ခ်ီရန္ ေရွ႕သို႔ ( WAY FORWARD)

[CEH]

ခ်ီရန္ေရွ႕သို႔

by Po Naing Lin on Monday, April 12, 2010 at 7:23pm ·

(တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးျဖစ္သူ မစၥတာ ေက်ာက္က်ိယန္(Zhao Ziyang)သည္ ''တီယန္မန္''အေရးအခင္းအျပီးတြင္ တာဝန္မွ အနားေပးျခင္ခံခဲ့ရသည္။ ထိုသို႔အနားေပးျခင္းခံရျပီးသည့္ေနာက္ဝယ္ ေက်ာက္က်ိယန္သည္ တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ႏွင့္ လူမႈေရးဆိုင္ရာတို႔ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ သူ၏အျမင္မ်ားကို အသံသြင္းတိပ္ေခြ အေခြ(၃ဝ)စာမွ် တစ္ကိုယ္တည္း အသံသြင္းထားခဲ့သည္။ အဆိုပါ တိပ္ေခြမ်ားကိုမွ သူ၏ မိတ္ေဆြမ်ားက Prisoner of the State ဟူသည့္ စာအုပ္အျဖစ္ဖန္တီးျပီး၊ ၂၀၀၉ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလခန္႔တြင္ ထုတ္ေဝျဖန္႔ခ်ိခဲ့ရာ ခဏခ်င္းပင္ ပထမအၾကိမ္ရိုက္စာအုပ္မ်ား ကုန္သြားခဲ့ျပီး Best Seller စာရင္းဝင္ခဲ့ပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္လည္း ထိုစာအုပ္အေၾကာင္း သိလွ်င္သိခ်င္း အြန္လိုင္းမွတစ္ဆင့္ ဝယ္ယူရာ ယင္းစာအုပ္ အီးဘြတ္ေကာ္ပီတစ္ခုကို အေမရိကန္ေဒၚလာ (၁၂)ေဒၚလာျဖင့္ ဝယ္ယူရရွိခဲ့ပါသည္။ စာအုပ္ကို ဖတ္ရႈေလေသာ္Way Forward ဟု ေခါင္းစဥ္တပ္ထားသည့္ အခန္းမွာ အထူးစိတ္ဝင္စားဖြယ္ေကာင္းလွသျဖင့္ အမ်ားသူငါဖတ္ရႈႏိုင္ေစရန္အတြက္ လုံးဝျဖတ္ေတာက္ျပဳျပင္ျခင္းမျပဳပဲ လုံးေစ့ပါဌ္ေစ့ဘာသာ ျပန္ဆိုတင္ျပလိုက္ရပါေၾကာင္း။
အကယ္၍ ယခုဘာသာျပန္ကိုဖတ္ရႈျပီး နားမလည္မရွင္းလင္းသည္တို႔ကိုေတြ႕ပါမူ ဘာသာျပန္သူ၏ ညံ့ဖ်င္းခ်က္ေၾကာင့္သာျဖစ္သည္ဟုမွတ္ယူ ၾကေစ လိုပါသည္။ မစၥတာေက်ာက္က်ိယန္သည္ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္၊ ဖန္နဝါရီလ(၁၇)ရက္ေန႔၊ သူ႕အသက္(၈၅)ႏွစ္ခန္႕တြင္ သူ႔အိမ္၌ပင္ေအးခ်မ္းစြာကြယ္လြန္ခဲ့ပါသည္။)

ခ်ီရန္ေရွ႕သို႔
၁၉၈၉ ခုႏွစ္၌ ကြ်ႏ္ုပ္အား ႏိုင္င္ငံေရးဆိုင္ရာတာဝန္မ်ားမွအနားေပးျခင္းခံရျပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ေဒသတြင္း အေျပာင္းအလဲမ်ားျဖစ္ပြားလာၾက ေလရာ တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရးအသြင္ေျပာင္းလဲမႈအေပၚ နားလည္မႈအသစ္တစ္ရပ္ ကြ်ႏု္ပ္တြင္ စတင္ေပၚေပါက္လာေလေတာ့သည္။
