Thích Nhật Từ: “Phật tại tâm là cực kỳ nguy hại cho sự phát triển của Phật Giáo! (Factcheck) - Google Google

69 views
Skip to first unread message

Minh Nguyen Quang

unread,
Jul 2, 2024, 12:08:18 AMJul 2
to alphonsefamily, giaitri
Thích Nhật Từ: “Học thuyết Phật tại tâm là cực kỳ nguy hại cho sự phát triển của Phật Giáo! (Factcheck)
image.png

Nhà sư Thích Nhật Từ có nói về chủ đề "Phật tại Tâm", được trích từ bài pháp thoại vấn đáp Phật pháp: "Đạo đức xã hội xuống cấp", giảng tại chùa Giác Ngộ ngày 10/4/2016.
Tóm tắt:
* Một phật tử gửi câu hỏi cho ngài tiến sĩ thượng tọa, đại ý Phật tại tâm là câu nói thường miệng của nhiều phật tử tại gia... nhiều người cho rằng cần gì phải đến chùa, cần gì phải đi chùa xa, cần gì phải ăn chay, cần gì phải làm việc thiện...? Cứ ngồi ở nhà, nghĩ đến Phật, thì Phật tại tâm là đủ rồi. Xin thầy cho biết quan điểm của thầy về vấn đề này...?
* Ngài thượng tọa tiến sĩ đã trả lời:
- “Trên thực tế thì Phật không ở tại tâm được. Vì Đức Phật lịch sử có chiều cao 1,9m nặng trung bình 80 kí… thân tướng với 32 tướng tốt như thế, làm sao có thể tồn tại trong trái tim chúng ta được...”. Tu ở tâm là biến tâm thành 1 địa điểm mà địa điểm thì làm sao có đủ sức chứa cho người A, B, C được! 
- “Học thuyết Phật tại tâm là cực ky nguy hại cho sự phát triển của Phật Giáo (!)”. Nó trở thành 1 biện hộ cho Phật tư tại gia đánh mất cơ hội đi đến chùa tham gia sinh hoạt tâm linh, vốn là 1 nhu cầu không thể thiếu
- Trong kinh điển Đức Phật chưa bao giờ dạy chủ trương Phật tại tâm
- Các Phật tự tại gia phải mạnh dạn nói không với câu Phật tại tâm...

Sau đây ta bàn về chủ đề Phật tại tâm, đạo tại tâm, tu tâm:

Chủ đề này có nhiều học giả Công giáo và Phật giáo đã bàn rồi ta hãy xem qua:
Đạo tại tâm  (  )  
image.png

Người ta có nhiều cách hiểu đạo tại tâm khác nhau, đôi khi trái ngược nhau. Có người hiểu theo đạo là giữ trong lòng chứ không cần thiết phải phô trương bên ngoài. Người khác lại hiểu giữ đạo cốt ở tâm hồn, còn cái bề ngoài chỉ là phụ thuộc, có cũng được, không có cũng chẳng quan trọng. Lại có cách hiểu đạo là cái lõi, kiểu giữ đạo là vỏ, chỉ là phụ, nên cái vỏ chỉ có giá trị tạm thời. Cũng có người hiểu đạo tại tâm là cách ngụy biện của kẻ “vô đạo”, cho rằng giáo lý tôn giáo của họ không có chuyện đạo tại tâm. Một cách hiểu dung hòa nhất cho rằng đạo (tại tâm) là nội dung, còn giữ đạo là hình thức, đạo chú trọng về nội dung nên nói vậy, nhưng cần có cả nội dung lẫn hình thức mới được hoàn hảo. Và còn nhiều cách hiểu khác nhau, tùy theo ý niệm hoặc thành kiến để hiểu đạo và tâm theo nhãn quan của mỗi người .

