Thực hư chuyện không nên mặc áo đen dưới trời nắng nóng? (Factcheck) | HCD
Mikali Nguyễn
Chọc cho vui: Thực hư chuyện không nên mặc áo đen dưới trời nắng nóng: câu trả lời khiến bạn an tâm! “Chọc quê” Đại học Quốc gia Hà Nội và Khoahoc.TV cho vui. Thật sự thì chẳng có chi quan trọng, các bạn bận thì bỏ qua
Email nhận được:
Thực hư chuyện không nên mặc áo đen dưới trời nắng nóng: câu trả lời khiến bạn an tâm!
Đây là lời khuyên đã trở nên rất quen thuộc: khi trời nắng nóng, tốt nhất bạn hãy mặc đồ sáng màu thay vì những gam màu tối.
Logic của lời khuyên này nằm ở chỗ, các loại quần áo sáng màu sẽ làm phản chiếu ánh sáng cùng lượng nhiệt nó đem theo ra khỏi cơ thể bạn, trong khi những gam màu tối lại làm tăng hấp thụ nhiệt lượng từ ánh sáng.
Bây giờ thì bạn cứ mặc áo màu đen thoải mái đi nhé!
Về mặt logic, lý luận này là rất hợp lý, tuy nhiên, trong vấn đề hấp thu và thoát nhiệt, còn có các nhân tố khác nữa mà chúng ta cần lưu tâm đến.
Các loại vải sáng màu tuy giúp ngăn chặn nhiệt lượng từ bên ngoài tiếp cận, nhưng do tính chất phản xạ của mình, nó vô tình cũng ngăn cản nhiệt lượng từ bên trong cơ thể thoát ra ngoài. Trong khi đó, các loại vải tối màu tuy làm tăng hấp thu nhiệt từ bên ngoài, nhưng lại dễ thoát nhiệt hơn nhiều so với các loại vải sáng màu. Vậy, đâu là màu sắc hợp lý mà chúng ta nên lựa chọn?
Khoa học đã có câu trả lời: Bạn mặc màu nào cũng được. Câu trả lời đó đến từ một nghiên cứu tiến hành năm 1980 mang tên “Tại sao người Bedouin mặc áo thụng đen ở các vùng sa mạc?” đã được đăng tải trên tạp chí Nature.
Người Bedouin
Nghiên cứu này đi tìm câu trả lời cho việc tại sao những cư dân trong sa mạc Sinai (đông bắc Ai Cập) lại chọn loại trang phục có vẻ vừa nóng vừa bí này, thay vì một loại quần áo sáng màu nào khác. Kết quả nghiên cứu cho thấy, chênh lệch nhiệt độ giữa hai loại màu đen và trắng là gần như không có. Lý do họ chọn loại đồ thụng này là do nó khá rộng và thoáng, từ đó cho phép không khí có thể lưu thông dễ dàng và tránh khỏi sự bí bách ngột ngạt.
Nếu còn vướng mắc về việc lựa chọn kiểu dáng cũng như màu sắc quần áo cho mùa hè sắp tới, giờ bạn sẽ không phải quá băn khoăn về chuyện “mặc màu nào cho mát” nữa. Hãy tự do lựa chọn theo sở thích của mình, miễn là chất liệu và kiểu dáng đó cho phép bạn có được sự thoải mái tối đa.
• Mặc áo sáng màu sẽ mát hơn khi ra đường ngày nắng nóng
Cập nhật: 08/05/2018 Theo Trí Thức Trẻ
Mặc áo sáng màu sẽ mát hơn khi ra đường ngày nắng nóng
Quần áo sáng màu giúp hấp thụ nhiệt ít hơn quần áo tối màu, trong những ngày nắng nóng, khi ra đường mọi người nên sử dụng nó để có cảm giác mát hơn.
Các chuyên gia y tế đã đưa ra cảnh báo rằng ở dưới ánh mặt trời trong một thời gian dài, có thể gây ra các bệnh liên quan đến nhiệt.
Các quan chức y tế khuyên mọi người nên trú ở những nơi râm mát và cố gắng duy trì nhiệt độ cơ thể bình thường để tránh các vấn đề sức khỏe trong mùa hè.
Chuyên gia khuyên khi ra đường, mọi người nên chọn trang phục sáng màu, đủ dày giúp tránh nóng.
Quần áo sáng màu sẽ hấp thụ nhiệt ít hơn nên nhiều người cảm thấy mát hơn trong ngày nắng nóng.