တစ္ခ်ိန္က ကြ်ႏု္ပ္ယုံၾကည္ထားသည္မွာမူ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစံနစ္ထြန္းကားေသာ အေနာက္ႏိုင္္ငံမ်ားရွိ ျပည္သူတို႔သည္ ျပည္သူ႕အေရးကိစၥမ်ား အေပၚ ကိုယ္တိုင္စီမံဆုံးျဖတ္မႈကိုမရႏိုင္ပဲ၊ ဆိုဗီယက္ႏွင့္ ဆိုရွယ္လစ္ႏိုင္ငံတို႔၏ ႏိုင္ငံေရးစံနစ္မ်ားကသာလွ်င္ ျပည္သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ျပည္သူ႕အေရးကိုပိုင္ေစမည္ ျဖစ္ျပီး၊ ယင္းေနာက္ေပၚစံနစ္မ်ားကသည္ပင္ ေရွ႕ကေပၚထြန္းခဲ့ေသာဒီမိုကေရစီ၏ အႏွစ္သာရကိုပါ အဆင့္ျမင့္စြာ လက္ေတြ႕က်က် ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မည္ ဟူ၍ ျဖစ္ေလ၏။
အမွန္မူ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔၏ ဆိုရွယ္လစ္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ က်င့္သုံးေနၾကေသာ ဒီမိုကရက္တစ္စံနစ္ဟူသည္တို႔မွာ သာမန္ကာလွ်ံကာ မည္ကာမတၲမွ်သာလွ်င္တည္း။ ျပည္သူတို႔ဦးေဆာင္ရေသာစံနစ္မ်ားမဟုတ္ၾကပဲ၊ လူတစ္စု(သို႔)လူတစ္ဦးကသာလွ်င္ ဦးေဆာင္မႈအာဏာကိုပိုင္ၾကေလသည္။
ႏွစ္ဆယ္ရာစုတြင္ ႏိုင္ငံေရးစံနစ္အမ်ဳိးမ်ဳိး ကမၻာတြင္ရွိေနၾကသည့္အနက္ သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္စံနစ္ႏွင့္ ဂ်ာမဏီ၊ အီတလီႏိုင္ငံတို႔၏ ဖက္ဆစ္စံနစ္တို႔မွာ ဆုံးခန္းတိုင္ခဲ့ေလျပီ။ စစ္အာဏာရွင္စံနစ္ဟူ၍ရွိေသးေသာ္ျငား ၾကားကာလတစ္ခုအတြက္ယာယီသေဘာမွ်သာလွ်င္ျဖစ္ျပီး၊ ေထာက္ခံမႈလည္းေလွ်ာ့ပါးေနျပီ။ ဥပမာအားျဖင့္ဆိုရေသာ္ ေတာင္အေမရိကႏိုင္ငံမ်ားကဲ့သို႔ေသာ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ဆဲအေျခအေနတြင္လုံးလုံးလ်ားလ်ားရွိေနေသးသည့္ႏိုင္ငံတို႔တြင္ စစ္အာဏာရွင္စံနစ္ရွိ ေနေသးေသာ္ျငား၊ ယင္းႏိုင္ငံမ်ားသည္ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစံနစ္ဆီသို႔ ညင္သာစြာခ်ီတက္ေနလွ်က္ရွိၾကျပီး၊ လုံးလုံးလ်ားလ်ားမေျပာင္းလဲမီ ေနာက္ဆုံးက႑အေနျဖင့္ရွိ ေနၾကျခင္းသာ ျဖစ္၏။ ႏွစ္ဆယ္ရာစုအတြင္း ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ေခၚေဝၚခဲ့ၾကသည့္ ''ဒီမိုကေရစီသစ္'' ဟူသည့္ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစားတို႔၏ အာဏာရွင္စံနစ္သည္လည္း အေနာက္တိုင္း ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစံနစ္ႏွင့္ ယွဥ္ျပိဳင္ခဲ့ေသးသည္။ သို႔ရာတြင္ အမ်ားစုမွာ သမိုင္းမွတ္တမ္းအျဖစ္သာ ေမွးမွိန္စြာရွိေတာ့သည္။
အမွန္အားျဖင့္မူ ယင္းအခ်က္မ်ားကသည္ပင္လွ်င္ အေနာက္တိုင္း ပါလီမန္ဒီမိုကရက္တစ္စံနစ္သည္သာ သက္တမ္းအရွည္ၾကာဆုံးျဖစ္သည္ကို ျပေနျခင္းပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။ ေလာေလာဆယ္အားျဖင့္ အေကာင္းဆုံးစံနစ္တစ္ခုလည္းျဖစ္ေနသည္။ ဤစံနစ္သည္ပင္လွ်င္ ေခတ္သစ္လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ၏ အႏွစ္သာရကိုသိသာထင္ရွားေစျပီး အားလုံးႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ႏိုင္သည့္ ရင့္က်က္ေနေသာ စံနစ္တစ္ခုလည္းျဖစ္ေလေတာ့သည္။
