Mikali Nguyễn
Chúng ta thường mải miết đi tìm hạnh phúc ở đâu đó xa xôi, trong những thành tựu lớn lao, trong sự công nhận của đám đông, hay trong sự đủ đầy của cải vật chất. Chúng ta tin rằng hạnh phúc là một đích đến, một phần thưởng chỉ dành cho những ai nỗ lực phi thường. Nhưng rồi, giữa những mỏi mệt của cuộc hành trình tìm kiếm ấy, có lúc ta chợt nhận ra, hạnh phúc chưa bao giờ là một thứ phức tạp. Nó không phải là một vương miện lấp lánh, mà là một chiếc áo ấm được khoác lên vai ta đúng lúc ta cần nhất. Nó không phải là tiếng reo hò của khán đài, mà là tiếng nói thì thầm kiên định của một người ngồi bên cạnh ta khi cả thế giới đã quay lưng. Hạnh phúc giản dị đến không ngờ, nó nằm ngay trong những mối tương quan gần gũi nhất.
Thật vậy, hạnh phúc là khi bạn nghèo, khi bạn cảm thấy mình thiếu thốn, yếu đuối, hay thậm chí là thất bại trong mắt người đời, mà vẫn có người không rời bỏ bạn. Trong một xã hội mà giá trị con người thường bị đong đếm bằng tài sản và địa vị, sự ở lại của một ai đó khi ta không còn gì trong tay chính là sự khẳng định quý giá nhất về giá trị của chính bản thân ta. Họ ở lại không phải vì những gì ta có, mà vì chính bản thân ta là ai. Đó là một tình yêu vô điều kiện, một lòng trung thành không tính toán. Đó là hạnh phúc thuần khiết, một thứ hạnh phúc giúp ta đứng vững trước mọi bão giông của sự coi thường hay rẻ rúng từ bên ngoài.
Bạn khóc, có người an ủi bạn, đó là hạnh phúc. Nước mắt là biểu hiện chân thật nhất của một tâm hồn đang tổn thương. Giữa một thế giới luôn đòi hỏi chúng ta phải mạnh mẽ, phải che giấu cảm xúc, việc có thể khóc một cách tự do trước mặt ai đó đã là một ân huệ. Nhưng còn hạnh phúc hơn nữa, khi có một người không chỉ cho phép ta khóc, mà còn đưa bờ vai, đưa chiếc khăn tay, hay chỉ đơn giản là ngồi yên lặng bên cạnh, lắng nghe tiếng nấc nghẹn của ta. Sự an ủi đó không nhất thiết phải là những lời khuyên răn cao siêu, mà đôi khi chỉ là một cái vỗ về nhẹ nhàng, một sự hiện diện cảm thông. Nó nói với ta rằng: “Bạn không một mình trong nỗi đau này”. Và chỉ cần như vậy, nỗi đau dường như đã vơi đi một nửa.
Bạn già, có người bầu bạn với bạn, đó là hạnh phúc. Tuổi già là chặng đường mà con người ta dễ cảm thấy cô đơn nhất. Khi sức khỏe suy giảm, khi vẻ ngoài tàn phai, khi những mối quan... Bận rộn của con cái và sự ra đi của bạn bè cùng trang lứa khiến chiếc bóng của mình ngày một dài ra. Giữa cái không gian tĩnh lặng đến đáng sợ ấy, hạnh phúc là tiếng nói của một người bạn đời, một người tri kỷ vẫn còn ở đó. Họ cùng ta chia sẻ một ấm trà buổi sáng, cùng ta ôn lại những kỷ niệm đã cũ, cùng ta phàn nàn về cơn đau lưng vừa ập đến. Họ chính là nhân chứng sống cho cả cuộc đời ta, là người nhắc ta nhớ rằng ta đã từng trẻ, đã từng yêu, và đã sống một cuộc đời đáng sống. Sự bầu bạn của tuổi già là món quà vô giá, là cái nắm tay siết chặt cho đến tận cuối hành trình.