Lý giải điều này, ông Nguyễn Đức Phường (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, những vật thể sáng thường hấp thụ ánh sáng mặt trời ít hơn vật thể tối màu. Với quần áo cũng vậy, sáng màu sẽ hấp thụ nhiệt ít hơn nên nhiều người cảm thấy mát hơn trong ngày nắng nóng.
Ngược lại, trong bóng râm và khi nhiệt độ môi trường thấp hơn nhiệt độ trung bình cơ thể (khoảng 37 độ C) thì trang phục tối màu lại hấp thụ nhiệt tỏa ra từ cơ thể tốt, tạo cảm giác mát hơn.
Ngoài ra, khi trời nắng gay gắt, khoác tấm áo dày vừa phải sẽ giúp cách nhiệt tốt hơn áo mỏng. Nguyên nhân là nhiệt độ ngoài trời vào lúc này cao hơn nhiệt độ cơ thể. Một lợi ích khác của chiếc áo dày là khả năng ngăn cản bức xạ tử ngoại trong ánh sáng mặt trời tốt hơn. Thành phần tia UVA có bước sóng 315-380nm và tia UVB có bước sóng 280-315nm của dải sóng tử ngoại có thể gây ra những tác động sinh học có hại cho da, mắt.
Tia UVA có thể gây tổn thương võng mạc trầm trọng, thậm chí mù lòa. Còn UVB kích thích chuyển hóa sắc tố da làm cho da trở nên tối hơn, thường gọi là cháy nắng, khiến da lão hóa. Nếu da bị chiếu tia UVB cường độ cao trong thời gian dài có thể gây ung thư da, u hắc tố.
Bên cạnh việc lựa chọn màu sắc quần áo để chống nắng cũng như làm mát cơ thể vào những ngày nắng, bạn cũng nên bổ sung nước và các khoáng chất cần thiết cho cơ thể, tránh để cơ thể bị mất nước khi ra ngoài nắng, theo Medical Daily.
https://khoahoc.tv/mac-ao-sang-mau-se-mat-hon-khi-ra-duong-ngay-nang-nong-81501
HCD: Kính thưa các bạn thấy có vài chỗ chưa đúng vì bí để tài nên mang chuyện này ra đùa cho vui. Ở đây có hai bài khác nhau. Tôi để chữ màu đen từ đây.
Cả hai bài viết này đã đưa ra một số lập luận có thể gây hiểu lầm. Thật sự thì chẳng có chi quan trọng, các bạn bận thì bỏ qua
Bài 1: "Thực hư chuyện không nên mặc áo đen dưới trời nắng nóng: câu trả lời khiến bạn an tâm!"
Lý luận sai về "thoát nhiệt": Bài viết xác định: "các loại vải sáng màu tuy giúp ngăn chặn nhiệt lượng từ bên ngoài tiếp cận, nhưng... nó vô tình cũng ngăn cản nhiệt lượng từ bên trong cơ thể thoát ra ngoài." và "các loại vải tối màu tuy làm tăng hấp thu nhiệt từ bên ngoài, nhưng lại dễ thoát nhiệt hơn nhiều so với các loại vải sáng màu."
Đây là một sự hiểu sai lớn về vật lý.
Thực tế: Khả năng hấp thụ hoặc phản xạ nhiệt của một vật liệu không liên quan đến khả năng bức xạ nhiệt từ nó. Khả năng bức xạ nhiệt (emissivity) của vật liệu được quyết định bởi đặc tính của chính nó, không phải màu sắc bề mặt. Quần áo màu tối hấp thụ năng lượng mặt trời nhiều hơn nhưng lại bức xạ nhiệt từ cơ thể ra ngoài kém hơn so với quần áo sáng màu. Một vật thể màu đen, hấp thụ tốt thì cũng bức xạ tốt (vì chúng là "blackbody" - vật thể đen tuyệt đối), nhưng đây là bức xạ nhiệt ra môi trường, không phải bức xạ ngược lại vào cơ thể.
Hiểu sai nghiên cứu về người Bedouin: Nghiên cứu của Nature năm 1980 đã đi tìm câu trả lời cho việc tại sao người Bedouin mặc áo choàng màu đen, và kết luận không phải là "mặc màu nào cũng được" mà là có một sự cân bằng phức tạp của các yếu tố.