ေသခ်ာေပါက္အခ်က္မွာမူ ယင္းစံနစ္သည္ ျပည့္စုံသည္ကားမဟုတ္ေသး။ ျပႆနာေပါင္းမ်ားစြာ ရွိေနေသးသည္။ အားလုံးႏွင့္ယွဥ္၍ဆိုရလွ်င္မူကား ယင္းစံနစ္သည္ ေခတ္သစ္လူေနမႈစံနစ္ႏွင့္ အသင့္ေတာ္ဆုံးစံနစ္ပင္ျဖစ္ျပီး၊ အမ်ားျပည္သူတို႔၏အယူအဆသေဘာထားေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏွင့္အညီ ပိုမို%၍လိုက္ေလ်ာ ညီေထြရွိသလို၊ ပိုမိုတည္ျငိမ္ေသာစံနစ္လည္း ျဖစ္ေလ၏။ ယင္းစံနစ္၏ သက္တမ္းရွည္ၾကာစြာ တည္တံ့ေနမႈမွာလည္း ပိုမိုထင္ရွားေနသည္။ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ျပီးႏိုင္ငံအားလုံးနီးနီးသည္လည္း ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစံနစ္ကိုပင္ လိုက္နာက်င့္သုံးၾကသည္ခ်ည္းျဖစ္ေလ၏။ 
လြန္ခဲ့သည့္ဆယ္စုႏွစ္အခ်ဳိ႕ဝယ္ လွ်င္ျမန္စြာဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္အတူ အသစ္ေပၚထြန္းလာၾကေသာႏိုင္ငံမ်ားကလည္း ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစံနစ္ကိုလက္ခံက်င့္သုံး ျခင္း၏အက်ဳိးရလာဒ္ကိုပင္ ပိုမိုရွင္းလင္းစြာေဖၚျပေနေပသည္။ ယင္းတို႔သည္ ကံေကာင္းေထာက္မမႈေၾကာင့္မဟုတ္ဟု ကြ်ႏ္ုပ္ယူဆပါသည္။ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ျပီး ႏိုင္ငံတစ္ခုတစ္ေလမွ်ပင္လွ်င္ အျခားစံနစ္တို႔ကို မက်င့္သုံးၾကသည္မွာ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။ အကယ္၍ တိုင္းႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံသည္ ေခတ္မီလိုလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေခတ္သစ္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးကိုက်င့္သုံးလိုလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစံနစ္ကို မိမိႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရးစံနစ္အျဖစ္ မုခ်က်င့္သုံးရမည္ဆိုျခင္း ကို ထင္ရွားစြာေဖၚျပေနျခင္းပင္ျဖစ္ေတာ့သည္။
ေနာင္လာမည့္ အနာဂတ္ဝယ္ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီ စံနစ္ထက္ပိုမို အဆင့္ျမင့္ေကာင္းမြန္ေသာ ႏိုင္ငံေရးစံနစ္တစ္ခု ေပၚေပါက္လာႏိုင္ဖြယ္ရာရွိေသာ္ျငား၊ ယင္းသည္ အနာဂတ္၏ အေရးကိစၥသာလွ်င္ျဖစ္ေလ၏။ ေလာေလာဆယ္အရမူ သူ႔ထက္ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ စံနစ္ဟူ၍မရွိပါေသးေခ်။
