Xe máy điện: ngán ngẫm lời hứa về trạm sạc và tủ đổi pin - Google Groups

[Mikali Nguyễn]

Xe máy điện: ngán ngẫm lời hứa về trạm sạc và tủ đổi pin

Tập 1: Lời hứa và thực trạng

Các nghiên cứu chỉ ra rằng, giao thông vận tải, mà chủ yếu là xe máy, đóng góp từ 70% đến 90% tổng lượng ô nhiễm khí CO2 và các chất khí, bụi mịn độc hại khác trong không khí đô thị. Việt Nam có số lượng xe máy cực lớn: hơn 72 triệu xe (2024). Phần lớn là xe đã sử dụng lâu năm, động cơ cũ dẫn đến tỷ lệ phát thải vượt chuẩn lên đến trên 50%
Lượng khí thải khổng lồ này, đặc biệt là bụi mịn là nguyên nhân hàng đầu khiến chất lượng không khí tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh thường xuyên ở mức báo động, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của hàng triệu người dân, nhất là trẻ em và người già.
Chính phủ đang có chủ trương kiểm soát khí thải. Việc chuyển đổi từ xe máy xăng sang xe máy điện đang được xem là một giải pháp cấp bách và tất yếu để giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí trực tiếp tại các đô thị lớn.
Tuy nhiên quá trình chuyển đổi gặp không ít khó khăn mà vấn nạn quan trọng phải giải quyết là Trạm sạc và Tủ đổi pin
Ta thử khảo sát về vấn đề ở các hãng xe điện lớn ở Lời hứa và Thực trạng.

1. Vinfast:
👉 Hãng đã cam kết đầu tư xây dựng mạng lưới trạm sạc công cộng mang tên V‑GREEN, với mục tiêu 150.000 cổng sạc phủ vòng quanh cả nước. Chủ tịch Phạm Nhật Vượng từng nói ông “sẽ bỏ 10.000 tỷ đồng trong 3 năm tới để tăng gấp 3 lần số trạm sạc tại VN”.
- Mạng lưới trạm sạc của VinFast (qua công ty con/mạng “V-Green”) đã có khoảng 150.000 cổng sạc trải khắp các tỉnh thành.
- Với xe máy điện / mô hình trạm đổi pin, có thông tin: VinFast sẽ triển khai hệ thống đổi pin với lộ trình cụ thể: “ngay trong tháng 10/2025 sẽ lắp 1.000 trạm đầu tiên, đạt 50.000 trạm vào cuối năm và hoàn tất trong 3 năm tới”
👉 Vinfast đã ký kết hợp tác với các doanh nghiệp để triển khai tủ đổi pin
- Với Công ty Cổ phần Thế Giới Di Động (15/09/2025), V-GREEN và Thế Giới Di Động ký thỏa thuận chiến lược phát triển hạ tầng sạc & đổi pin cho VinFast. Theo đó sẽ lắp đặt 350 trạm sạc ô tô điện và 1.360 tủ đổi pin xe máy điện trong năm 2025 tại chuỗi cửa hàng Thế Giới Di Động, Điện Máy Xanh.

- Với Công ty Cổ phần FPT Retail (qua hệ thống FPT Shop): V-GREEN và FPT Retail hợp tác để triển khai tủ đổi pin cho xe máy điện VinFast tại tất cả cửa hàng trên toàn quốc, để thuận tiện hơn cho người dùng.
- Với Viettel Post: V-GREEN và Viettel Post ký biên bản ghi nhớ hợp tác chiến lược, sử dụng mạng lưới Viettel Post để lắp đặt thêm “3.000 trạm sạc và tủ đổi pin xe máy điện” cho VinFast.
Nhưng trong từ tháng 10/2025, các thông tin về việc triển khai im bặt

👉 Con số “trạm sạc” đang vận hành hiện thời của VinFast chưa có một công bố rất rõ ràng và thống nhất cho năm 2025, nhưng có thể ước tính là khoảng 2.500 trạm trở lên (tính đến giữa cuối 2024) với số “cổng sạc” từ khoảng 63.000 lên hơn 150.000 tùy nguồn và lúc công bố.
👉 “150.000 trạm đổi pin” là mục tiêu trong tương lai, chưa phải là số trạm đang hoạt động. Ví dụ: đến thời điểm công bố, chỉ mới bắt đầu triển khai 1.000 trạm đầu tiên.  
Không có con số chính thức được xác nhận về số lượng tủ đổi pin (battery-swap cabinets) mà VinFast hiện đã lắp đặt — đại đa số các nguồn đều nói đến “mục tiêu” hoặc “kế hoạch” hơn là số thực tế vận hành.

