Mikali Nguyễn
Thế nên Bắc Phi cùng nhiều vùng khác trên mặt đất đã trở thành sa mạc, và trong văn chương đã có câu “Thương Hải biến vi Tang điền”, hay “Tang Điền biến vi Thương Hải,” nôm na là chuyện ruộng dâu biến thành biển xanh, và ngược lại. Truyện Kiều có câu:
TT Reagan là vị tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên phải đương đầu với vấn đề này, và TT Reagan xem ra là người không tin tưởng lắm về sự kiện Trái Đất đang bị Hâm Nóng.
Các khoa học gia đề cập tới việc mực nước biển đang dâng cao làm hại mùa màng, đe dọa cuộc sống của cả nhân loại ...
Joe Biden đã ghi tên Hoa Kỳ trở lại vào Hiệp Định Paris về Hâm Nóng Địa Cầu vào ngày đầu tiên ông nhậm chức.
Khi TT Trump trở lại cầm quyền, ông lại rút tên ra ngay.
NASA cho biết những nhận định về Địa Cầu bị Hâm Nóng không hoàn toàn chính xác.
Những hình ảnh thu được từ các satellites trên không gian cho thấy sự phân bổ nhiệt độ trên toàn cầu không giống nhau tùy theo từng vùng.
Khi Bắc Cực bị hâm nóng, có nhiều tảng băng tan thành nước thì tại nhiều vùng tại Nam Bán Cầu và Nam Cực có nhiều tảng băng được hình thành và lớn ra... nghĩa là trong những năm gần đây, những vùng nầy trở nên lạnh hơn.
Tưởng cũng cần nhắc lại, NASA là một tổ chức Khoa Học thuần túy, 1 cơ quan phi chính trị, nên việc NASA đưa ra những khám phá nầy là một sự kiên vô cùng quan trọng cho cả nhân loại.
Đây là vấn đề liên hệ tới cả sự tồn vong của Nhân loại, tôi đề nghị quý vị nên đọc kỹ nguyên bản để hiểu rõ câu chuyện.
Những quan niệm về Earth's Axial Tilt/Độ nghiêng trục của Trái Đất mà danh từ khoa học gọi là Obliquity, và Milankovitch cycles là những concepts về Astrophysics và Geophysics, quen thuộc với các học giả Không Gian, nhưng hết sức xa lạ với người bình thường.
Vấn đề ở đây là trái đất chưa bao giờ thẳng góc với mặt trời, trục trái đất nghiêng vào khoảng từ (rounded up) 22.1 degrees tới hơn 24 degrees.
Trong chu kỳ quay chung quanh mặt trời thì trái đất cũng quay chung quanh cái trục của mình mỗi 24 tiếng.
Nếu trục trái đất thẳng /perpendicular với mặt trời, thì mỗi ngày các tọa độ của trái đất nhận được ánh sáng mặt trời đều nhau, và chúng ta sẽ chỉ có 1 mùa, chứ không phải 4 mùa như hiện nay.
Bây giờ trục trái đất hiện đang khoảng 23.44 degrees với mặt trời. Và vì trục trái đất nghiêng nên các vùng của trái đất sẽ nhận được ánh sáng mặt trời nhiều hay ít tùy theo tọa độ.
Nếu trục nghiêng trên 24.4 degrees thì các mùa hè sẽ rất nóng và mùa đông sẽ rất lạnh.
Nếu trục nghiêng nhỏ hơn 22.1 degrees, mùa Đông cũng như mùa Hè sẽ rất êm dịu, không khó chịu hay cách biệt lớn gì giữa 4 mùa cả. This change in tilt is part of a larger cycle called Milankovitch cycles, which also includes changes in the shape of Earth's orbit and the wobble of its axis. These changes can influence Earth's climate over very long time scales.
Theo giả thuyết của Milankovitch -đưa ra sau Thế Chiến I-, thì cứ sau vào khoảng 41,000 năm thì trục trái đất sẽ có độ nghiêng tối đa, rồi sau đó sẽ quay trở lại độ nghiêng ít dần hơn cho tới độ nghiêng 22.4 degrees.
Những thời kỳ băng giá không nhất thiết trở lại với cycles của Milankovitch, mỗi 41,000 năm 1 lần.