Bạn sai, có người bao dung bạn, đó là hạnh phúc. Con người không ai hoàn hảo, chúng ta đều có những lúc lầm lỡ, vấp ngã. Chúng ta có thể nói những lời làm tổn thương người khác, có thể đưa ra những quyết định sai lầm, có thể vướng vào những thói hư tật xấu. Điều đáng sợ nhất khi phạm sai lầm không phải là hậu quả của nó, mà là sự phán xét và ruồng bỏ của những người ta yêu thương. Vì vậy, khi bạn sai, khi bạn tự thấy mình đáng trách nhất, mà vẫn có người sẵn lòng bao dung, đó chính là hạnh phúc. Sự bao dung không phải là đồng lõa hay cổ xúy cho cái sai, mà là sự chấp nhận con người yếu đuối của ta. Đó là lòng vị tha cho ta cơ hội để làm lại, để sửa chữa. Nó là vòng tay của người cha nhân hậu đón đứa con hoang đàng trở về, một tình yêu lớn hơn mọi lỗi lầm.
Bạn mệt, có người lo lắng cho bạn, đó là hạnh phúc. Gánh nặng của cuộc sống, áp lực của công việc, trách nhiệm với gia đình có thể bào mòn chúng ta, khiến ta kiệt sức. Cơn mệt mỏi ấy không chỉ là về thể xác, mà còn là sự rã rời của tinh thần. Hạnh phúc, khi ấy, đơn giản là một lời hỏi han: “Anh/em có mệt không?”. Là một bát cháo nóng ai đó nấu cho ta, là sự im lặng của ngôi nhà khi ta cần nghỉ ngơi, là ánh mắt lo lắng dõi theo ta. Sự quan tâm ấy cho thấy sự tồn tại của ta là quan trọng với một ai đó. Ta không phải là một cỗ máy làm việc, ta là một con người đáng được trân trọng và chăm sóc. Sự lo lắng ấy chính là liều thuốc phục hồi hiệu quả nhất, giúp ta lấy lại năng lượng để tiếp tục bước đi.
Thực ra, hạnh phúc vốn dĩ không phải bạn có thể ở bên bao nhiêu người, mà là có bao nhiêu người sẵn lòng ở bên bạn. Cuộc đời có thể cho ta gặp gỡ hàng ngàn người, có hàng trăm mối quan hệ xã giao, nhưng điều đó không đảm bảo cho ta hạnh phúc. Sự hào nhoáng của việc được nhiều người vây quanh thường che giấu một sự trống rỗng bên trong. Hạnh phúc thật sự nằm ở chiều sâu, không phải ở bề rộng. Chỉ cần một người, hoặc vài người, nhưng là những người thật sự "sẵn lòng". Chữ "sẵn lòng" ấy chứa đựng cả một sự tự nguyện, một sự cam kết, một sự ưu tiên. Họ sẵn lòng dành thời gian cho ta, sẵn lòng lắng nghe ta, sẵn lòng hy sinh vì ta, và sẵn lòng ở lại ngay cả khi điều đó là bất tiện. Đó mới là tài sản đích thực.
Vì thế, trong hành trình tìm kiếm bạn đồng hành, chúng ta không cần một người hoàn hảo. Sự hoàn hảo là một ảo ảnh không có thật. Việc mải mê đi tìm một người không tì vết chỉ khiến ta bỏ lỡ những tâm hồn đẹp đẽ nhưng có phần sứt mẻ đang ở ngay cạnh mình. Điều chúng ta thực sự cần, đó là một người có thể vì mình mà tốt lên từng ngày. Họ có thể có những điểm yếu, nhưng họ ý thức được điều đó. Quan trọng hơn, vì tình yêu dành cho ta, họ có động lực để hoàn thiện bản thân. Họ sẵn sàng lắng nghe góp ý, sẵn sàng thay đổi những thói quen chưa tốt, sẵn sàng học cách yêu thương ta đúng đắn hơn. Tình yêu không phải là tìm thấy một bức tượng hoàn mỹ, mà là cùng nhau vun trồng một cái cây, nhìn nó lớn lên và ra hoa kết trái mỗi ngày.
