TILSIMLAR MECMUASI-82-YİRMİ DÖRDÜNCÜ MEKTUP(DEVAMI)

[Erhan Patlak]

TILSIMLAR MECMUASI

 

8.5.YİRMİ DÖRDÜNCÜ MEKTUP(DEVAMI)

BİRİNCİ MAKAM(DEVAMI)

İKİNCİ REMİZ(DEVAMI)

Ve o hadsiz faaliyet dahi, hadsiz bir tebdil ve tağyir ve tahvil ve tahribi dahi iktiza ediyor. Ve o hadsiz tağyir ve tebdil dahi mevt ve ademi, zevâl ve firakı iktiza ediyor. Bir zaman, hikmet-i beşeriyenin, masnuatın gayelerine dair gösterdiği faideler, nazarımda çok ehemmiyetsiz göründü. Ve ondan bildim ki, o hikmet abesiyete gider. Onun için, feylesofların ileri gidenleri, ya tabiat dalâletine düşer veya sofestaî olur veya ihtiyar ve ilm-i Sânii inkâr eder veya Hâlıka “mucib-i bizzat” der. İşte, o zaman, rahmet-i İlâhiye Hakîm ismini imdadıma gönderdi; bana da masnuatın büyük gayelerini gösterdi. Yani, herbir masnu öyle bir mektub-u Rabbânîdir ki, umum zîşuur onu mütalâa eder. Şu gaye bir sene bana kâfi geldi. Sonra san’attaki harikalar inkişaf etti; o gaye kâfi gelmemeye başladı. Daha çok büyük diğer bir gaye gösterildi. Yani, herbir masnuun en mühim gayeleri Sâniine bakar; Onun kemâlât-ı san’atını ve nukuş u esmâsını ve murassaât-ı hikmetini ve hedâyâ-yı rahmetini Onun nazarına arz etmek ve cemâl ve kemâline bir âyine olmaktır, bildim. Şu gaye hayli zaman bana kâfi geldi. Sonra, san’at ve icad-ı eşyadaki hayret-engiz faaliyet içinde, gayet derecede sür’atli tağyir ve tebdildeki mu’cizât-ı kudret ve şuûnât-ı rububiyet göründü. O vakit bu gaye dahi kâfi gelmemeye başladı. Belki şu gaye kadar büyük bir muktazî ve dâi dahi lâzımdır, bildim. İşte, o vakit, şu İkinci Remizdeki muktazîler ve gelecek işaretlerdeki gayeler gösterildi. Ve yakînen bana bildirildi ki, kâinattaki kudretin faaliyeti ve seyir ü seyelân-ı eşya o kadar mânidardır ki, o faaliyetle Sâni-i Hakîm envâ-ı kâinatı konuşturuyor. Güya göklerin ve zeminin müteharrik mevcutları ve hareketleri, onların o konuşmalarındaki kelimelerdir; ve taharrük ise, bir tekellümdür. Demek, faaliyetten gelen harekât ve zevâl, bir tekellümât-ı tesbihiyedir. Ve kâinattaki faaliyet dahi, kâinatın ve envâının sessizce bir konuşması ve konuşturmasıdır.

Lügatler : abesiyet : anlamsızlık adem : yokluk, hiçlik arz etmek : sunmak âyine : ayna cemâl : güzellik dâi : gerektirici sebep dalâlet : hak yoldan sapkınlık, inançsızlık envâ : türler envâ-ı kâinat : varlık türleri faide : fayda feylesof : filozof firak : ayrılık gayet : sonsuz hadsiz : sınırsız Hakîm : herşeyi hikmetle belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde yaratan Allah Hâlık : herşeyi yoktan var eden yaratıcı, Allah harekât : hareketler hayret-engiz : hayret verici hedâyâ-yı rahmet : rahmet hediyeleri hikmet : herşeyin belli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı, tam ve yerli yerinde olması hikmet-i beşeriye : beşerî ilim, felsefe icad-ı eşya : varlıkların yaratılması iftihar-ı mukaddes : her türlü noksanlıktan uzak bir övünme iktiza etme : gerektirme ilm-i Sâni’ : herşeyi san’atlı yaratan Cenâb-ı Hakkın ilmi inkişaf : açığa çıkma kemâl : kusursuzluk kemâlât-ı san’at : san’attaki mükemmellikler kudret : güç, iktidar mânidar : anlamlı masnu : san’atlı şekilde yaratılmış varlık masnuat : san’at eserleri mektub-u Rabbânî : Allah’ın bir mektup gibi yazdığı ve san’atla yarattığı eser, varlık memnuniyet-i mukaddese : her türlü noksanlıktan uzak ilâhî memnunluk mevcut : varlık mevt : ölüm mu’cizât-ı kudret : kudret mu’cizeleri mûcib-i bizzat : her şeyi yapmaya bizzat mecbur olan, Cenâb-ı Hakkın iradesini inkâr eden felsefî görüş muktazî : gerekçe murassaât-ı hikmet : hikmet süslemeleri mühim : önemli mütalâa : okuma ve dikkatlice inceleme müteharrik : hareketli nazar : bakış, göz nukuş-u esmâ : isimlerin nakışları rahmet-i İlâhiye : Allah’ın herşeyi kuşatan sonsuz rahmeti remiz : işaret Sâni : herşeyi mükemmel ve san’atlı bir şekilde yaratan Allah Sâni-i Hakîm : herşeyi hikmetle ve san’atlı bir şekilde yapan Allah seyir ü seyelân-ı eşya : varlıkların hareketleri, akıp gitmeleri sofestâî : yaratıcıyı kabul etmemek için herşeyi, hattâ kendisini dahi inkâr eden; felsefî bir akım olan septisizme mensup olan suret : biçim şuunât-ı rubûbiyet : Rabbimizin zâtına mahsus idare ve terbiye nitelikleri tabiat dalâleti : materyalist düşünce; tabiat için, “insan faaliyetlerinin dışında kendi kendini sürekli olarak yeniden yaratan ve değiştiren güç” düşüncesi tağyir : değiştirme taharrük : hareketlenme tahrip : yıkma, bozma tahvil : dönüştürme tebdil : başka bir şeyle değiştirme teceddüd : yenilenme tekellüm : konuşma tekellümât-ı tesbihiye : Allah’ı her türlü kusurdan yüce tutarak şanına lâyık ifadelerle anan konuşmalar umum : genel yakînen : kesin olarak zeval : kaybolma zîşuur : şuur sahibi