|
Yirmi
Altıncı Sözün hâtimelerinde denildiği gibi, nasıl ki bir mahir san’atkâr,
kıymettar bir elbiseyi murassâ ve münakkaş surette yapmak için, bir miskin
adamı, lâyık olduğu bir ücrete mukàbil model yaparak, kendi san’at ve
maharetini göstermek için, o elbiseyi o miskin adam üstünde biçer, keser,
kısaltır, uzatır; o adamı da oturtur, kaldırır, muhtelif vaziyetler verir.
Şu miskin adamın hiçbir hakkı var mıdır ki, o san’atkâra desin: “Beni
güzelleştiren bu elbiseye neden ilişip tebdil ve tağyir ediyorsun ve beni
kaldırıp oturtup meşakkatle benim istirahatimi bozuyorsun?”
Aynen
öyle de, Sâni-i Zülcelâl, herbir nevi mevcudatın mahiyetini birer model
ittihaz ederek ve nukuş-u esmâsıyla kemâlât-ı san’atını göstermek için,
herbir şeye, hususan zîhayata, duygularla murassâ bir vücut libasını
giydirerek, üstünde kalem-i kazâ ve kaderle nakışlar yapar, cilve-i
esmâsını gösterir. Herbir mevcuda dahi, ona lâyık bir tarzda bir ücret
olarak, bir kemâl, bir lezzet, bir feyiz veriyor.
مَالِكُ
الْمُلْكِ
يَتَصَرَّفُ
فِى
مُلْكِهِ
كَيْفَ
يَشَاُ 1
sırrına mazhar olan o Sâni-i Zülcelâle karşı hiçbir şeyin hakkı var
mıdır ki, desin, “Bana zahmet veriyorsun, benim istirahatimi
bozuyorsun.”Hâşâ!
Evet, mevcudatın hiçbir cihette
Vâcibü’l-Vücuda karşı hakları yoktur ve hak dâvâ edemezler. Belki hakları
daima şükür ve hamd ile, verdiği vücut mertebelerinin hakkını edâ
etmektir.
Dipnotlar - Arapça İbareler -
Haşiyeler :
1 : Mülkün sahibi, mülkünde nasıl dilerse
öyle tasarruf eder.
|
Lügatler :
cihet : yön, taraf
cilve-i esmâ : Allah’ın
isimlerinin varlıklardaki yansıması, görüntüsü
edâ etmek :
yerine getirmek
feyiz : mânevî gıda
hak : doğru,
gerçek
hamd : teşekkür ve övgü
hâşâ :
asla
hâtime : sonuç, son
hususan :
özellikle
istirahat : rahat etme
ittihaz etme :
edinme, alma
kalem-i kazâ ve kader : Allah’ın olacak hadiseleri
olmadan önce bilip takdir etmesi ve bu bilinen ve takdir olunan hadiseleri
zamanı gelince meydana getirmesi
kemâl :
kusursuzluk
kemâlât-ı san’at : san’attaki
mükemmellikler
kıymettar : değerli
libas :
elbise
maharet : beceri, ustalık
mahir :
becerikli
mahiyet : nitelik, özellik
makam :
konum
mazhar : erişme, nail olma
mertebe :
derece
meşakkat : güçlük, zorluk
mevcud :
varlık
mevcudat : varlıklar
miskin :
zavallı
muhtelif : değişik, farklı
mukabil :
karşılık
murassâ : süslenmiş, süslü
münakkaş :
nakışlanmış, süslenmiş
nevi : tür, çeşit
nukuş-u esmâ
: isimlerin nakışları
remiz : işaret
Sâni-i Zülcelâl :
sonsuz yücelik ve haşmet sahibi ve herşeyi san’atla yaratan
Allah
suret : biçim, şekil
tağyir : değiştirme,
başkalaştırma
tebdil etme : değiştirme
Vâcibü’l-Vücud
: varlığı zorunlu olan, var olmak için hiçbir sebebe ihtiyacı bulunmayan
Allah
vukuat : meydana gelmiş olaylar
vücut :
varlık
zîhayat : canlı
|
