|
Eşya zevâl ve ademe gitmiyor; belki daire-i kudretten daire-i
ilme geçiyor, âlem-i şehadetten âlem-i gayba gidiyor, âlem-i tagayyür ve
fenâdan âlem-i nura, bekàya müteveccih oluyor.
Hakikat nokta-i
nazarında, eşyadaki cemâl ve kemâl, esmâ-i İlâhiyeye aittir ve onların
nukuş ve cilveleridir. Madem o esmâ bâkidirler ve cilveleri daimîdir;
elbette nakışları teceddüd eder, tazelenir, güzelleşir. Ademe ve fenâya
gitmiyor; belki, yalnız itibarî taayyünleri değişir. Ve medar-ı hüsün ve
cemâl ve mazhar-ı feyiz ve kemâl olan hakikatleri ve mahiyetleri ve
hüviyet-i misaliyeleri bâkidirler.
Zîruh olmayanlar, doğrudan
doğruya onlardaki hüsün ve cemâl, esmâ-i İlâhiyeye aittir; şeref
onlaradır, medih onların hesabına geçer, güzellik onlarındır, muhabbet
onlara gider; o âyinelerin değişmesiyle onlara bir zarar îras
etmez.
Eğer zîruh ise, zevil’ukulden değilse, onların zevâl ve
firakı bir adem ve fenâ değil; belki vücud-u cismanîden ve vazife-i
hayatın dağdağasından kurtulup, kazandıkları vazifenin semerelerini bâki
olan ervahlarına devrederek, onların, o ervâh-ı bâkiyeleri dahi birer
esmâ-i İlâhiyeye istinad ederek devam eder, belki kendine lâyık bir
saadete gider.
|
Lügatler
:
adem : yokluk, hiçlik
âlem-i gayb :
görünmeyen âlem
âlem-i nur : nur âlemi
âlem-i şehadet
: görünen âlem, dünya
âlem-i tagayyür : değişken
âlem
âyine : ayna
bâki : devamlı,
sürekli
bekà : devamlılık ve kalıcılık,
sonsuzluk
cemâl : güzellik
cilve : yansıma,
görüntü
dağdağa : kargaşa, karışıklık
daire-i ilim :
ilim dairesi
daire-i kudret : Allah’ın sonsuz güç ve iktidarının
hâkim olduğu daire
envâ : türler
envâ-ı kâinat :
varlık türleri
ervah : ruhlar
ervâh-ı bâkiye : kalıcı ve devamlı
ruhlar
esmâ : isimler
esmâ-i İlâhiye : Allah’ın
isimleri
eşya : şeyler, varlıklar
faaliyet :
çalışma
fenâ : gelip geçicilik; yokluk, yok oluş
firak
: ayrılık
hakikat : gerçek
harekât :
hareketler
hüsün : güzellik
hüviyet-i misâliye : misâl
âlemindeki fotoğraf
îras etme : netice verme, sebep olma,
bırakma
istinad : dayanma
itibârî : varsayıma
dayalı
kâinat : evren
kemâl :
kusursuzluk
kudret : güç, iktidar
mahiyet : bir şeyin
iç yüzü, gerçeği
mânidar : anlamlı
mazhâr-ı feyz ve
kemâl : mükemmellik ve berekete erişme, kavuşma
medâr-ı hüsün ve
cemâl : maddî ve manevî güzellik kaynağı
medih :
övgü
mevcut : varlık
muhabbet :
sevgi
muktazî : gerekçe
müteharrik :
hareketli
müteveccih : yönelmiş
nokta-i nazar : bakış
açısı
nukuş : nakışlar
remiz : işaret
Sâni-i
Hakîm : herşeyi hikmetle ve san’atlı bir şekilde yapan
Allah
semere : meyve, netice
taayyün : belirlenme,
ortaya çıkma
taharrük : hareketlenme
teceddüd :
yenilenme
vazife-i hayat : hayat vazifesi, görevi
vücud-u
cismanî : maddî vücut, beden
yakînen : kesin
olarak
zevâl : kaybolma, sona erme
zevil’ukul : akıl
sahipleri
zîruh : ruh sahibi
|
