Paululum de editionibus Apologiae X

[Benjamin T. G. Mayes]

Benjamin Majus sodalibus studiosis Confessioni Augustanae addictis, gratiam et pacem!

Ut forte vobis constat, fratres sororesque, dantur duo praecipuae editiones Apologiae Confessionis Augustanae. Editio prima, anno 1531 mense Maio, in magnitudine "quarto" (si recte dicitur) edita est. Altera aliqua editio, anno 1531 mense Septembre, in magnitudine "octavo" edita est. In hac editione altera habetur multae mutationes de editione "in quarto," imprimis in articulo IV de justificatione, sed et in aliis articulis. Haec altera editio "in octavo" videtur nonnullis "meliorem" esse (quodcunque illud significare debeat), quia in usu amplio erat viventibus Luthero et Melanchthone. Sed patres sancti nostri Formulae Concordiae censuerunt, non editionem alteram Apologiae "in octavo" in editione eorum Libri Concordiae (anno 1584) includi debere, sed editionem primam "in quarto." (In editione Anglica a Kolbio Wengertoque curata primum includitur editio altera Apologiae in loco editionis primae.)

Quare adsciverunt patres Formulae Concordiae editionem primam Apologiae "in quarto"? Causa videtur in articulo X de coena Domini esse. In nota aliqua editionis a Kolbio Wengertoque curatae (p. 184, n. 268) dicitur: "Omissio in editione 'octavo' sectionis huius et sequentis, et usus eorum in Solida Declaratione (VII, 55-58) potuit forte causa praecipua esse, quod in editione Latina anno 1584 editio 'quarto' edita est." 

Sunt scilicet duo loci, in quibus editio altera Apologiae omisit verba, quae in decade 8. saeculi 16. egere visa sunt, utpote Ap X 54 [1]: "Hanc sententiam constanter defendimus re diligenter inquisita et agitata. Quum enim Paulus dicat, panem esse participationem corporis Domini cet., sequeretur panem non esse participationem corporis, sed tantum spiritus Christi, si non adesset vere corpus Domini." In editione Latina Libri Concordiae excuduntur typis magnis verba "quod in Coena ... corporis Domini" (Ap X 54 [1]).

Omissio altera in Ap X 55 [2] est: "Id enim testatur canon missae apud illos, in quo aperte orat sacerdos, ut mutato pane ipsum corpus Christi fiat. Et Vulgarius, scriptor ut nobis videtur non stultus, diserte inquit, panem non tantum figuram esse, sed vere in carnem mutari." (J. T. Müller, ed., Die symbolische Bücher, p. 802).

Potest quod haec duo omissiones in editione altera Apologiae "octavo" effecerunt, quod patres Formulae Concordiae editionem istam respuere voluerunt. Quod nobis verba ista omissa pretiosiora efficere debet! Valete in Domino!