yusuf
unread,Jul 4, 2012, 1:40:54 AM7/4/12Sign in to reply to author
Sign in to forward
You do not have permission to delete messages in this group
Either email addresses are anonymous for this group or you need the view member email addresses permission to view the original message
to edat2010
Berat Kandiliniz mübarek olsun
Berat Gecesinin Mahiyeti ve Önemi
Yıllık bir program çerçevesinde yürütülen ticari faaliyetler yıl
sonunda o program esaslarına göre kontrol) ve teftiş edilir. Kâr zarar
hesapları yapılır. Kesin hesabın tespitinden sonra da gelecek yılın
programı hazırlanarak şeklini alır.
Her yıl tekrar edilen bu kontrol ve tespit işlemleri sayesinde
ekonomik hayatta istikrarlı ve sağlam bir ilerlemenin temini mümkün
olur.
Bu misalin ışığında manevi hayatımıza ve faaliyetlerimize bakalım.
Dünya, âhiret hayatının kazanılması için yaratılmış bir manevi ticaret
yeri olduğuna göre, o ticaretle ilgili faaliyetlerin de yıllık
muhasebeye tabi olması gayet tabiidir.
Bu muhasebenin vakti üç ayların içindedir. Berat Kandili ile başlayıp
Kadir Gecesiyle biten devreye rastlar.
Duhan Sûresinin 2., 3. ve 4. âyetlerinin Berat Gecesinden bahsettiği
bildirilmektedir. Âyetlerin meali şöyle:
"O apaçık kitaba and olsun ki, biz onu gerçekten mübarek bir gecede
indirdik. Çünkü biz onunla insanları uyarmaktayız. Bütün hikmetli
işler o gecede tefrik olunur."
Bu âyetler hakkında iki görüş vardır. Çoğu tefsir bilginlerinin
görüşüne göre, bu mübarek gece Kadir Gecesidir. İkrime bin Ebi
Cehil'in de dahil olduğu bir grup alim ise; bu gecenin Berat Gecesi
olduğunu söylemişlerdir. Her iki tefsiri birleştiren diğer bir görüşe
göre de, hikmetli işlerin ayırımının yapılmasına Berat Gecesinde
başlanmakta ve bu işlem Kadir Gecesine kadar devam etmektedir. Bu
hikmetli işler nelerdir ve âyetin mânası nedir?
Yıllık Kader Programı
İbni Abbas'tan rivayet edildiğine göre, hikmetli işlerin birbirinden
ayırd edilmesi şu şekilde cereyan etmektedir:
Bu seneden gelecek seneye kadar meydana gelecek olayların hepsi ayrı
ayrı melekler tarafından defterlere yazılır. Rızıklar, eceller,
zenginlik, fakirlik, ölümler, doğumlar hep bu esnada kaydedilir. O
yılki hacıların sayısı bile bu devrede takdir olunur. Herkesin ve her-
şeyin o sene içindeki mukadderatı kaydedilir.
Rızıkla alakalı defterler Mikail Aleyhisselâma verilir.
Savaşlarla ilgili defterler Cebrail Aleyhissalama verilir.
Ameller nüshası dünya semasında görevli melek olan İsrafil'e verilir
ki bu büyük bir melektir.
Ölüm ve musibetlerle ilgili defter de Azrail Aleyhisselâma teslim
edilir.
Fahreddin er-Râzî"nin açıklamasına göre bu defterlerin düzenlenmesi
Berat Gecesinde başlar, Kadir Gecesinde tamamlanarak her defter
sahibine teslim edilir.1
Berat Kandilinin "bütün senede bir kudsi çekirdek hükmünde ve beşer
mukadderatının programı nev'inden olması cihetiyle Leyle-i Kadrin
kudsiyetinde" olması bu manalara dayanmaktadır.2
Kur'ân'ın bu gecede indirilmesi meselesine ise şöyle bir açıklama
getirilmektedir:
Berat gecesi, Kuran-ı Kerimin Levh-i Mahfuzdan dünya semasına toptan
indirildiği gecedir. Buna inzal denir. Kadir gecesinde ise
Peygamberimize ilk kez ve parça parça indirilmeye başlanmıştır. Buna
da tenzil denir.
Berat Gecesinin Özellikleri
Tefsirlerde bu gece ile ilgili olarak şu şekilde izahlar yer
almaktadır: Vergi ödendiği zaman nasıl ki vergi borçlusuna borcundan
kurtulduğunu gösteren bir belge veriliyorsa, Allah Azze ve Celle de
Berat Gecesinde mü'min kullarına berat yazar. Zaten bu gecenin dört
adı vardır: "Mübarek Gece", "Berae Gecesi", "Sakk Gecesi. Belge ve
senet. (Allah Teala bu gece mü'min kullarına beraet yazar)", "Rahmet
Gecesi."
