Chia sẻ Webinar thông tin cập nhật từ COP30 của Carbon Brief_Một số tóm tắt liên quan đến các-bon rừng

[Nguyen Trung Thong]

Kính gửi Quý thành viên Mạng lưới,

Xin được chia sẻ với Mạng lưới video webinar do Tổ chức Carbon Brief - một tổ chức báo chí chuyên về khí hậu có trụ sở tại Vương quốc Anh, thực hiện xoay quanh các câu hỏi về COP30. Webinar cập nhật nhiều chủ đề từ Bản ghi chủ 5 trang củ Chủ tịch Hội nghị; tiến triển về Mục tiêu Toàn cầu về Thích ứng (Global Goal on Adaptation) và Chương trình Công bằng Chuyển dịch (Just Transition Work Programme); các 'lộ trình' cho tài chính và nhiên liệu hoá thạch; các thị trường các-bon theo Điều 6 của Thoả thuận Paris; lĩnh vực lâm nghiệp, đại dương và nông nghiệp; cuộc cạnh tranh Úc và Thổ Nhĩ Kỳ cho quyền đăng cai COP31; cùng với ảnh hưởng của nhóm vận động hành lang.

Với lĩnh vực thị trường các-bon rừng, có thể thấy một số điểm nhấn cập nhật từ COP30 được thảo luận trong Webinar bao gồm 2 nhóm chính:

1. Điều 6 & thị trường các-bon, bao gồm các hình thức loại bỏ KNK dựa vào tự nhiên (nature-based removals), và
2. Lâm nghiệp, lộ trình chống mất rừng và các thị trường gắn với thiên nhiên (nature markets) mới hình thành.

Cụ thể:

1. Điều 6 và thị trường các-bon: Câu hỏi nhận được nhiều quan tâm, đó là "Tiến trình đàm phán về Điều 6 và thị trường các-bon tại COP30 hiện đang ở giai đoạn nào? (Where are the Article 6 negotiations and carbon markets at COP30 right now?)
   👉Liên quan đến Điều 6.4 (cơ chế cấp tín chỉ):

• Hai phiên bản khác nhau của dự thảo văn bản Điều 6.4: Phiên bản trước đó 'ám chỉ tới các hình thức loại bỏ KNK dựa vào tự nhiên (nature-based forms of removals)' và việc tích hợp các dự báo thị trường cùng những tác đống mà chúng có thể gây ra đối với việc thiết lập tiêu chuẩn (standard-setting). Tuy nhiên phiên bản gần đây hơn "không diễn đạt rõ ràng như vậy' về các điểm này.
• Cơ chế giám sát/cơ quan giám sát: Hiện đang có 'lời kêu gọi thành lập một cơ quan trực thuộc UN riêng cho Điều 6.4 hoặc một cơ quan giám sát (watchdog body)'. Các cơ quan này được kì vọng sẽ đảm bảo 'minh bạch hơn', 'hạn chế tổ chức họp kín 'closed-door sessions), và 'làm rõ...quy trình xây dựng các bộ phương pháp nhằm đảm bảo thị trương các-bon được giám sát chặt chẽ'
• Tình hình đàm phán: văn bản đã 'phát triển thành phiên bản tốt hơn đôi chút', và kỳ vọng sẽ sớm được hoàn tất, tuy 'vẫn còn nhiều bất đồng'

2. 👉 Các vấn đề về Điều 6.2 và cơ quan giám sát Điều 6.4.

• Ngoài một số bất đồng về thời hạn nhiệm kì của cơ quan giám sát/lo ngại về tập trung quyền lực thì nội dung này cũng ghi nhận sự 'lo lắng từ phía những người muốn các giải pháp dự vào tự nhiên trở thành một phần của Điều 6.4 nhưng lo sợ bị loại trừ vì các quy tắc mới' (quy định về tính bền vững lâu dài - permanence).

2.  Lâm nghiệp, lộ trình chống mất rừng và các thị trường gắn với thiên nhiên. Câu hỏi nhận được nhiều quan tâm là "Điều gì đang diễn ra với Cơ chế/Quỹ Tropical Forest Forever (TFFF) và mọi người đang kỳ vọng gì về lâm nghiệp/mất rừng tại COP30?" (What is happening with the Tropical Forest Forever Facility and what are people expecting on forestry/deforestation at COP30?)

• 👉TFFF "đang được định vị như một trong những kết quả lớn của COP30' với mục tiêu huy động 125 tỷ USD 'để duy trì các khu rừng nhiệt đới đứng vững'.
• Mô hình tài chính của Quỹ này 'khá phức tạp', và 'phụ thuộc rất nhiều vào giá thị trường chứng khoán trong một khung thời gian dài'.
• Khoản đầu tư của các quốc gia tài trợ nhằm thu hút đầu tư tư nhân. Sau khi trừ chi phí, lợi nhuận sẽ được chi trả ở mức 4 USD/ha cho các quốc gia có rừng nhiệt đới tham gia.
• 👉Lộ trình chống mất rừng (deforestation roadmap): Liên minh các quốc gia đang bàn trở lại về một lộ trình chống mất rừng, đặc biệt khi xét rằng đây là "COP về thiên nhiên" đang được tổ chức tại một thành phố thuộc Amazom, và trong bối cảnh chỉ còn năm năm nữa đến mục tiêu toàn cầu về chấm dứt và đảo ngược xu thế mất rừng - và 'các quốc gia đang lệch khỏi quy đạo' theo các báo cáo trước khi COP diễn ra. Do vậy, một lộ trình chống mất rừng sẽ là một kết quả rất quan trọng.

3. 👉Tín chỉ đa dạng sinh học (biodiversity credits) & “thị trường thiên nhiên”. Hiện đang có mối quan tâm đến 'tín chỉ đa dạng sinh học', liệu có "bất kỳ sắc thái hay thông tin cụ thể từ thực tế' nào không?
   Các diễn giả cập nhật 'nhiều sáng kiến' đáng chú ý là: Hội đồng Cố vấn Quốc tế về Tín chỉ Đa dạng sinh học (International Advisory Panel on Biodiversity Credits), đang khởi động một sáng kiến nhằm kết nối các chính phủ để hỗ trợ phát triển thị trường thiên. nhiên (nature markets). Các bang thuộc khu vực Amazon đang 'cân nhắc xây dựng cơ chế khu vực về tín chỉ đa dạng sinh học' của riêng họ. Xu hướng này đang mở rộng 'cùng với các sáng kiến hình thành một liên minh về thị trường các-bon'

Quý thành viên Mạng lưới và các đồng nghiệp có thể xem chi tiết về webinar này của Carbon Brief tại https://www.youtube.com/watch?v=N01ioAwOQw0&t=1s

Trân trọng

Thông Nguyễn

0989022313