Pirsa Kerkûkê
KURDISH2000PLUS
Rizgarkirina Kerkűkę
Dr.Felat Dilgeţ
Çend roj berę, di serî de PDK ű YNK, partiyęn Kurdistana Baţűr bi
nameyekę bang li serokę Neteweyęn Yekbűyî Kofî Annan kirin, da ku li
hember Erebkirina (Arabization) Kerkűkę będeng nemînin ű ji bo
rawestandina vę siyasetę helwest bigirin. Di nameya ku ji Kofî Annan re
hatiye nivîsîn de, rewţa Kerkűkę ű siyaseta Erebkirina wę xal bi xal
hatiye diyarkirin. Herwekî ku di vę nameyę de jî hatiye nivîsîn;
hilweţandina gundęn Kurdan ęn li der ű dora Kerkűkę, ji Kerkűkę ű der ű
dora wę derxisitin ű berdana karkeręn Kurd; li Kerkűkę bicihkirina
hęzęn polîs ű karmendęn zęde; guhartina navęn kuçe, dibistan ű
bajarokan ű di ţűna navęn Kurdî de navęn Erebî li wan danîn; bi behana
çękirina riyęn firehtir ji bajęr derxistina malęn Kurdan; guhartina
encamęn nufűsbijariya sala 1957an ű li ser qeydan zędekirina navęn
kesęn Ereb; ji bo ku li Kerkűkę bi cih bibin, handana (teţvîkkirina)
Ereban ű bi wan re alîkarî kirin. Rewţ çi dibe bila biba, dewleta
Îraqę, bi taybetî jî rejîma Saddam dixwaze ku Kerkűkę bi ser Erebîstanę
ve berde. Kerkűka ku bajarekî Kurdan ę dîrokî bű, îro bi zor ű bi
hovîtiyeke nedîtî ji destę wan tę derxistin, dixwaze wek cih ű warekî
Ereban bę nîţandan. Di vę hovîtî ű leyistika qiręjî de, armanca
bikaranîna Fîlîstîniyan jî balkęţ e. Di dema ku Filîstînî dibin dewlet
ű mefera li axa welatę xwe zivirînî li ber wan vedibe de, li Kerkűkę
bicihkirina Filîstîniyan tę çi manę? Gelo çima di vę mijarę de tu
dengek ji Yaser Arafat dernakeve? An ku vî planî, ew ű destbirakę wî
Saddam bi hev re dimeţînin? Heta niha ji bajarę Kerkűkę, 17. 630
malbat, ku hejmara wan di dora 100 000 kesî de ye, bi darę zorę hatin
derxistin ű qewirandin. Rejîma Saddam dixwaze ku Kerkűkę bi tevahî bike
Ereb ű bihęle. Vî bajarę ku di tu demeke dîrokę de nebűye cih ű warę
Ereban ű di hebűn ű avakirina wę de tu rolekî Ereban tune ye, îro bi
darę zorę ű bi katekî wek cihekî Ereban tę hesibandin ű xwediyęn bajęr
ję tęn dűrkirin. Bajarę Kerkűkę yę ku heta beriya 1960an tu goristaneke
(mezel) Ereban lę tunebű, îro çawa dibe bajarekî Ereban ű Saddam? Di
nufűsjimariya sala 1957an de, sedana (%) rűniţtivanęn bajęr weha bű:
Kurd : Ji % 48 Ereb : Ji 28.2 Turkmen : Ji 21.04 Bęguman ev
nufűshejmarî jî ne nufűshejmariyeke rast ű bi edalet bű. Belę li gel
hemű asteng, dek ű dolaban, Kurd dîsa nîvę bajęr bűn ű ji Ereb ű yęn
din gellek bętir bűn. Siyaseta Erebkirina Kerűkę heta îro bęrawest hat
meţandin. Diyar e ku Saddam, ji bo ku Kerkűkę bi tevahî bike Ereb ű
bihęle, qet niyet nake ku dev ji planę xwe berde. Ýcar ji xwe będengiya
dinyayę, ęrîţkariya Saddam hę tujtir ű xurttir dike. Dîsa eţkere ye ku
Saddam, Netewęn Yekbűyî jî di vę yekę de li ber xwe asteng nabîne. Ji
Endamęn Netewęn Yekbűyî yęn Daîmî; Fransa, Çîn ű Rűsya, bi helwesta xwe
ya li hember ambargoyę, cesareta Saddam zęde dikin. Yęn ku wę ji
hovîtiyęn Saddam re eniya xwe biqermiçînin ű piçekę di ber xwe bidin,
Amarîka ű Ýngilîstan in. Di sala 1991an de, hem ji ser hukum anîna
xwarę ya Saddam ű hem jî Kerkűkę bi ser Kurdîstana azad ve berdan, di
destę Amerîka de bű. Belę hingę Amerîka bi lez ű bez operasyon da
rewestandin ű Saddam li ser hukum hęţt. Bęguman îro jî anîna xwarę ya
Saddam ji bo Amerîka ne pirr zehmet e, belę bi qasî sala 1991an rihet
nîne. Eger Amerîka ű seroknamzetęn niha, Al Gore ű George W. Bush bi
rastî jî bixwazin Saddam bînin keysę ű li ser sozęn ku niha didin
rawestin, hingę ji çareserkirina pirsa Kerkűkę dest bi kar kirin li cih
e. Kerkűka ku cih ű waręn Kurdan e, qet nebe di serî de dikare di nav
heręma ku balafir lę nayęn firrîn (no- fly zone) de bę hesibandin ű bi
vî awayî ji ber zilma Saddam bę xelaskirin. Loma divę Kurdęn Baţűr ű
partiyęn wan ęn siyasî, di danűsitandinęn xwe yęn bi Amarîka re, li ser
vę yekę rawestin, ji Netewęn Yekbűyî jî daxwaza vę yekę bikin. Ji vę
zędetir, ji bo Kerkűkę ű bi deh hezaran kesęn ku ję hatine koçikirin,
tu riyeke rizgariyę tune.
Sent via Deja.com http://www.deja.com/
Before you buy.