Đập gương xưa tìm bóng

[Nhat-Anh Chu]

https://www.dutule.com/a6422/phan-thuan-an-tac-gia-bai-tho-khoc-bang-phi-khong-phai-la-vua-tu-duc

 

Theo sách " phong giải trào" của Trần Danh Án, Ngô Đình Thái và Trần Doãn Giác (thế kỷ XVIII-XIX) được khắc in vào năm 1910(1) thì hai câu thơ này đã lặp lại phần lớn các từ ngữ ở hai câu trong một bài thơ của Ôn Như Hầu Nguyễn Gia Thiều (1741-1798)

"Đập mảnh gương ra tìm lấy bóng,
Xếp manh áo lại để dành hơi"(2).

Trong 14 chữ ấy, tác giả sau chỉ thay thế 4 chữ của tác giả trước: đổi "mảnh gương" ra "cổ kính" và thay "manh áo" thành "tàn y".

 

Vua Tự Đức sống cách chúng ta đã trên dưới một thế kỷ rưỡi, còn bài "Khóc Bằng phi" thì mới xuất hiện trên sách báo cách đây chỉ khoảng 70 năm với một phong cách thơ thật lãng mạn, trữ tình. Quả thật đây là một áng thơ hay, từng được nhiều người ưa thích và thuộc nằm lòng. Nhưng đáng tiếc là chưa biết chắc được tác giả của nó là ai. Bằng những cứ liệu văn học và lịch sử, cũng như qua ý kiến của một số người có quan tâm đến vấn đề như đã nêu trên, chúng tôi cho rằng tác giả bài thơ đó không phải là vua Tự Đức.