Còn người đả phá việc theo “đạo tại tâm” cũng tìm những lý lẽ, viện những câu chuyện ví dụ làm luận cứ cho cái tiền đề khá mơ hồ theo cách hiểu của họ. Khái niệm hoặc định nghĩa về đạo tại tâm không được đề ra một cách thỏa đáng, không dựa trên nguồn gốc có cơ sở trên lãnh vực đạo học và văn hóa tư tưởng, nên cách giải thích và phản bác của mỗi người khác nhau, cái lý đưa ra khiến người nghe không thỏa mãn, dù họ khó phản biện được.

Như vậy nếu hiểu đạo, hiểu cái tâm theo ý mỗi người thì không còn biết chân lý nằm ở chỗ nào, cũng chẳng nhận ra bản thể của đạo, và cũng không tìm thấy cái tâm nguyên bản của nó.

Phật tại tâm |Tâm Lễ - Nguyễn Ngọc Luật

image.png
“Phật tại tâm” vì Phật tánh vốn có sẵn trong tâm của từng chúng sanh...   

Phật tại tâm là gì?
image.png
Chúng ta thường nghe nói rằng Phật tại tâm, Phật ở trong tâm hay trong tâm có Phật… Đây là câu nói thường được những người tu hành nói đến và được xem như lời chỉ bảo, khuyên ngăn những người tu hành không phải tìm Phật ở những nơi nào quá xa xôi mà hãy tìm ngay ở chính trong tâm của bản thân.
Phật tại tâm cũng muốn khẳng định trong mỗi con người đều có Phật tính. Nó được thể hiện ngay trong cái tâm của bản thân của mỗi người. Phật đó chính là tấm lòng từ bi là trí tuệ sáng suốt đã hiện sẵn trong mỗi con người.

Ở đây ta phân tích vài điều ở bài pháp thoại của ngài tiến sĩ Thích Nhật Từ nói trên:
1. Tâm hiểu là "địa điểm" theo nghĩa đen (não, tim)?
Không hiểu sao sư thầy lại coi Tâm ở đây là 1 địa điểm hiểu theo nghĩa đen do vậy nó sẽ không đủ sức chứa cho Đức Phật cao....và nặng ...kg, không đủ sức chứa cho ai...mà không hiểu theo nghĩa mà ai cũng hiểu là nói về tâm hồn (nội tâm) của con người, Phật tại tâm là nói về Phật tánh sẵn có trong mỗi con người. Hay là ngài nói đùa cho vui?
Hiểu theo nghĩa trên thật quá thô thiển theo kiểu "duy vật tầm thường"

2. Đức Phật có dạy Phật tại Tâm không?
Câu nói "Phật tại Tâm" không được ghi chép trực tiếp trong kinh điển Phật giáo. Tuy nhiên, ý nghĩa của câu nói này hoàn toàn phù hợp với những lời dạy của Đức Phật và được nhiều vị Tổ sư Phật giáo
Dưới đây là một số dẫn chứng cho thấy Đức Phật đã từng dạy về ý nghĩa tương tự như câu nói "Phật tại Tâm":
Trong Kinh Pháp Hoa, Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đã khẳng định: "Phật và chúng sanh đồng một thể tánh, ta là Phật đã thành, chúng sanh là Phật sẽ thành".
Phù Vân Thiền sư cũng từng khuyên vua Trần Thái Tông: "Trong núi vốn không có Phật, Phật ở trong tâm ta. Nếu tâm ta lắng lại và trí tuệ xuất hiện, thì đó là Phật".
Đó là ý chỉ của Phật và chư Tổ. “Phật tại tâm” vì Phật tánh vốn có sẵn trong tâm của từng chúng sanh.
3. Câu nói "Phật tại Tâm" mang hàm ý gì:
Câu nói "Phật tại Tâm" (佛在心), hay còn gọi là "Phật ở trong Tâm", là một triết lý sâu sắc trong Phật giáo, thể hiện bản chất của Phật tính và con đường giác ngộ. Ý nghĩa của câu nói này là:
Mỗi chúng sinh đều tiềm ẩn Phật tính, nghĩa là khả năng giác ngộ và thành Phật.
Con đường để thành Phật chính là tu tâm dưỡng tính, rèn luyện bản thân để chuyển hóa tham, sân, si, đạt được trí tuệ và sự thanh tịnh.
Chúng ta không cần phải tìm kiếm hình ảnh Phật bên ngoài mà hãy hướng về nội tâm, soi sáng tâm thức của chính mình.

