अप्रतीकारेषु व्यसनेष्वनादरो न कर्तव्यः॥२५२॥
चाणक्यसूत्राद्
॥याते समुद्रेऽपि हि पोतभङ्गे सांयात्रिको वाञ्जति तर्त्तुमेव॥
apratīkāreṣu vyasaneṣvanādaro na kartavyaḥ||252||
cāṇakyasūtrād
||yāte samudre'pi hi potabhaṅge sāṁyātriko vāñjati tarttumeva||
Yet another sage advice from Chanakya
Even on the face of unbearable grief one should not lose his composure and relax his vigil.
As an illustration, it is said....if one has gone into the rough seas and the vessel is broken and gobbled up by the rough waves, still the sailor thinks of only reaching the shore by swimming or holding on to a floating log.
Whatever may be our conditions in life, our survival hinges on our grit... the refusal to give up at any cost. If a battle is lost in our mind, we can never win it in the field. We have to just proceed ahead because we are sure to find at least a little light at the farthest corner of the labyrinth. Once the mind and spirit give way to sorrow, we are defeated even before we take the first step in the rescue operation. History of humanity bear testimony to the ultimate success and happiness for the person with grit.. Take the case of Rama and Sita, the Pandavas, Nala and Damayanthi, Harischandra.. and in modern times the victory against nepotism and colonialism fought by the people of France, United States, our own India under the Mahatma, the wars fought by Churchill and Nelson and the movements of Castro and che Guevara ... True grit alone prevailed. And remember, the basic human nature is to panic when we are faced with adversities but we have no other choice other than make our mind as hard as steel and go and face the situation.
==============
ચાણક્યની બીજી એક પવિત્ર સલાહ
અસહ્ય દુઃખના ચહેરા પર પણ વ્યક્તિએ પોતાનું સંયમ ગુમાવવું જોઈએ નહીં અને તેની જાગ્રતતાને હળવી કરવી જોઈએ.
ઉદાહરણ તરીકે, એવું કહેવાય છે કે.... જો કોઈ ઉબડખાબડ દરિયામાં ગયો હોય અને જહાજ તૂટી જાય અને ખરબચડા મોજાઓથી ગબડી જાય, તો પણ નાવિક માત્ર તરીને અથવા તરતા લોગને પકડીને કિનારે પહોંચવાનું વિચારે છે. .
જીવનમાં આપણી પરિસ્થિતિ ગમે તે હોય, આપણું અસ્તિત્વ આપણી ધીરજ પર ટકી રહે છે... કોઈપણ કિંમતે હાર ન માનવા પર. જો આપણા મનમાં કોઈ યુદ્ધ હારી જાય છે, તો આપણે તેને મેદાનમાં ક્યારેય જીતી શકતા નથી. આપણે ફક્ત આગળ વધવું પડશે કારણ કે આપણે ભુલભુલામણીના સૌથી દૂરના ખૂણે ઓછામાં ઓછો થોડો પ્રકાશ શોધીશું. એકવાર મન અને ભાવના દુ:ખને માર્ગ આપે છે, ત્યારે આપણે બચાવ કામગીરીમાં પહેલું પગલું ભરતા પહેલા જ પરાજય પામીએ છીએ. માનવતાનો ઈતિહાસ ધીરજ ધરાવનાર વ્યક્તિ માટે અંતિમ સફળતા અને સુખની સાક્ષી આપે છે.. રામ અને સીતા, પાંડવો, નાલા અને દમયંતી, હરિચંદ્રનો કેસ લો.. અને આધુનિક સમયમાં લોકો દ્વારા લડવામાં આવેલ ભત્રીજાવાદ અને સંસ્થાનવાદ સામેની જીત. ફ્રાન્સ, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, મહાત્માના નેતૃત્વમાં આપણું પોતાનું ભારત, ચર્ચિલ અને નેલ્સન દ્વારા લડવામાં આવેલા યુદ્ધો અને કાસ્ટ્રો અને ચે ગૂવેરાની હિલચાલ... એકલા જ સાચા સંકોચનો વિજય થયો. અને યાદ રાખો, જ્યારે આપણે પ્રતિકૂળતાઓનો સામનો કરીએ છીએ ત્યારે ગભરાવું એ મૂળભૂત માનવીય સ્વભાવ છે પરંતુ આપણી પાસે આપણું મન સ્ટીલ જેવું કઠણ બનાવવા અને પરિસ્થિતિનો સામનો કરવા સિવાય બીજો કોઈ વિકલ્પ નથી.
=========================
चाणक्य की एक और पवित्र सलाह
असहनीय दुःख के सामने भी व्यक्ति को अपना आपा नहीं खोना चाहिए और अपनी सतर्कता को शिथिल करना चाहिए।
एक दृष्टांत के रूप में, यह कहा जाता है .... यदि कोई उबड़-खाबड़ समुद्र में चला गया है और जहाज टूट गया है और उफनती लहरों से घिर गया है, तब भी नाविक तैरते हुए या तैरते हुए लॉग को पकड़कर केवल किनारे तक पहुँचने के बारे में सोचता है। .
जीवन में हमारी परिस्थितियाँ कैसी भी हों, हमारा जीवित रहना हमारे धैर्य पर निर्भर करता है... किसी भी कीमत पर हार मानने से इंकार करना। अगर कोई लड़ाई हमारे दिमाग में खो गई है, तो हम उसे मैदान में कभी नहीं जीत सकते। हमें बस आगे बढ़ना है क्योंकि हमें यकीन है कि भूलभुलैया के सबसे दूर के कोने में कम से कम थोड़ी रोशनी तो मिलेगी। एक बार जब मन और आत्मा दु:खी हो जाते हैं, तो हम बचाव अभियान में पहला कदम उठाने से पहले ही हार जाते हैं। मानवता का इतिहास धैर्यवान व्यक्ति के लिए अंतिम सफलता और खुशी की गवाही देता है .. राम और सीता, पांडवों, नल और दमयंती, हरिश्चंद्र का मामला लें .. और आधुनिक समय में लोगों द्वारा लड़ी गई भाई-भतीजावाद और उपनिवेशवाद के खिलाफ जीत फ्रांस, संयुक्त राज्य अमेरिका, महात्मा के अधीन हमारा अपना भारत, चर्चिल और नेल्सन द्वारा लड़े गए युद्ध और कास्त्रो और चे ग्वेरा के आंदोलन ... अकेले सच्चे धैर्य की जीत हुई। और याद रखें, जब हम प्रतिकूलताओं का सामना करते हैं तो घबराना बुनियादी मानव स्वभाव है, लेकिन हमारे पास अपने मन को फौलाद की तरह कठोर बनाने और स्थिति का सामना करने के अलावा कोई विकल्प नहीं है।