👉 Trong Tháng 9 và 10/2025, VinFast/V-Green tập trung vào việc ký kết và chuẩn bị cơ sở hạ tầng (lắp đặt, thử nghiệm) theo kế hoạch lớn đã công bố. Việc chính thức đưa vào vận hành hệ thống tủ đổi pin tại các điểm hợp tác lớn (như Thế Giới Di Động) dự kiến sẽ bắt đầu từ đầu tháng 11/2025. 

2. Selex:
👉 Selex Motors có cam kết rõ ràng và đang triển khai mô hình trạm đổi pin rất phù hợp với xu hướng xe máy điện tại Việt Nam — đặc biệt với người dùng giao hàng, chạy dịch vụ cần di chuyển liên tục.
👉 Selex cho biết sẽ mở rộng mạng lưới trạm đổi pin (theo bài viết từ tháng 8/2025) thì “Selex đặt mục tiêu xây dựng khoảng 10.000 trạm đổi pin trên toàn quốc trong 3 năm tới”. Hiện tại, Selex cho biết đã có hơn 80 trạm đổi pin tại Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng và khu vực lân cận.

Thực tế 

Con số bất nhất: Một số bài viết nói “khoảng 90 trạm” đã được triển khai. Có nguồn nói là đã đạt 118 trạm tại các thành phố lớn. 

Vì vậy, con số hiện tại “thực tế” có thể nằm trong khoảng 80-120 trạm đổi pin của Selex.

3. Các hãng xe khác Nhật và Trung quốc:

3.1 Honda Việt Nam (HVN)

👉 Nói đã và đang triển khai các bước đi cụ thể về hệ thống đổi pin và sạc pin cho xe máy điện tại VN. Tuy nhiên, mô hình này vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm và mở rộng.  

👉 Hãng này nói triển khai dịch vụ đổi pin cho mẫu xe máy điện CUV e: thông qua 19 đại lý ủy quyền - Head tại Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng từ khoảng tháng 7/2025.  

 👉 Hơn nữa, danh sách 19 HEAD nói trên được HVN dùng khi cho thuê xe & hỗ trợ đổi pin cho mẫu CUV e: chứ không chắc là tất cả HEAD đều có “tủ đổi pin” hay trạm đổi pin lớn.  

👉 Mức độ phủ và chi tiết về đổi pin, số lượng tủ/bộ pin cụ thể tại mỗi HEAD chưa công bố rõ ràng.  

3.2. Yamaha:

👉 Không tìm được thông tin công bố rõ ràng rằng Yamaha tại Việt Nam đã chính thức triển khai hoặc công bố kế hoạch mở rộng mạng lưới trạm sạc hoặc tủ đổi pin theo quy mô lớn, như những hãng chuyên xe điện khác tương tự như VinFast/Selex trên toàn quốc.
👉 Yamaha đã/đang thử nghiệm phương án cho thuê pin (thông báo) và khuyến mãi pin kèm xe; họ tập trung qua hệ thống đại lý, giải pháp pin kép trên xe và bán/cho thuê pin hơn là tủ đổi pin công cộng lớn.

3.3. BYD và các hãng khác của TQ:
👉 BYD không công bố số lượng “trạm đổi pin” lớn như VinFast nhưng đã đặt mục tiêu và chiến lược về hạ tầng trạm sạc. Ví dụ: mạng lưới trạm sạc BYD được thiết kế “không chỉ phục vụ các mẫu xe của BYD mà còn tương thích với nhiều dòng xe khác”.
👉 Họ nói sẽ hợp tác với các đối tác hạ tầng (ví dụ: Star Charge, Autel, EV One…) để triển khai trạm sạc.

