Kemaliye (Egin) Cıvarı - BİLMECELER - TEKERLEMELER

[ERZiNCAN ' lı]

Kaynak olarak :Kemaliye Kaymakamlığı Sorumluluğunda 1996 yılında derlenen ve basımı yapılmış : Her yönüyle Kemaliye (Eğin) Kitabı Sayfa 454-455 den alınmıştır.

 

Bilmece, bir şeyin adını anmadan, niteliklerini üstü kapalı söyliye·rek o şeyin ne olduğunu bulmayı, dinleyene ya da okuyana bırakan eğlence, küçük ve hafif muamma olarak tanımlanır. Kemaliye yöresi de bu yönden zengindir. Örneklerini verelim:

 

Gökden iner yeşil demir, ortasında halka demir. Var başına otur kemir .......... (Ceviz)

 

Süvük ucunda bir burma ot. ............(Kaş)

 

Bir yaylada iki tavuk. Biri sıcak bir soğuk.......... (Ay ve güneş) 

 

Ben giderim o gider, arkadamdan dın dın eder......... (Gölge) 

 

Ben giderim o gider, elimde tın tın eder......... (Baston)

 

Bir ağacı oymuşlar, içine dünyayı koymuşlar........ (Radyo) 

 

Yer altında kazan kaynar. ............(Karınca)

 

Dağdan gelir, taştan gelir, uluyarak arslan gelir............ (Sel) 

 

Pişirirsen aş olur, pişirmezsen kuş olur............. (Yumurta)

 

Taşdandır, demirdendir. Dünyayı doyurur, fakat kendisi doymaz........... (Değirmen)

 

Dağdan gelir sekerek, kuru üzüm dökerek.......... (Keçi) 

 

Bir küçücük fil taşı, dolaşır dağı taşı........... (Göz)

 

Sarıdır zarfan gibi, okunur Kur'an gibi............ (Altın)

 

Nereye gidiyorsun uzun kız, sana mı kalmış kıçı yanmış........... (Ateş ile ten­cere)

 

İncedir, uzundur, akar gözünün yaşı. ...........(Dolma kalem)

 

Melemez melemez. Ocak başına gelemez. Gelirse kendisini kurtaramaz.......... (Tereyağı)

 

Karadan takkesi var. Kırmızı cübbesi var. İsterse dünyayı yakar. ...........(Kibrit)

 

Yeşil sürdüm, kırmızı çıktı. ...........(Kına)

 

Kodik kaşık, duvara yapışık........... (Kulak)

 

Bir nedir, beş nedir, sınırdaki taş nedir?..... (Allah bir, beş vakit namaz, senede bir ay Qruç)

 

Kadir Mevlam hoş yaratmış bir yeşil dal üstüne, ortası som yakuttan, yanları al üstüne. ......(Karanfil)

 

Hazreti Ali'nin taptuğu tapu, yıkılmaz Allah'ın yaptığı yapu,

            Kırksekiz bahçede on iki kapu, arasında kalan iki gül kimdir?........ (Bayramlar)

 

Kırtı kırtı kırtı var, kırk pırtikten kürkü var. Abdestsiz ezan verür, ni­kahsız karısı var....... (Horoz)

 

Şeytan Fizan'da doğmuş,

Kayseri' de tahsil etmiş,

Eğin'e gelmiş orada kaybolmuş.

 

Şıhsor, Persor,· Ehnesor.

Barasor sen oraları

Gez de, bir de bana sor

 

Biri gitti Barasora,

Biri gitti Sora Sora,

Biri gitti Arkasıra.

 

Tut idi çatal idi,

Garga aldi gaçurdi.