Cấp bậc quan hệ ngoại giao giữa Vatican và các nước - Google Groups

[Minh Nguyen Quang]

Cấp bậc quan hệ ngoại giao giữa Vatican và các nước

1. Có thiết lập quan hệ ngoại giao:

Tòa thánh Vatican hiện có quan hệ ngoại giao với 183 nước. Tòa thánh công nhận tất cả các quốc gia thành viên LHQ, ngoại trừ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (vì Tòa thánh chỉ công nhận Trung Hoa Dân quốc ) và Triều Tiên (vì Tòa thánh chỉ có quan hệ với Hàn Quốc ). Tòa thánh cũng công nhận Nhà nước Palestine là thành viên duy nhất không thuộc Liên hợp quốc mà Tòa thánh công nhận ngoài Đài Loan (ROC).

Theo Công ước Viên về Quan hệ Ngoại giao (1961), Sứ thần là đặc ngữ riêng của Tòa Thánh để nói về vị trí mang hàm ngoại giao tương đương đại sứ của các quốc gia khác.

2. Không thiết lập quan hệ ngoại giao nhưng có Đại diện thường trú (Khâm sứ)

Khâm sứ Tòa Thánh (hay còn gọi là: Khâm sai Tòa Thánh) (tiếng Anh: Apostolic Delegate) là người đại diện cho Tòa Thánh tại các quốc gia mà Tòa Thánh không có quan hệ ngoại giao. Khâm sứ được giáo hoàng phái đến những quốc gia này để làm người liên hệ với Giáo hội Công giáo ở nước sở tại trên lãnh vực phụng tự.

Trong nội bộ Giáo hội Công giáo, phẩm vị Khâm sứ Tòa Thánh ngang bằng với vị Sứ thần Tòa Thánh (Apostolic Nuncio) vì đều gọi chung là vị sứ thần, và hầu hết là một tổng giám mục; nhưng về mặt quan hệ quốc tế thì khâm sứ không có tư cách ngoại giao chính thức như sứ thần. Dù vậy, ở một số quốc gia thì khâm sứ cũng có được một số thẩm quyền nhỏ về ngoại giao. Nơi ở và làm việc của khâm sứ gọi là Tòa Khâm sứ.

Hiện Vatican có hơn 100 cơ quan đại diện thường trú trên toàn cầu. Theo hệ thống cấp bậc phái viên Tòa Thánh, khâm sứ dưới sứ thần và trên đại diện không thường trú.

* Trong lịch sử VN và Vatican chưa bao giờ thiết lập quan hệ ngoại giao

Ngày 20/10/2018 Vatican và VN nhất trí sẽ nâng cấp quan hệ ngoại giao lên mức "Đại diện Thường trú".  Ngày 27/7/2023, hai bên thông báo Việt Nam và Tòa thánh đã ký kết “Thỏa thuận về Quy chế của Đại diện Thường trú của Tòa Thánh và về Văn phòng Đại diện Thường trú của Tòa Thánh tại Việt Nam”, một bước tiến mới trong quan hệ giữa Việt Nam và Tòa Thánh, hướng đến việc thiết lập lại chế độ thường trú của vị Đại diện Thường trú (Khâm sứ) của Tòa Thánh tại Việt Nam, lần đầu tiên kể từ năm 1975.

3. Không thiết lập quan hệ ngoại giao nhưng có Đại diện không thường trú:

Hiện này chỉ có khoảng 10 quốc gia trên thế giới không duy trì quan hệ ngoại giao với Vatican nhưng có Đại diện không thường trú là: Ả-rập Saudi, Afghanistan, Brunei, Lào, Maldives, Comores, Somalia, Brunei và Việt Nam. 

Năm 2011, Nhà nước Việt Nam đồng ý để Tòa Thánh bổ nhiệm một vị Đại diện không thường trú tại Việt Nam, và vị tiên khởi là Tổng Giám mục Leopoldo Girelli. Hiện nay, Tổng giám mục, Sứ thần Tòa thánh tại Singapore Marek Zalewski là người giữ vị trí này. 

Cho đến nay VN chưa có Khâm sứ mà chỉ có Đặc phái viên không thường trú tại Việt Nam. 

4. Hoàn toàn không có mối quan hệ ngoại giao bằng bất kỳ hình thức nào:

Đối với các quốc gia sau đây: Bhutan, Maldives, CHND Trung Hoa, CHDC Nhân dân Triều Tiên, Tuvalu và các nhà nước ít được công nhận.

MS