"Berat, beraet" kelimesi "el-berâe" kelimesinin Türkçedeki kullanılış
şeklidir. Beri olmak, aklanmak, temiz ve suçsuz çıkmak demektir.
"Berâet" iki şey arasında ilişki olmaması, kişinin bir yükümlülükten
kurtulması veya yükümlülüğünün bulunmaması anlamına gelmektedir.
Mü'minlerin bu gece günah yüklerinden kurtulup İlâhî bağışa ermeleri
umulduğu için de Berat Gecesi denmiştir.
Bir kısım âlimlerin, kıblenin Kudüs'teki Mescid-i Aksâ'dan Mekke'deki
Kabe istikametine çevrilmesinin Hicretin ikinci yılında Berat
Gecesinde gerçekleştiğini kabul etmeleri de geceye ayrı bir önem
kazandırmaktadır.3
Berat Gecesinin beş ayrı özelliği vardır.
1. Bütün hikmetli işlerin ayırımına başlanması.
2. Bu gecede yapılacak ibadetlerin diğer vakitlere nispetle kat kat
sevaplı olması.
3. İlâhi rahmetin bütün âlemi kuşatması.
4. Allah'ın af ve bağışlamasının coşması.
5. Peygamberimize tam bir şefaat yetkisinin verilmiş olması.
Bir rivayette bildirildiğine göre Resulullah Aleyhissalâtü Vesselam
Şâban'ın onüçüncü gecesi ümmeti hakkında şefaat niyaz etti, üçte biri
verildi. Ondördüncü gecesi niyaz etti üçte ikisi verildi. Onbeşinci
gecesi niyaz etti, hepsi verildi. Ancak Allah'tan devenin kaçması gibi
kaçanlar başka...
Zemzem kuyusunun bu gecede açık bir şekilde coşup çoğalması da bu
manaları kuvvetlendiren kutsal bir işaret olarak yorumlanmaktadır.4
Peygamber Efendimiz bir hadis-i şeriflerinde Berat Gecesinin feyiz ve
bereketini çeşitli şekillerde nazara vermektedir.
"Şâban'ın 15. gecesi geldiğinde geceyi uyanık ibadetle, gündüzü de
oruçlu olarak geçirin. O gece güneş battıktan sonra Allah rahmetiyle
dünya semasına tecelli eder ve şöyle seslenir:
"İstiğfar eden yok mu, affedeyim ve bağışlayayım. "Rızık isteyen yok
mu, hemen rızık vereyim.
"Başına bir musibet gelen yok mu, hemen sağlık ve afiyet vereyim.
"Böylece tan yerinin ağarmasına kadar bu şekilde devam eder." 5
Çünkü o gece İlâhi rahmet coşmuştur. Berat Gecesi beşer mukadderatının
programı çizilirken insanlara verilen eşsiz bir fırsattır. Bu fırsatı
değerlendirip günahlarını affettirebilen, gönlünden geçirdiklerini
bütün samimiyetiyle Cenab-ı Hakka iletip isteklerini Ondan talep eden
ve belalardan Ona sığınan bir insan ne kadar bahtiyardır. Buna
karşılık, her tarafı kuşatan rahmet tecellisinden istifade edemeyen
bir insan ne kadar bedbahttır.
Bu Gece Af Dışı Kalanlar
Peygamber Efendimiz bu gecede af dışı kalanları şu hadisleri ile
bildirmektedir:
"Muhakkak ki, Allah Azze ve Celle Şâban'ın onbeşinci gecesinde
rahmetiyle yetişip herşeyi kuşatır. Bütün mahlukatına mağfiret eder.
Yalnızca müşrikler ve kalbleri düşmanlık hissiyle dolu olup insanlarla
zıtlaşmaktan başka bir şey düşünmeyenler müstesna."6 "Yüce Allah bu
gece bütün Müslümanlara mağfiret buyurur, ancak kâhin, sihirbaz yahut
müşahin (çok kin güden) veya içkiye düşkün olan veya ana babasını
inciten yahut zinaya ısrarla devam eden müstesna."7
"Allah Teâlâ Şâban'ın onbeşinci gecesi tecelli eder ve ana-babasına
asi olanlarla Allah'a ortak koşanlar dışında kalan bütün kullarını
bağışlar."8
Üç aylara ayrı bir ruh ve mâna içinde giren Peygamber Efendimiz
özellikle Şaban ayına özel bir özen gösterir, başka zamanlarda
görülmemiş bir derecede ibadete ve âhiret işlerine yönelirdi. Bu ayın
çoğu günlerini oruçlu geçirirken, geceleri de diğer gecelerden çok
farklı bir şekilde ihya ederdi.