Câu nói "Phật tại Tâm" mang hàm ý quan trọng:
Khẳng định sự bình đẳng tiềm năng giác ngộ của mọi chúng sinh: Mọi người đều có thể đạt được Phật quả, không phân biệt giới tính, chủng tộc, hay địa vị xã hội.
Nhấn mạnh vai trò của tu tập tâm thức: Con đường giác ngộ không nằm ở những nghi lễ bên ngoài mà phụ thuộc vào việc rèn luyện, thanh lọc tâm thức bên trong.
Khuyến khích sự tự chủ và tự chịu trách nhiệm: Mỗi cá nhân cần tự nỗ lực tu tập, không phụ thuộc vào sự cứu độ của bất kỳ ai.

Câu nói này được nhiều vị Tổ sư Phật giáo và trở thành kim chỉ nam cho các thế hệ Phật tử tu hành. Nó thể hiện tinh thần cốt lõi của Phật giáo, hướng con người đến sự giải thoát khỏi khổ đau và đạt được giác ngộ viên mãn.
Ngoài ra, "Phật tại Tâm" còn có ý nghĩa thực tiễn trong cuộc sống:
Giúp ta sống tỉnh thức và an lạc: Khi ta ý thức được Phật tính trong chính mình, ta sẽ biết trân trọng bản thân và sống với tâm an lạc, thanh thản.
Hướng dẫn ta cư xử đạo đức: Khi ta rèn luyện tâm thức, ta sẽ dần loại bỏ tham, sân, si và phát triển lòng từ bi, trí tuệ, từ đó ứng xử đạo đức và mang lại lợi ích cho bản thân và mọi người xung quanh.
Giúp ta vượt qua khó khăn: Khi ta có niềm tin vào Phật tính bên trong, ta sẽ có đủ sức mạnh để vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống.

Câu nói "Phật tại Tâm" là một lời nhắc nhở quý giá cho mỗi người trên con đường tìm kiếm hạnh phúc và giác ngộ. Nó khuyến khích ta hướng về sự tu tập nội tâm, khám phá bản thân và phát huy tiềm năng Phật tính vốn có để đạt được sự giải thoát và an lạc viên mãn.
image.png