ယင္းကုိအေျခခံ၍ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံသည္ ေခတ္မီတိုးတက္လိုေသာ ဆႏၵွရွိပါလွ်င္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစံနစ္ကိုက်င့္သုံးရုံမွ်သာလွ်င္မက ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီ ကိုပါ ႏိုင္ငံေရးစံနစ္အျဖစ္က်င့္သုံးရမည္ဟူသည့္ေကာက္ခ်က္ကိုရသည္။ သို႔မဟုတ္ပါက ယင္းႏိုင္ငံသည္ ေခတ္မီေကာင္းမြန္ေသာေစ်းကြက္စီးပြားေရးကိုရလိမ့္မည္ မဟုတ္သည့္အျပင္၊ ဥပေဒစိုးမိုးေသာ ေခတ္မီလူ႔အဖြဲ႕အစည္းကိုလည္း ရလိမ့္မည္မဟုတ္ေခ်။ ယင္းတို႔ကိုရရွိမည့္အစား တရုတ္ႏိုင္ငံအပါအဝင္ မ်ားစြာေသာ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားတြင္ျဖစ္ပြားေနေလ့ရွိေသာ အာဏာကိုစီးပြားေရးဆန္စြာအသုံးခ်မႈ၊ အက်င့္ပ်က္္ျခစားမႈ၊ ခ်မ္းသာဆင္းရဲမႈႏွစ္ခုတို႔အၾကားဝယ္ ကြာဟမႈအစြန္းေရာက္ေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္ ေပၚေပါက္လာမႈတို႔ကိုသာရရွိလိမ့္မည္။
မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစကာမူ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစံနစ္သည္ ဖြံ႕ျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ တိုးတက္မႈေၾကာင့္လူသိမ်ားလာေသာႏိုင္ငံမ်ားဝယ္ အေျခခံက်နစြာျဖစ္တည္ လွ်က္ရွိေနၾကာင္းကို မလြဲမေသြသတိခ်ပ္ရမည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏုိင္ငံတို႔ဝယ္ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစံနစ္ကို ေစာစြာကတည္းကပင္လွ်င္လိုက္နာက်င့္သုံးခဲ့ေသာ္ျငား ယင္း၏စြမ္းပကားအလားအလာတို႔ကို အျပည့္အဝသေဘာမေပါက္ေလရကား၊ ျပႆနာမ်ားေပၚေပါက္လာျခင္း၊ အစိုးရအေနျဖင့္ မိမိ၏၏အခြင့္အဏာကိုသုံးရာတြင္ အခက္အခဲမ်ားေပၚေပါက္လာျခင္း၊ လူ႔အဖြဲအစည္းမတည္ျငိမ္ျခင္းတို႔ကို ၾကံဳေတြ႕ၾကရျပီး ယင္းျပႆနာအဝဝကိုေျပလည္ေစျခင္းငွာ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းရ ျခင္းမ်ားေပၚေပါက္ေလ့ရွိသည္။ ယင္းကျပေနသည္မွာမူ ေခတ္မီ၊ အဆင့္ျမင့္၊ ယဥ္ေက်း၊ ရင့္က်က္ေနျပီျဖစ္ေသာ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီပင္လွ်င္ မုခ်ျပည့္စုံေနရန္လိုအပ္ သည့္အေျခအေနမ်ားရွိေနေသးျပီး၊ အဆိုပါလိုအပ္ခ်က္မ်ားမျပည့္စုံေသးပဲႏွင့္ မည္သည့္ႏိုင္ငံမဆို အလြယ္တကူလိုက္နာက်င့္သုံးႏိုင္ေသာစံနစ္မဟုတ္ျခင္း ပင္ျဖစ္ေတာ့သည္။
တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ လက္ရွိအေျခအေနအားျဖင့္ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစံနစ္ကိုလိုက္နာက်င့္သုံးျခင္းကို ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ၏ ေနာက္ဆုံးပန္းတိုင္အျဖစ္သတ္မွတ္ ၍ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔အစပ်ဳိးရမည္။ အကယ္၍ အဆိုပါပန္းတိုင္ဆီသို႔မေရွးရႈပါလွ်င္၊ တရုတ္ႏိုင္ငံ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစံနစ္၏ ပုံမွန္အေျခအေနမဟုတ္ျခင္းကို ေျဖရွင္းရန္ မျဖစ္ႏိုင္။ မေကာင္းမြန္ေသာ ေစ်းကြက္၊ အာဏာအလြဲသုံးစားျပဳျခင္း၊ လူမႈေရးဆိုင္ရာအက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ားထၾကြျခင္း ႏွင့္ ဆင္းရဲခ်မ္းသာႏွစ္ခုအၾကား ကြာဟမႈၾကီးမားျခင္း အစရွိသည္တို႔ကိုလည္း ေျဖရွင္ႏို္င္မည္မဟုတ္ျပန္။ အဆိုပါ ျပႆနာတို႔ကိုေျဖရွင္းရန္မွာ ဆိုခဲ့ျပီးေသာပန္းတိုင္ကိုသာ ကြ်ႏု္ပ္တို႔၏ ပန္းတိုင္အျဖစ္သတ္မွတ္ျပီး ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ခိုင္မာေသာသံႏိၷဌာန္တို႔ျဖင့္ေဆာင္ရြက္ရေပမည္။
တစ္ဖက္ကၾကည့္ျပန္လွ်င္လည္း တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ လက္ေတြ႕ဘဝအရ ရွည္လ်ားေသာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလတစ္ခုကို ကြ်ႏ္ုပ္တို႔လိုအပ္သည္။ အျခားေသာအာရွႏိုင္ငံမ်ား၏အေတြ႕အၾကံဳမ်ားသည္လည္း ကြ်ႏ္ုပ္တို႔အတြက္ အေလးဂရုျပဳစရာမ်ားျဖစ္ေလ၏။ ဥပမာဆိုရေသာ္ တရုတ္(တိုင္ေပ)ႏွင့္ ေတာင္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံတို႔သည္ သူတို႔၏စံနစ္ေဟာင္းမ်ားမွ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစံနစ္ဆီသို႔ ညင္သာစြာေျပာင္းလဲလာျခင္းမ်ဳိးျဖစ္ျပီး၊ အေတြ႕အၾကံဳေကာင္းမ်ားကိုရရွိထားၾကကာ ယင္းျဖစ္စဥ္မ်ားကိုေလ့လာျခင္းအားျဖင့္ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔အတြက္ အက်ဳိးရလာဒ္ရရွိလိမ့္မည္။
တရုတ္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ေခ်ာေမြ႕ေသာအသြင္ေျပာင္းလဲမႈတစ္ခုျဖစ္လာေစရန္အတြက္ ပါတီ၏အုပ္ခ်ဳပ္ပုံစည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားေျပာင္းလဲစဥ္ဝယ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ဦးေဆာင္မႈအေနအထားကို အနည္းဆုံးအားျဖင့္ အခိုက္အတန္႔တစ္ခုမွ်အထိ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔ထိမ္းသိမ္းထားသင့္သည္။ သို႔မွသာ မွန္ကန္ေသာခ်ဥ္းကပ္မႈ တည္တံ့ေနမည္ျဖစ္သည္။
