Với TikTok, TQ chống phương Tây trong một trận chiến nha phiến mới | Phanxico.vn
Minh Nguyen Quang
Với TikTok, Trung Quốc chống phương Tây trong một trận chiến nha phiến mới
Với TikTok, Trung Quốc chống phương Tây trong một trận chiến nha phiến mới
la-croix.com, Marin Guillon Verne, 2024-05-24
Từ năm 2022, TikTok là đối tác chính thức của Liên hoan phim Cannes. Giáo sư Fabrice Epelboin, chuyên gia truyền thông xã hội cho thấy những rủi ro của ứng dụng TikTok, đặc biệt với giới trẻ. Theo giáo sư, đây đúng là cuộc chiến “nha phiến thời kỹ thuật số”.
Giáo sư doanh nhân Fabrice Epelboin tại trường Khoa học Chính trị Paris, chuyên gia truyền thông xã hộ. Markus Mainka / BROKER/MAXPPP
Vì sao TikTok là “con ngựa chiến” của Trung Quốc, nó có liên hệ gì với Đảng Cộng sản Trung Quốc không?
Giáo sư Fabrice Epelboin: Có, nhưng ở một dạng mơ hồ. Khi làm ăn với một doanh nghiệp người Trung Quốc, thực tế chúng ta làm việc với Trung Quốc, cũng như nước Mỹ làm với Facebook, Instagram hoặc Twitter.
Chắc chắn, đường lối quan hệ của nước Pháp với nước Mỹ khác với đường lối với Trung Quốc. Trong những năm gần đây, Nước Mỹ đã có các hoạt động can thiệp vào lãnh thổ Pháp qua các mạng xã hội, sẽ là ảo tưởng nếu nghĩ Trung Quốc không làm như vậy.
Những can thiệp này như thế nào?
Khi chúng ta dùng mạng xã hội, chúng ta cho phép các ứng dụng truy cập vào một số dữ liệu và thông tin cá nhân nào đó, đó là những phân tích về hành vi và sở thích người dùng. Trên cơ sở này, ứng dụng bắt đầu tác động đến dư luận. Facebook và Twitter-X đưa ra vô số ví dụ.
Thêm nữa phiên bản TikTok của Trung Quốc khác với phiên bản TikTok của phương Tây, chắc chắn Bắc Kinh điều khiển chiến lược. Ở thị trường TikTok Trung Quốc, Bắc Kinh xúi giục người trẻ trên các giá trị của chế độ và khía cạnh giáo dục của họ. Ngược lại, trên thị trường quốc tế, TikTok khuyến khích giải trí, tiêu thụ nhiều hơn trong mục đích có thêm lợi nhuận.
Vì sao giới trẻ thích ứng dụng này?
Ứng dụng này dùng mô hình video ở dạng siêu tốc, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tạo và phổ biến sản phẩm của người dùng. Việc sản xuất quá nhiều nội dung khuyến khích tiêu thụ nhiều hơn. So với các mạng xã hội khác, TikTok đã phát triển một thuật toán cực kỳ hiệu quả, đề xuất nội dung được cá nhân hóa liên tục, khuyến khích việc tiêu dùng quá mức.
Đâu là những ảnh hưởng này trên giới trẻ? Vì sao TikTok bị cho là “nha phiến kỹ thuật số?”
“Nha phiến kỹ thuật số” nhắc lại chiến tranh nha phiến ở thế kỷ 19. Khi đó các thế lực phương Tây thúc đẩy xã hội Trung Quốc tiêu thụ thuốc phiện vì lý do thương mại. Đây là ván bài lật ngược, Trung Quốc làm tiền lại trên xã hội chúng ta, đặc biệt là với giới trẻ. Thật khó để thấy đây là một loại trả thù cho những gì phương Tây đã làm cho họ trong thời kỳ đó.
Là người phương Tây, chúng ta có lường được sự tủi nhục mà người Trung Quốc đã chịu trong thời đó không? Cuộc chiến thuốc phiện vẫn còn trong đầu óc của người Trung Quốc…
Những ai đã học thời kỳ này sẽ hiểu, nhưng tôi không chắc những chuyện này có trong chương trình học hay không. Kể từ khi bắt đầu hệ thống trường học hiện tại, giai đoạn lịch sử này thường bị bỏ qua. Giai đoạn này ít được biết và cho một hình ảnh phương Tây không mấy đẹp.
Tác động gây nghiện của TikTok, đặc biệt với giới trẻ có phù hợp với mạng này không? Đây có phải là một chiến lược làm u mê hay chỉ thuần túy kinh tế và thương mại?
Về điểm này không có sự khác biệt với Facebook hoặc Instagram. Tác dụng gây nghiện trước hết là làm sao tạo chú ý. Phải giữ người dùng TikTok ở lại mạng để làm tiền và làm tiền. Vượt lên chiến lược ẩn giấu đằng sau tác động gây nghiện, TikTok nêu lên những câu hỏi mà cách đây vài năm TikTok đã không nêu.
Đây là chính sách không thẳng thắn, mang tính âm mưu, nhằm tố cáo sự can thiệp bên ngoài khi Facebook gom các dữ liệu cá nhân hoặc đề nghị những nội dung cá nhân hóa, khi đó vấn đề với Trung Quốc được đặt ra, nó đặt ra với toàn bộ các mạng xã hội. Và đó là một chuyện tốt.
Vì sao bây giờ chúng ta mới lo những rủi ro có sự can thiệp bên ngoài qua TikTok, vì sao các mạng xã hội khác đi theo các tiến trình tương tự?
Ở đây là thói đạo đức giả không nên có, nó bị đồng hóa thành một kiểu nhị phân, người Mỹ được cho là “người tốt”, người Trung Quốc là “người xấu”. Nếu ngay từ đầu chúng ta thẳng thắn thì vấn đề cũng sẽ đặt ra cho các mạng khác. Chúng ta đã phải chờ Elon Musk mua lại Twitter và sự xuất hiện của TikTok trên thị trường quốc tế để cuối cùng vấn đề này mới được xem xét lại. Vậy mà từ nhiều năm nay, các mạng xã hội đã nhốt chúng ta trong một hệ thống đáng bàn thảo, với sự khống chế ngày càng quan trọng trên giới trẻ.
Từ năm 2022, TikTok là đối tác chính thức của Liên hoan phim Cannes. Vì sao Trung Quốc quan tâm đến tổ chức này?
Chủ yếu Trung Quốc dùng thể chế này làm bề mặt. TikTok mang lại khả năng hiển thị quan trọng, đây là một loại nhãn hiệu khác. Ngoài khía cạnh kinh tế, tôi không nghĩ Trung Quốc có một tầm nhìn chiến lược khác. Ngày nay TikTok trở thành nhân vật văn hóa, cũng như Liên hoan phim Cannes.
Marta An Nguyễn dịch