Nó có thể kéo dài 200,000 năm như gần đây, nó có thể kéo dài 500,000 năm hay cả chục triệu năm, tùy theo nhiều yếu tố về Astrophysics mà chúng ta chưa hiểu rõ định luật.
Vấn đề phức tạp hơn là Trái Đất không quay chung quanh mặt trời theo vòng tròn, mà theo 1 vòng elliptic, với kích thước, chu vi, thay đổi với thời gian mà chúng ta không biết định luật chính xác là gì.
Sự hiểu biết của tôi rất thô thiển, chỉ có thể trình bày được rất nôm na như vậy thôi.
Báo cáo khoa học mới : Trái đất bị hâm nóng với ‘‘tốc độ chưa từng có’’
Theo một nghiên cứu khoa học được công bố hôm nay, 05/06/2024, nhiệt độ Trái đất đang ‘‘gia tăng với tốc độ chưa từng có’’, khiến cơ hội giữ nhiệt độ Trái đất tăng không quá 1,5°C so với thời tiền công nghiệp, đang gần như không còn nữa.
Trái đất nóng lên với tốc độ 'chưa từng có'
Theo một nghiên cứu mới, phát thải khí nhà kính toàn cầu đã đạt mức cao kỷ lục, trong bối cảnh Trái đất nóng lên với tốc độ nhanh chưa từng có.
50 nhà khoa học hàng đầu trên thế giới đã cảnh báo: Từ năm 2013 đến năm 2022, “sự nóng lên của Trái đất do con người gây ra đã gia tăng với tốc độ chưa từng thấy là hơn 0,2 độ C mỗi thập kỷ”, theo tờ Al Jazeera.
Trong bản cập nhật khoa học về khí hậu sâu rộng cho thấy so với cùng thời kỳ hằng năm, hiện nay lượng khí thải CO2 trung bình đạt mức cao nhất mọi thời đại là 54 tỉ tấn/năm, tức khoảng 1.700 tấn/giây.
Những phát hiện này dường như đóng lại cánh cửa trong việc hạn chế sự nóng lên toàn cầu theo mục tiêu 1,5 độ C đầy tham vọng của Thỏa thuận Paris 2015. Đó là con số từ lâu đã được xác định là đường ray bảo vệ cho một thế giới tương đối an toàn về khí hậu.
Các nhà lãnh đạo thế giới sẽ phải đối mặt với dữ liệu mới tại Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu quan trọng COP28 vào cuối năm 2023 ở Dubai. Đây là dịp Liên Hiệp Quốc “kiểm kê toàn cầu” để đánh giá tiến độ hướng tới các mục tiêu nhiệt độ của Thỏa thuận Paris 2015.
Tác giả chính của nghiên cứu, ông Piers Forster, giáo sư Đại học Leeds (Anh), cho biết: “Mặc dù chúng ta chưa đạt đến mức nóng lên thêm 1,5 độ C, nhưng "ngân sách carbon" - lượng khí nhà kính mà con người có thể thải ra mà không vượt quá giới hạn đó - có thể sẽ cạn kiệt chỉ tiêu sau vài năm nữa”.
"Ngân sách" đó đã giảm một nửa kể từ khi cơ quan tư vấn khoa học khí hậu của Liên Hiệp Quốc, Hội đồng liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC), thu thập dữ liệu cho báo cáo gần đây nhất vào năm 2021.
Giáo sư Forster báo cáo để có thể ở dưới ngưỡng 1,5 độ C, lượng khí thải CO2, méthane và các tác nhân gây nóng khác - được tạo ra chủ yếu do đốt nhiên liệu hóa thạch - không được vượt quá 250 tỉ tấn (gigaton).
Nghiên cứu này được công bố trên tạp chí Earth System Science Data.
Vỏ Trái đất 'đang nóng quá và chảy nhỏ giọt vào trong lòng đất'
Núi Andes là dãy núi dài nhất thế giới (7.000km). Dãy núi này trải dài khắp 7 quốc gia Nam Mỹ gồm: Argentina, Bolivia, Chile, Colombia, Ecuador, Péru và Venezuela.
Theo các nhà khoa học, khi lớp vỏ đá của Trái đất nóng lên đến một nhiệt độ nhất định, nó bắt đầu phồng lên và nhỏ giọt xuống lớp phủ trong lòng Trái đất.