တာထြက္ေကာင္းရန္လို၏။ သို႔မွသာလွ်င္ပထမအခ်က္အေနျဖင့္၊ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းအတြင္းတည္ျငိမ္မႈကိုထိန္းသိမ္းျခင္းႏွင့္ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈတို႔ ဖြ႕ံျဖိဳးတိုးတက္ေစမည့္ ပတ္ဝန္းက်င္ေကာင္းကိုဖန္တီးရာဝယ္ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစျပီး၊ ဒုတိယအခ်က္အေနျဖင့္ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈအေျခအေနမ်ားပါ ေျပာင္းလဲသြားသည့္ ပိုမိုရင့္က်က္ယဥ္ေက်းေသာ ဒီမိုကရက္တစ္ ႏိုင္ငံေရးစံနစ္တစ္ခုအျဖစသို႔ အသြင္ကူးေျပာင္းရာဝယ္ ပိုမိုေခ်ာေမြ႕လြယ္ကူေစမည္ျဖစ္သည္။ အျခားနည္းျဖင့္ဆိုရေသာ္ ကြ်န္ုပ္တို႔အေနႏွင့္ (ႏိုင္ငံေရးစံနစ္သစ္တစ္ခုအား)တစ္ခ်ီတည္းႏွင့္ သိမ္းၾကံဳး၍ အေဆာတလ်င္ ပုံတူမကူးသင့္ေခ်။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ အဆိုပါပန္းတိုင္ဆီသို႔သာ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔ ေရွးရႈခ်ီတက္ရမည္ျဖစ္ျပီး၊ ဆန္႔က်င္ဖက္လားရာဆီသို႔ေျပာင္းလဲေသြဖည္သြားျခင္းလုံးဝမျဖစ္ေစရ။ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ဆီသုိ႔ ေရာက္ရန္ ခ်ီတက္ျခင္းကို အထစ္အေငါ့ျဖစ္ေစသည့္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အဖ်က္အေမွာင့္လမ္းစဥ္မ်ားကို ကြ်ႏု္ပ္တို႔ မုခ်ေရွာင္ရွားၾကရမည္။
အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကာလ မည္မွ်ၾကာရွည္မည္ကို လူမႈေရးဖြ႕ံျဖိဳးတိုးတက္မႈမ်ားကသာလွ်င္ မုခ်ဆုံးျဖတ္ေပးလိမ့္မည္။ ဤယုံၾကည္ခ်က္ကို ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းအေနျဖင့္စြဲျမဲစြာလက္ခံၾကရန္ လြန္စြာအေရးၾကီးသည္။ သို႔မွသာလွ်င္ ေပၚေပါက္လာေသာ အေျခအေနအရပ္အရပ္အေပၚ မွန္ကန္ေသာဦးစားေပးမႈ မ်ားအရ တစ္ဆင့္ျပီးတစ္ဆင့္၊ ျငင္ျငင္သာသာပင္ အရည္အခ်င္းရွိစြာႏွင့္ ေျဖရွင္းႏိုင္မည္။
အကယ္၍ ေနာက္ဆုံးရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္သည္ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစံနစ္တစ္ခုသာျဖစ္သည္ဆိုပါက၊ လက္ရွိပါတီအေနျဖင့္ လက္ရွိအေျခအေန မွထိုးေဖာက္ေျပာင္းလဲမႈႏွစ္ခုကို မလြဲမေသြေဆာင္ရြက္ရလိမ့္မည္။ ပထမတစ္ခုမွာ အျခားႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားတည္ေထာင္ခြင့္ေပးျခင္းႏွင့္ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေပး ရန္ပင္ျဖစ္ေလ၏။ မသိမသာ ျဖည္းျဖည္းႏွင့္မွန္မွန္ ျဖစ္လာႏိုင္ေသာ္လည္း ယင္းလမ္းေၾကာင္းကိုပင္မုခ်ေလွ်ာက္လွမ္းရေပမည္။