4. Những cách hiểu sai lầm về câu "Phật tại tâm", đạo tại tâm, tu tâm:
Câu hỏi nói trên của 1 Phật tử có kèm theo gợi ý rằng từ câu Phật tại tâm mà "nhiều người cho rằng cần gì phải đến chùa, cần gì phải đi chùa xa, cần gì phải ăn chay, cần gì phải làm việc thiện...? Cứ ngồi ở nhà, nghĩ đến Phật, thì Phật tại tâm là đủ rồi".Đây là ý sai lạc của câu nói trên. Phải chăng vì vậy mà ngài đã bị dẫn ý nên sa đà chỉ trích câu Phật tại Tâm?
Thực ra cũng có những cách hiểu sai lầm về "Phật tại Tâm"
Câu nói "Phật tại Tâm" (佛在心) là một triết lý sâu sắc trong Phật giáo, thể hiện bản chất của Phật tính và con đường giác ngộ. Tuy nhiên, do cách hiểu sai lệch hoặc thiếu sót, một số người có thể có những quan niệm sai lầm về ý nghĩa của câu nói này. Dưới đây là một số hiểu sai lầm phổ biến:
1/ Hiểu "Phật tại Tâm" nghĩa là Phật chỉ tồn tại trong tâm:
Đây là một cách hiểu sai cơ bản. Phật giáo không phủ nhận sự tồn tại của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, vị tổ sư đã giác ngộ và thành Phật. Tuy nhiên, "Phật tại Tâm" nhấn mạnh rằng mỗi chúng sinh đều tiềm ẩn Phật tính, nghĩa là khả năng đạt được giác ngộ như Đức Phật. Do đó, Phật không chỉ tồn tại bên ngoài mà còn hiện hữu trong tâm thức của mỗi người.
2/ Hiểu "Phật tại Tâm" nghĩa là không cần tu tập:
Phật tại tâm không đồng nghĩa với Tâm Là Phật. Một số người cho rằng nếu Phật ở trong tâm thì không cần phải tu tập. Quan niệm này hoàn toàn sai lầm. Phật tính chỉ là tiềm năng, nó cần được khơi dậy và phát triển thông qua quá trình tu tập kiên trì và nỗ lực. Việc tu tập giúp thanh lọc tâm thức, chuyển hóa tham, sân, si, và phát triển trí tuệ, từ đó dần dần hiện thực hóa Phật tính tiềm ẩn bên trong. 
Để có được cái tâm bạn cần phải biết cách tu sửa, phải tự điều chỉnh hành vi của bản thân, tư duy của bản thân làm sao để những cái uế sẽ được tiêu trừ và phật tính được biểu hiện ra. Làm được điều này đòi hỏi cả một quá trình đầy ắp gian nan, thử thách.
Đi chùalễ Phậttụng kinhbái sám học hỏi giáo lý, thính pháp văn kinh, bố thítrì giớithực hành các pháp thiện lành…  là những phương tiện để giúp chúng ta bào mòn lớp vỏ vô minh, gọt dũa dần dần tham lamsân hậnsi mê, tật đố, kiêu mạn… để cho ánh sáng của viên ngọc Phật trong tâm ta từ từ hiển lộ cho ta thấy được bản tâm thanh tịnhPhật tánh trong tâm đó mới gọi là tu tâm
3/ Hiểu "Phật tại Tâm" nghĩa là chỉ cần niệm Phật:
Niệm Phật là một phương pháp tu tập hiệu quả, tuy nhiên, nó chỉ là một phần trong con đường tu tập. "Phật tại Tâm" bao hàm nhiều khía cạnh khác như:
Giữ gìn giới luật: Sống theo những quy tắc đạo đức giúp thanh tịnh thân, khẩu, ý và tạo nền tảng cho sự tu tập.
Tu thiền: Thiền định giúp rèn luyện tâm trí, phát triển chánh niệm và trí tuệ.
Hành Bồ tát: Tu tập Bồ tát đạo hướng đến việc giải thoát cho tất cả chúng sinh.
Chỉ tập trung niệm Phật mà bỏ qua những khía cạnh khác sẽ khiến cho việc tu tập trở nên thiếu sót và khó đạt được kết quả viên mãn.
4/ Hiểu "Phật tại Tâm" là sự tự mãn về bản thân:
Một số người hiểu sai "Phật tại Tâm" là việc tự cho mình đã giác ngộ hoặc hơn người khác. Đây là quan niệm sai lầm và nguy hiểm. Tu tập Phật pháp là quá trình rèn luyện bản thân, không ngừng học hỏi và trưởng thành. Cần luôn giữ thái độ khiêm tốn, cầu tiến và tiếp tục tinh tấn tu tập để đạt được giác ngộ.
5/ Hiểu "Phật tại Tâm" là việc trốn tránh thực tế:
Có người cho rằng "Phật tại Tâm" là lý do để họ trốn tránh những khó khăn và thử thách trong cuộc sống. Quan niệm này hoàn toàn sai lầm. Phật giáo khuyến khích chúng ta đối diện với thực tế, chuyển hóa khổ đau và sống một cuộc sống an lạc. Việc trốn tránh chỉ khiến cho vấn đề thêm tồi tệ hơn.
Hiểu đúng ý nghĩa của "Phật tại Tâm" là điều quan trọng để có một con đường tu tập đúng đắn và hiệu quả. Hãy luôn ghi nhớ rằng Phật tính tiềm ẩn trong mỗi chúng sinh, nhưng để khai mở nó cần sự nỗ lực tu tập và rèn luyện bản thân không ngừng.

