đặt tiêu chuẩn về ngoại hình lên phụ nữ.
3. Câu ca dao thể hiện sự coi thường vai trò của phụ nữ:
"Nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô."
Câu này xuất phát từ tư tưởng Nho giáo, coi trọng con trai hơn con gái, cho rằng có một con trai còn hơn mười con gái.
- "Con gái là con người ta,
Con dâu mới thật mẹ cha mua về."
Câu này thể hiện quan niệm coi con gái là người ngoài, chỉ có con dâu mới là người trong nhà.
4. Câu ca dao thể hiện sự phụ thuộc của phụ nữ:
"Phận gái má hồng,
Lấy chồng rồi lại lấy chồng."
Câu này cho rằng phụ nữ chỉ có giá trị khi lấy chồng, và nếu không hạnh phúc thì cũng phải chấp nhận.
Lưu ý:
Những câu ca dao trên phản ánh tư tưởng và quan niệm của xã hội phong kiến, nơi mà phụ nữ thường bị coi thường và không được đối xử công bằng. Ngày nay, những quan niệm này đã và đang được thay đổi, phụ nữ ngày càng được tôn trọng và có vai trò quan trọng trong xã hội. Việc nhìn nhận lại những câu ca dao này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa, đồng thời tránh lặp lại những định kiến không còn phù hợp.
MS tổng hợp