ဒုတိယထိုးေဖာက္ေျပာင္းလဲမႈမွာမူ ပါတီတြင္း ဒီမိုကေရစီရွိေရးပင္ျဖစ္ေလ၏။ ပါတီအေနျဖင့္ ဒီမိုကရက္တစ္လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားကိုလိုက္နာက်င့္သုံး ရန္လိုအပ္ျပီး၊ ယင္းသို႔လိုက္နာျခင္းကပင္ ပါတီသည္ မိမိကိုယ္မိမိအသြင္ေျပာင္းလဲျခင္းမည္ေပသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္ထူေထာင္စဥ္ေစာေစာပိုင္းႏွစ္ကာလမ်ား၊ တိုက္ပြဲဝင္ႏွစ္ကာလမ်ားအေတာအတြင္းကမူ ဗဟိုဦးစီးစံနစ္ႏွင့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားကို အေလးေပး လိုက္နာရန္မွာ လိုအပ္ခ်က္တစ္ခုျဖစ္သည္။ သို႔ပင္ျဖစ္ေသာ္ျငား ပါတီကိုယ္၌က ပါတီတြင္းဒီမိုကေရစီစံနစ္ကို မက်င့္သုံးပါလ်က္ႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရးပါတီမွ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပါတီအျဖစ္သို႔ အသြင္ေျပာင္းျခင္းႏွင့္၊ လူ႔အဖြ႕ဲအစည္းတစ္ရပ္လုံးအား ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစံနစ္ဆီသို႔ ေျပာင္းလဲရာတြင္ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေခ်။ တရားဝင္ေသာ အယူအဆကြဲလြဲ ျခင္းမ်ားကို ပါတီတြင္းဝယ္ ခြင့္ျပဳထားရမည္။ ဥကၠဌၾကီးေမာ္ကပင္လွ်င္ အျမင္မတူသူမ်ားကို ပါတီတြင္းလုံျခံဳမႈေပးသင့္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့ဖူးသည္။ အယူအဆကြဲလြဲ ျခင္းမ်ားကို ခြင့္ျပဳရမည္ျဖစ္ျပီး၊ အုပ္စုကြဲမ်ားကိုလည္း တရားဝင္ျဖစ္ေစရမည္။ ျငင္းခုန္ေဆြးေႏြးရာတြင္၊ ယွဥ္ျပိဳင္မႈျပဳၾကရာတြင္ ပါတီတြင္းရွိ မတူေသာအုပ္စုမ်ားသည္ တူညီေသာစည္းမ်ဥ္းမ်ားကို အတူတကြလိုက္နာၾကသင့္သည္။
ဒီမိုကရက္တစ္လူ႔ေဘာင္တစ္ခုႏွင့္သာ ပိုမိုသင့္ေတာ္သည့္ ႏိုင္ငံ့အေျခအေနျဖစ္လာေစရန္ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔၏ပါတီကမဖန္တီးပဲ၊ ေရွးယခင္ တိုက္ပြဲဝင္ကာလမ်ား ႏွင့္သာသင့္ေတာ္သည့္ ႏိုင္ငံ့အေျခအေန အတိုင္းသာဆက္လက္ခ်ီတက္ေနပါမူ မွား၏။ ထိုးေဖာက္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားမွာ မုခ်ေပၚေပါက္ရ မည္ျဖစ္သည္။ လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္သည္ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရးတပ္မေတာ္အျဖစ္ေျပာင္းလဲလာေပလိမ့္မည္။ တရားစီရင္မႈစံနစ္ကိုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ႏွင့္ လြတ္လပ္ေသာ တရားစီရင္မႈစံနစ္ကိုဦးစားေပးရန္မွာ ပိုမို၍အေရးၾကီးေလသည္။
ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ ဦးေဆာင္မႈအေနအထားကို သင့္ေတာ္သည့္အခ်ိန္အခိုက္အတန္႔တစ္ခုအထိ ထိန္းသိမ္းထားရန္ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔ေမွ်ာ္လင့္ျပီး၊ သို႔မွသာလွ်င္ ယင္း၏ဦးေဆာင္မႈေအာက္ဝယ္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးအတြက္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္မ်ားကို