5. Học thuyết Phật tại tâm là cực kỳ nguy hại cho sự phát triển của Phật Giáo  
Quan điểm này là hoàn toàn sai lầm và thiếu cơ sở. Dưới đây là một số lý do:
1/ "Phật tại Tâm" là tinh hoa của Phật giáo:
Câu nói này thể hiện bản chất cốt lõi của Phật giáo là mỗi chúng sinh đều tiềm ẩn Phật tính và có khả năng giác ngộ. Đây là nền tảng cho mọi lý thuyết và thực hành Phật giáo. Việc phủ nhận "Phật tại Tâm" đồng nghĩa với việc phủ nhận chính bản chất của Phật giáo.
2/ "Phật tại Tâm" không khuyến khích sự lười biếng hay tự mãn:
Như đã phân tích ở trên, "Phật tại Tâm" không có nghĩa là Phật chỉ tồn tại trong tâm hay không cần tu tập. Ngược lại, nó khẳng định rằng Phật tính cần được khơi dậy và phát triển thông qua quá trình tu tập kiên trì và nỗ lực. Việc tu tập giúp thanh lọc tâm thức, chuyển hóa tham, sân, si, và phát triển trí tuệ, từ đó dần dần hiện thực hóa Phật tính tiềm ẩn bên trong.
- Sự tự mãn là 1 khía cạnh khác. Có những tâm u mê, lầm đường lạc lối nhưng vẫn cố chấp coi mình là đúng, mình có tâm Phật nên bất chấp những lời phê phán, chỉ dạy của bậc cao minh. Điều đó rất nguy hại cho bản thân và xã hội
3/ "Phật tại Tâm" không phủ nhận vai trò của cộng đồng:
Phật giáo luôn đề cao vai trò của cộng đồng trong việc tu tập và hoằng pháp. Việc tu tập cùng nhau giúp tăng trưởng niềm tin, trí tuệ và đạo đức. Tuy nhiên, "Phật tại Tâm" cũng nhấn mạnh rằng mỗi cá nhân cần tự chịu trách nhiệm cho sự giải thoát của chính mình. Cộng đồng có thể hỗ trợ, nhưng không thể thay thế cho nỗ lực tu tập của mỗi người.
4/ "Phật tại Tâm" không mâu thuẫn với các giáo lý khác của Phật giáo:
Trên thực tế, "Phật tại Tâm" hoàn toàn phù hợp và bổ sung cho các giáo lý khác của Phật giáo. Nó giúp giải thích sâu sắc hơn về bản chất của Phật tính, con đường giác ngộ và vai trò của mỗi cá nhân trong việc đạt được giải thoát.
5/ "Phật tại Tâm" đã được chứng minh bởi nhiều vị Tổ sư và Phật tử:
Lịch sử Phật giáo ghi nhận nhiều vị Tổ sư và Phật tử đã đạt được giác ngộ nhờ tu tập theo con đường "Phật tại Tâm". Những minh chứng sống động này cho thấy hiệu quả và giá trị của học thuyết này.

Kết luận:
1. Học thuyết "Phật tại Tâm" không hề nguy hại cho sự phát triển của Phật giáo. Ngược lại, nó là tinh hoa của Phật giáo, là nền tảng cho mọi lý thuyết và thực hành Phật giáo. Việc hiểu sai và phủ nhận học thuyết này có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, khiến cho người tu tập đi chệch khỏi con đường giác ngộ.

2. Có lẽ sư thầy đã bị dẫn dắt tâm lý hay muốn dẫn dắt tâm lý Phật tử (khuyến khích xuất gia, vô chùa, cúng dường...)  nên mới có quan niệm sai lầm và phiến diện như vậy.

MS
Reply all
Reply to author
Forward
0 new messages