Chúng ta cần một người không hứa nhiều, nhưng đã hứa là nhất định sẽ làm. Lời hứa là một trong những thứ dễ dàng bị lạm phát nhất trong các mối quan hệ. Người ta có thể hứa hẹn đủ điều hoa mỹ khi cảm xúc dâng trào, nhưng rồi lại quên ngay khi cảm xúc đi qua. Những lời hứa suông đó ban đầu có thể ngọt ngào, nhưng về lâu dài chúng bào mòn niềm tin. Hạnh phúc bền vững được xây dựng trên sự tin cậy. Chúng ta cần một người hiểu được trọng lượng của lời nói. Họ có thể không hứa hẹn những điều viển vông, nhưng một khi đã nói "anh sẽ về" hay "em sẽ chờ", ta biết chắc điều đó sẽ xảy ra. Sự nhất quán giữa lời nói và hành động đó mang lại một cảm giác an toàn tuyệt đối, một nền tảng vững chắc để ta tựa vào.
Chúng ta cần một người có thể chia sẻ với ta mọi việc, chứ không phải chỉ biết đứng nhìn ta chịu vất vả. Tình yêu không phải là sự phân chia rạch ròi "việc của anh, việc của em". Cuộc sống là một hành trình chung, và những gánh nặng cũng là của chung. Một người chỉ biết đứng nhìn ta vật lộn với khó khăn, dù là việc nhà không tên hay những áp lực tài chính, là một người đồng hành ích kỷ. Hạnh phúc là khi có người xắn tay áo lên cùng làm, cùng gánh vác. Có thể họ không làm tốt bằng ta, nhưng sự hiện diện và nỗ lực "cùng làm" đó quý giá hơn mọi kết quả. Nó thể hiện sự trân trọng công sức của ta và tinh thần đồng đội đích thực.
Chúng ta cần một người có thể cùng ta nuôi dạy con cái mình thật tốt. Con cái là hoa trái của tình yêu, nhưng cũng là thử thách lớn nhất cho sự bền vững của một mối quan hệ. Hành trình nuôi dạy một đứa trẻ đầy rẫy những quan điểm trái ngược, những mệt mỏi và cả những hy sinh. Hạnh phúc là khi hai người có thể nhìn về một hướng trong sứ mệnh chung đó. Họ cùng nhau thảo luận, thống nhất cách giáo dục con, cùng nhau thức đêm khi con ốm, cùng nhau chia sẻ niềm vui khi con có thành tựu. Họ trở thành một "đội" thực thụ, làm gương cho con cái về một gia đình yêu thương và gắn kết. Đó là một sự nghiệp chung cao cả và ý nghĩa nhất.
Và cuối cùng, có lẽ là điều sâu sắc nhất, chúng ta cần một người mà sau này tình cảm không còn mặn như trước thì cũng không giấu ta điều gì. Đây là sự thật mà ít ai dám đối diện: sự cuồng nhiệt của tình yêu (passion) sẽ không tồn tại mãi mãi. Nó sẽ nhường chỗ cho tình nghĩa, cho thói quen, cho sự trân trọng. Nhiều mối quan hệ tan vỡ không phải vì tình yêu phai nhạt, mà vì sự dối trá bắt đầu xuất hiện khi sự phai nhạt đó diễn ra. Hạnh phúc trưởng thành là khi hai người đủ can đảm để chấp nhận sự thay đổi đó, và thay vì tìm kiếm sự mới lạ bên ngoài một cách lén lút, họ chọn sự trung thực. Họ có thể nói với nhau về sự mỏi mệt của mình, về những cảm xúc thật của mình, mà không sợ bị phán xét hay bỏ rơi. Tình yêu lúc này đã thăng hoa thành một tình bạn tri kỷ, và sự chân thật chính là sợi dây liên kết cuối cùng, bền bỉ nhất.
Hạnh phúc, suy cho cùng, là một hành trình của sự "ở lại", sự "bao dung", sự "chia sẻ" và sự "trung thực". Nó không phải là việc ta có bao nhiêu, mà là ta có ai.
Lm. Anmai, CSsR.