နည္းလမ္းက်က်ျပဳလုပ္ႏိုင္မည္ျဖစ္၏။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက ဦးေဆာင္မႈအေနအထားဝယ္ မည္ေရြ႕မည္မွ်ၾကာရွည္စြာရွိေနဦးမည္နည္းဆိုေသာ္၊ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ လက္ခံပြင့္လင္းမႈအေျခအေန၏အက်ဳိးဆက္မ်ားႏွင့္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီႏွင့္ အျခားႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၏ အားျပိဳင္မႈအေျခအေနတို႔အရသာလွ်င္ ဆုံးျဖတ္သင့္ေပသည္။ အကယ္၍ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔၏ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳမႈု ေကာင္းမြန္ခဲ့မည္ဆိုလွ်င္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ ဦးေဆာင္မႈအေနအထားသည္ ကာလၾကာရွည္စြာတည္တံ့ေနႏိုင္ေပမည္။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစကာမူ ဦးေဆာင္မႈအေနအထား ကို ထိန္းသိမ္းထားျခင္းသည္ အေျခခံဥပေဒကို အသုံးျပဳျပီး လက္ဝါးၾကီးအုပ္ထားသည့္အေျခအေနမ်ဳိး မျဖစ္ေစရ။ ထို႔အတြက္ ပါတီသည္လည္း ယွဥ္ျပိဳင္ရမည္။ ဤသည္မွာ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔လြန္ဆန္၍မရႏိုင္ေသာ ကမၻာလုံးဆိုင္ရာ အေျခခံေရစီးေၾကာင္းပင္ျဖစ္သည္ဟု ကြ်ႏ္ုပ္ယုံၾကည္သည္။
အကယ္၍ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔ကသာ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳမႈကို မွန္ကန္စြာလုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါလွ်င္ ပါတီ၊ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ျပည္သူတို႔အတြက္ အက်ဳိးအျမတ္မ်ားရရွိေပလိမ့္မည္။ ယင္းမွအပေသာခ်ဥ္းကပ္မႈတို႔မွာမူ အႏၲရယ္ရွိေပလိမ့္မည္။ ယခုလမ္းေၾကာင္းသည္ျငင္းဆန္ႏိုင္ဖြယ္ရာမရွိ၊ သင့္ေလ်ာ္ျပည့္စုံသူသာ ရွင္သန္လိမ့္မည္။ ''ကမၻာ့ေရစီးေၾကာင္းဟာ အားေကာင္းေမာင္းသန္ၾကီးပဲ။ အဲဒီေရစီးေၾကာင္းအတိုင္းလိုက္သူဟာ တိုးတက္ၾကီးပြားမွာျဖစ္ျပီး၊ ေရစီးေၾကာင္းကို ဆန္႔က်င္ေတာင့္ခံ ေနရင္ေတာ့ ပ်က္စီးဆုံးရႈံးမွာပဲ''ဟု ဆြန္ယက္ဆင္က ေျပာခဲ့ဖူးပါသည္။
ယခုဆိုခဲ့ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အေရးကိစၥတို႔ကို အေလးဂရုျပဳ၍ကိုင္တြယ္ရန္ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔အတြက္ အခ်ိန္က်ေရာက္လာျပီဟု ကြ်န္ုပ္ယုံၾကည္သည္။


Ref: Way Forward by Zhao Ziyang(from Prisoner of the State, page - 269 to 273)
၂၀၁၀ခုႏွစ္ ေဖေဖၚ၀ါရီလထုတ္ ျမန္မာသစ္ မဂၢဇင္း စာ-၁၃၇ တြင္ ပုံႏွိပ္ေဖၚျပျပီးစာမူျဖစ္ပါသည္။