👉 Các hãng khác không thấy nói gì. Khi bán xe, họ hứa hẹn sẽ được sạc miễn phí và "thoải mái" ở các đại lý của hãng nhưng thực tế không phải vậy: phải xin cho (nhờ sạc) và tỏ thái độ  tiếp đón không mấy vui vẻ...Có thể thấy đây không phải là chính sách hay quy định chung của các hãng này.

Nhận xét chung:

👉 Vinfast có những bước đi tương đối rõ ràng về việc triển khai trạm sạc và tủ đổi pin

👉 Phần lớn đều là tuyên bố marketing, lễ ký kết rầm rộ hay chiến lược - kế hoạch sẽ triển khai trong tương lai, có phần phóng đại so với thực tế triển khai.

👉 Dù là hãng xe nào, hạ tầng sạc cho xe máy điện triển khai chậm hay không có. Số trạm/tủ còn quá ít so với thực tế, không đáp ứng nhu cầu và thuận tiện như các trạm xăng.

👉 Honda có tuyên bố triển khai nhưng thực tế không như mong đợi.  

👉 Yamaha và các hãng xe TQ chỉ bán xe, không có tuyên bố đảm bảo trách nhiệm về hạ tầng sạc.

MS

[Mikali Nguyễn]

Tập 2. Lựa chọn nào đối xe máy điện để sử dụng trạm sạc và tủ đổi pin?

Các loại xe có pin tháo rời đều có thể tháo ra sạc tại nhà. Tuy nhiên không có nhiều lựa chọn để sạc ở trạm sạc và tủ đổi pin công cộng

💥 Ghi chú tóm tắt về pin Lithium-ion và pin LFP:
👉 Lithium-ion (NMC/NCA): có mật độ năng lượng cao hơn (180–260 Wh/kg), đi được xa hơn cùng khối lượng pin. Nhưng tuổi thọ thấp hơn, dễ bị quá nhiệt, không an toàn bằng pin NFP
👉 Pin LFP (Lithium Iron Phosphate): có mật độ năng lượng thấp hơn (120–180 Wh/kg), nặng hơn hoặc quãng đường ngắn hơn. Nhưng rất an toàn, không dễ cháy, chịu nhiệt cao và có tuổi thọ cao hơn gấp đôi pin Lithium-ion.

1. Vinfast 

👉 Các trạm sạc không tương thích với xe của các hãng xe khác

👉 Chỉ có các dòng xe có hậu tố "Max” ở cuối tên như Vinfast Evo Max, Feliz Max và Verox Max mới có thể đổi pin ở các tủ đổi pin của hãng. Tuy nhiên chưa rõ thông tin về việc đổi pin trạm (swap-battery) chính thức áp dụng với các mẫu “Max” khi giao.

* VinFast Evo Grand tuy có 2 pin, 1 pin phụ có thể tháo rời, nhưng không hỗ trợ mô hình “đổi pin trạm” (swap-battery)!

👉 Hiện không có nguồn nào cho biết rằng Evo Max, Feliz Max, Verox Max đã bắt đầu giao xe tới khách hàng tại TP.HCM hay toàn quốc.

💥 Về pin:

👉 Các mẫu xe máy VinFast hiện đại, mới ra từ 2023–2025, dùng PIN LFP. Các loại xe có pin tháo rời đời mới như Evo Grand, Evo Max, Feliz Max, Verox Max đều sử dụng pin LFP
👉 Theo công bố, khoảng đường cho mỗi lần sạc của Evo Grand khi sử dụng 1 pin: 134 km, với 2 pin khoảng 262 km. Các loại xe có pin tháo rời khác Evo Max, Feliz Max, Verox Max không có thông tin. Evo Grand là loại xe mới đưa ra thị trường VN nên không có đánh giá đáng tin cậy về thực tế sử dụng của người dùng.