Sự hình thành và giải phóng các giọt lớp vỏ còn gọi là "thạch quyển" có ảnh hưởng đến bề mặt xung quanh của Trái đất, theo trang Science Alert.
Đầu tiên, lực kéo của giọt hình thành bên dưới tạo ra một cái chậu ở bề mặt bên trên. Sau đó, khi giọt "thạch quyển" rơi xuống, bề mặt phản ứng bằng cách đàn hồi hướng lên, tác động của nó sẽ lan rộng ra.
Nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí khoa học Communications Earth & Environment.
Bà Julia Andersen, nghiên cứu sinh địa chất và là tác giả nghiên cứu chính tại Đại học Toronto (Canada), cho biết: "Chúng tôi xác nhận sự biến dạng trên bề mặt của một khu vực thuộc dãy núi Andes khiến một phần lớn thạch quyển bên dưới bị chảy".
Do có mật độ dày, nó nhỏ giọt như xi rô lạnh hoặc mật ong vào sâu hơn bên trong hành tinh. Hiện tượng này có khả năng gây ra hai sự kiện kiến tạo lớn ở Trung tâm Andes: làm thay đổi địa hình bề mặt hàng trăm km của khu vực và vừa làm nứt nẻ, vừa kéo dài chính lớp vỏ bề mặt.
Do các nhà khoa học thế giới mới chỉ bắt đầu hiểu về sự nhỏ giọt của thạch quyển gần đây, nên nghiên cứu đối với quá trình này chưa thấu đáo.
Tuy nhiên, có một số đặc điểm của các cao nguyên Andean, Puna, Altiplano cũng như các lưu vực Arizaro và Atacama - nơi có dãy núi Andes đi qua - đã được tập trung nghiên cứu để giải thích bước đầu hiện tượng nhỏ giọt thạch quyển.
Bản thân cao nguyên được hình thành bởi một đới hút chìm, nơi mép của một mảng kiến tạo trượt xuống bên dưới mép của mảng liền kề. Điều này làm biến dạng lớp vỏ, đẩy nó lên và tạo ra núi, cùng các đặc điểm địa chất khác.
Tuy nhiên, đã có bằng chứng cho thấy sự hình thành của Trung tâm Andes không phải là một quá trình kéo dài, chậm chạp mà xảy ra theo từng nhịp trong suốt thời đại Kainozoi, thời kỳ địa chất hiện tại của Trái đất, bắt đầu từ khoảng 66 triệu năm trước.
Nhà địa chất Russell Pysklywec của Đại học Toronto cho biết: "Nhiều nghiên cứu khác nhau cho rằng việc nhỏ giọt thạch quyển là nguyên nhân dẫn đến sự biến dạng bề mặt và quá trình tiến hóa trên diện rộng, không liên quan đến hút chìm của các cao nguyên".
Các nghiên cứu trước đây cũng cho rằng có thể xảy ra hiện tượng nhỏ giọt thạch quyển, nhưng các nhà nghiên cứu muốn có bằng chứng cụ thể hơn.
Họ đã thiết kế một thí nghiệm trong phòng thí nghiệm, trong đó họ xây dựng các mô hình về lớp vỏ và lớp phủ trên của Trái đất để quan sát những gì xảy ra trên bề mặt khi lớp vỏ nóng lên và bắt đầu nhỏ giọt.
Những kết quả nghiên cứu từ mô hình này sau đó được so sánh với các đặc điểm địa chất thực tế trên dãy Andes.
"Chúng tôi đã so sánh kết quả mô hình của mình với các nghiên cứu địa vật lý và địa chất được thực hiện ở Trung tâm Andes, đặc biệt là ở lưu vực Arizaro. Kết quả cho thấy những thay đổi về độ cao của lớp vỏ gây ra từ sự nhỏ giọt thạch quyển trùng khớp với những thay đổi trên mô hình", bà Andersen giải thích.
Các thí nghiệm cũng cho thấy sự nhỏ giọt của thạch quyển có thể làm biến dạng lớp vỏ Trái đất theo những cách khác, và không phải tất cả những hiện tượng này đều được quan sát thấy ở Andes. Điều này đồng nghĩa những khu vực khác trên thế giới có thể quan sát thấy các loại nhỏ giọt khác nhau, nếu chúng ta có thể xác định được chúng.