Thực tế: Nghiên cứu chỉ ra rằng lớp vải ngoài màu đen hấp thụ nhiệt từ mặt trời và truyền một phần nhiệt đó vào lớp không khí ở giữa áo choàng và cơ thể. Tuy nhiên, gió nhẹ thổi qua lớp áo choàng rộng rãi này sẽ đẩy không khí nóng ra ngoài, tạo ra hiệu ứng đối lưu, làm mát cơ thể.
Áo choàng màu trắng sẽ phản xạ phần lớn nhiệt, nhưng lại không có hiệu ứng đối lưu mạnh mẽ này. Vì vậy, hiệu quả tổng thể cuối cùng là gần như bằng nhau. Bài viết đã bỏ qua chi tiết quan trọng về hiệu ứng đối lưu của chiếc áo choàng rộng rãi, khiến người đọc hiểu sai rằng màu sắc không quan trọng.
Ngoài ra cơ chế chính của việc làm mát là sự bay hơi của mồ hôi. Khi bạn đổ mồ hôi, nhiệt từ cơ thể được sử dụng để chuyển mồ hôi từ dạng lỏng sang dạng hơi. Quá trình này giúp làm mát cơ thể.
Bài viết kết luận "Bạn mặc màu nào cũng được." và "Hãy tự do lựa chọn theo sở thích của mình, miễn là chất liệu và kiểu dáng đó cho phép bạn có được sự thoải mái tối đa." Đây là một kết luận sai lầm và nguy hiểm.
Thực tế: Đối với quần áo bó sát, màu đen sẽ nóng hơn màu trắng rất nhiều vì nó không có hiệu ứng đối lưu. Chỉ khi trang phục có kiểu dáng rộng, thoáng và có gió, thì sự chênh lệch giữa màu đen và màu trắng mới không đáng kể. Tùy thuộc vào loại quần áo (rộng hay bó, dày hay mỏng) và môi trường (có gió hay không), việc chọn màu sắc có thể tạo ra sự khác biệt lớn về cảm giác nóng bức.
Tại môi trường nóng ẩm: Quần áo tối màu hấp thụ nhiệt từ mặt trời và làm nóng không khí tù đọng giữa vải và da. Nếu không có gió, mồ hôi không thể bay hơi hiệu quả, khiến cơ thể nóng lên. Ngược lại, quần áo sáng màu phản xạ ánh sáng mặt trời, giúp cơ thể hấp thụ ít nhiệt hơn và duy trì cảm giác mát mẻ.
Bài 2: "Mặc áo sáng màu sẽ mát hơn khi ra đường ngày nắng nóng"
Mâu thuẫn ngay trong bài: Bài viết bắt đầu với lời khuyên "mặc áo sáng màu sẽ mát hơn" nhưng sau đó lại đưa ra thông tin có thể gây mâu thuẫn.
Ông Nguyễn Đức Phường giải thích "những vật thể sáng thường hấp thụ ánh sáng mặt trời ít hơn vật thể tối màu. Với quần áo cũng vậy, sáng màu sẽ hấp thụ nhiệt ít hơn nên nhiều người cảm thấy mát hơn trong ngày nắng nóng." Đây là một giải thích quá đơn giản và không đầy đủ chưa chính xác.
Thực tế: Hấp thụ nhiệt chỉ là một phần của câu chuyện. Như đã đề cập ở trên, bức xạ nhiệt từ cơ thể ra ngoài cũng rất quan trọng.
Mô tả sai về bức xạ nhiệt trong bóng râm: tác giả nói: "trong bóng râm và khi nhiệt độ môi trường thấp hơn nhiệt độ trung bình cơ thể... thì trang phục tối màu lại hấp thụ nhiệt tỏa ra từ cơ thể tốt, tạo cảm giác mát hơn." Đây là một sai lầm lớn về vật lý.
Thực tế: (lưu ý là áp dụng trong bóng râm): Vật tối màu hấp thụ nhiệt tốt, nhưng cũng bức xạ nhiệt tốt. Khi ở trong bóng râm, nguồn nhiệt chính là cơ thể, và chúng ta cần bức xạ nhiệt từ cơ thể ra môi trường xung quanh. Trang phục màu đen sẽ bức xạ nhiệt từ cơ thể ra ngoài hiệu quả hơn, giúp làm mát cơ thể tốt hơn so với trang phục màu trắng. Quần áo tối màu cũng giúp làm giảm sự phản xạ nhiệt từ bề mặt da quay trở lại cơ thể, khiến chúng ta cảm thấy mát hơn.