2. Selex:
👉 Selex tuyên bố tủ/trạm đổi pin của Selex có khả năng dùng chung với nhiều hãng xe khác, nhưng không chắc là với tất cả mẫu xe của tất cả hãng. Không có danh sách rõ mẫu/hãng nào nằm trong 70% và mẫu/hãng nào không.

👉 Chỉ có dòng Selex Camel 1 và Selex Camel 2 đã bán trên thị trường mới có thể đổi pin.

👉 Các mẫu xe máy điện của Selex đều sử dụng loại pin Lithium-ion do hãng tự sản xuất.  

👉 Các mẫu Camel 1 và Camel 2 khi được trang bị 3 pack pin lithium-ion, quãng đường tối đa là khoảng 150 km, theo công bố.

3. Các hãng xe Nhật (Honda và Yamaha)

👉 Chỉ có Honda CUV e và  Yamaha NEO’s có pin tháo rời. Tuy nhiên, không có thông tin xác nhận rằng đã có mạng lưới trạm đổi pin công cộng cho các mẫu này tại Việt Nam.

👉 Các loại xe nói trên đều sử dụng pin Lithium-ion

👉 Khoảng đường cho lỗi lần sạc:

- Honda ICON e: Khoảng 71 km cho 1 lần sạc đầy 1 pin theo công bố. Thực tế theo người dùng/bài đánh giá: khoảng 50-60 km cho 1 lần sạc đầy với điều kiện sử dụng thường ngày. Khả năng sử dụng 2 pin để tăng quãng đường đi được chưa được Honda VN công bố chính thức. 

- Yamaha NEO’s: 72km khi sử dụng 1 pin, khoảng 144 km khi sử dụng 2 pin, theo công bố. Thực tế với 1 pin, quãng đường ~70 km trong điều kiện lý tưởng, với 2 pin khoảng 100 km đến 130 km.

4. Các loại xe Trung Quốc:

Không có hệ thống trạm sạc và tủ đổi pin.

Có 1 số dòng xe nhập khẩu như Yadea Velax sử dụng pin LFP và Yadea Velax H có pin tháo rời. Rất ít! 

Nhận xét chung:

Vinfast: ngoài việc nỗ lực thiết lập trạm sạc và tủ đổi pin, hãng này còn đi đầu trong việc sử dụng pin LFP là công nghệ tiên tiến, nổi bật với độ an toàn cao (ít nguy cơ cháy nổ) và tuổi thọ bền bỉ (nhiều chu kỳ sạc). Khoảng đường cho mỗi lần sạc cũng vượt xa các hãng khác.

Các hãng xe Nhật:

Ngoài việc tụt hậu về thiết lập trạm sạc / tủ đổi pin, các hãng này hiện vẫn còn sử dụng công nghệ pin Lithium - ion. Khoảng đường cho mỗi lần sạc đầy không có gì nổi bật, khá thấp so với mức giá bán.

Các hãng xe TQ: chỉ là bước đầu cung cấp pin tháo rời cho thị trường VN. Các loại xe phần lớn đều sử dụng pin Lithium-ion. Không có đóng góp gì nổi bật.

Quan trọng:

Thị trường không có nhiều lựa chọn để sử dụng tủ đổi pin. 

👉 Có rất ít loại xe có thể đổi pin, chỉ có dòng Selex Camel 1 và Selex Camel 2 là có thể sử dụng tủ đổi pin chuyên dùng của Selex, còn rất ít! 

👉 Các xe có thể đổi pin của Vinfast như Evo Max, Feliz Max và Verox Max chưa đưa ra thị trường tại thời điểm này hoặc có rất ít người sử dụng.

Trạm đổi pin được coi là bước đột phá cho việc giải quyết vấn đề sạc cho xe máy điện tại VN. Tuy nhiên nếu không có bước đột phá cơ bản: đưa ra thị trường nhiều loại xe có pin tháo rời và có thể đổi pin để người tiêu dùng lựa chọn thì chiến lược thiết lập tủ đổi pin sẽ khựng lại hoặc trở nên vô dụng/thất bại. 

MS