Bir Berat Gecesinde uyanıp da Resulullah Aleyhissalâtü Vesselamı
yanında bulamayan Hz. Âişe kalkarak Efendimizi aramaya başladı.
Sonunda Peygamberimizi Cennetü'1-Bakî mezarlığında başını semaya
kaldırmış halde buldu.
Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselam mübarek hanımına Berat Gecesinin
faziletini şöyle anlattı:
"Muhakkak ki, Allah Teâlâ Şâban'ın onbeşinci gecesinde dünya semasına
rahmetiyle tecelli eder ve Benî Kelb Kabilesinin koyunlarının kılları
sayısınca insanları mağfiret eder."9
İşlenen sevaplı amellerin değeri başka zamanlarda on ise, Berat
Kandilinde yirmi bindir. Meselâ başka zamanlarda okuduğumuz bir tek
Kur'ân harfine on sevap veriliyorsa, bu gecede her bir harfine yirmi
bin sevap verilmektedir.
Bu bakımdan tam bir ihlâsla çalışıp ihyasına gayret gösterebildiğimiz
takdirde Berat Kandili elli bin senelik bir ibadet hayatının sevabını
bir gece içinde bize kazandırabilir. "Onun için elden geldiği kadar
Kur'ân ve istiğfar ve salavatla meşgul olmak büyük bir kârdır."10
Tek kişinin çalışma ve kazanma gücü maddi hayatta olduğu gibi manevi
hayatta da sınırlıdır diyorsak, bunun çaresi vardır. Aynı gayeyi
paylaşan ve dünyada aynı maksatla yaşayan mü'min kardeşlerimizle
birlikte teşkil ettiğimiz manevi şirket; bize hesabından âciz
kalacağımız sonsuz bir manevi serveti kazandırabilir. Üstelik maddi
kazançlarda kâr, ortaklar arasında bölünerek küçüldüğü halde mânevi
kârda böyle bir şey kesinlikle söz konusu değildir. Çünkü manevi
faaliyetler nurludur. Nur ise maddi eşya gibi küçülmez ve bölünmez.
Berat Gecesi ibadeti
Gecenin manevi değeri dolayısıyla namaz, Kur'ân tilaveti, zikir,
tesbih ve istiğfarla geçirilmesi, bu gece vesilesiyle muhtaçlara
yardım ve benzeri hayırlı amellere özel bir önem verilmesi
müstehaptır.
İmam-ı Gazali Hazretleri el-İhyâ'da, Berat Gecesinde yüz rekât namaz
kılınması hakkında bir rivayete yer verse de, hadis âlimleri bu
namazın sünnette yerinin olmadığını, böyle bir namazın Hicretten 400
sene sonra Kudüs'te kılınmış olduğu tesbitinde bulunurlar. Hatta İmam
Nevevi böyle bir namazın sünnette bulunmadığı için bid'at bile
olduğunu ifade eder.
Bunun yerine kaza namazının kılınması daha isabetli olacaktır. Bununla
beraber kılındığı takdirde de sevabının olmadığı anlamına gelmez.
Çünkü ibadet alışkanlıklarının iyice azaldığı zamanımızda insanların
bu vesileyle namaza yönelmelerini hoşgörü ile karşılamak faydalı
olacaktır.
Berat Gecesi Duası
Peygamber Efendimiz Aleyhissalâtü Vesselam bu gece Rabbine şöyle dua
etmiştir:
"Allahım, azabından affına, gazabından rızana sığınırım, Senden yine
Sana iltica ederim. Sana gereği gibi hamd etmekten âcizim. Sen Kendini
sena ettiğin gibi yücesin."11
Berat Duası
Bazı mâna büyüklerinin de şöyle bir duası vardır:
"Allahım, şayet ismimi saîdler defterine yazdıysan, orada sabit kıl.
Şayet ismimi şakiler defterine yazdıysan oradan sil. Çünkü Sen
buyurdun ki, 'Allah dilediğini siler yok eder, dilediğini de sabit
bırakır, Levh-i Mahfuz Onun katındadır."12
Bu idrak ve şuur içinde ihya edeceğimiz Berat Gecesinin hepimiz için
hayırlara vesile olmasını Cenab-ı Haktan niyaz edelim.
Kaynaklar
1 Hülâsâtü'l-Beyân. 13:5251.
2 Şualar, s,426.
3 TDİ."Berat" maddesi.
4 Hak Dini Kur an Dili, 5:4295
5 İbni Mâce, İkame, 191.
7 et-Tergîb ve't-Terhib, 2:118.
8 İbni Mace, İkametü's-Salât, 191; Tirmizî, Savm, 38.
9 Tirmizî, Savm:39.
10 Şualar, s.426.
11 et-Tergib ve't-Terhîb, 2:.119, 120.
12 Ra'd Suresi, 39; Mecmuatü'l-Ahzab, 1:59