Làm thêm qua mạng
vanth...@gmail.com
được việc làm ở bất kỳ nơi đâu trên thế giới”. Nghe những câu nói đại
loại như thế khắp nơi, tôi cũng hăm hở lên mạng, mày mò thử coi mình
có làm được gì trong xu thế toàn cầu là một ngôi làng nhỏ.
Xa lộ Internet chỉ là những con đường. Muốn kiếm việc làm phải vào
chợ, chứ không thể khơi khơi đứng rao trên lề đường. Trước khi vào
chợ, phải biết mình có thứ gì để bán. Tôi thử chọn kỹ năng mình rành
nhất - dịch thuật. Thật ra những kỹ năng giúp tìm được việc làm qua
mạng khá phong phú, phổ biến nhất là viết phần mềm, thiết kế đồ họa,
gõ văn bản, kế toán...
Chợ dịch thuật có khá nhiều, chẳng hạn ProZ.com (www.proz.com), là một
trang web cho giới dịch thuật chuyên nghiệp. Vào đây, bạn có thể đọc
hàng ngày những lời rao, mời tham gia đấu giá các công việc dịch
thuật, đủ thứ tiếng, đủ loại văn bản.
Sau khi đăng ký làm thành viên miễn phí, bạn sẽ nhận e-mail mỗi khi có
lời rao phù hợp với ngôn ngữ bạn chọn. Vì là chợ nên đủ thứ thượng
vàng hạ cám. Người cần nhờ dịch thì nghi ngờ trình độ người dịch;
người dịch thì nghi ngờ có được trả công đúng như thỏa thuận.
Để tăng uy tín cho mình, trang web này bày ra cái gọi là KudoZ, tức là
nơi ai bí cách dịch nào đó hay một từ nào đó có thể hỏi và thiên hạ sẽ
giúp trả lời. Nếu câu trả lời thỏa mãn người hỏi, bạn sẽ được tặng
điểm. Ai có điểm KudoZ cao sẽ được tín nhiệm hơn (ít nhất theo lý
thuyết là thế).
Tôi thử tìm có bao nhiêu người đăng ký nhận dịch từ Anh sang Việt thì
thấy có ít nhất 3.000 người, ở khắp nơi trên thế giới. Trong một rừng
người như thế, làm sao người ta tìm ra bạn? Tốt nhất, bạn nên chọn
lĩnh vực nào mình giỏi nhất: kinh doanh, luật, xã hội, y tế... Càng
nói rõ chuyên môn sâu, khả năng tìm ra việc càng cao.
Hôm viết bài này, tôi thử vào ProZ.com thì thấy đang đăng nhiều công
việc khá hấp dẫn: dịch một tập hướng dẫn sử dụng ti vi LCD từ một hãng
ở Malaysia, 200 trang tài liệu y tế...
Sau khi tham gia đấu giá, gửi hồ sơ đi, bạn chỉ còn cách ngồi chờ, và
đa phần là không thấy tăm hơi, có lẽ vì nhiều người tranh nhau đấu giá
quá chăng. ProZ.com còn có phần dành riêng cho thành viên có đóng
tiền, ở đây công việc có vẻ hấp dẫn hơn, đáng tin hơn, tiền công cao
hơn nhưng tôi chưa thử.
Sau một thời gian, tôi nghiệm ra một điều: những lời rao đều đặn nhất,
có vẻ nghiêm túc nhất là từ các công ty dịch thuật đang đóng ở Mỹ,
Nhật, Trung Quốc hay Singapore. Xem chừng họ đang cần tìm thêm cộng
tác viên để mở rộng dịch vụ.
Lấy địa chỉ của vài công ty như thế, tôi gửi e-mail trực tiếp đến họ,
kèm theo bản miêu tả kỹ năng, trình độ chuyên môn. Y như rằng, lập tức
họ trả lời, mời thi kiểm tra tay nghề dịch thuật. Tài liệu dịch thật
thì có cái dễ, cái khó, bài thi lúc nào cũng là loại khó nuốt nhất.
Toát mồ hôi dịch chỉ một trang hợp đồng rắc rối, tôi ngồi chờ kết quả.
Cuối cùng có ba công ty mời làm cộng tác viên.
Và từ đó, thỉnh thoảng, tôi lại có việc làm thêm cho các công ty đóng
tận đâu đâu, nhân viên mình chưa bao giờ gặp.
Kinh nghiệm làm thêm qua mạng cho tôi thấy một số điều khá thú vị.
Trước hết là không có chuyện phân biệt tiền công; nếu một người ở Anh
làm một giờ 30 USD thì mình ngồi ở Việt Nam cũng được trả như thế.
Tiền công dịch hiện vào khoảng 0,05-0,08 USD Mỹ một chữ (tức một trang
A4, giá khoảng 30-40 USD Mỹ tiền công dịch thuật).
Thứ hai là chữ tín; vì làm thêm qua mạng nên cả hai bên phải tin nhau
mới làm việc với nhau được. Mình không thể dịch ẩu, đã hứa là đúng giờ
phải giao bản dịch. Các công ty dịch thuật nước ngoài thường làm ăn
rất cẩn thận - có văn bản họ nhờ mình dịch, xong rồi lại thuê người
dịch ngược lại, lúc đó những chỗ mình dịch sai sẽ lộ ra ngay. Phần lớn
các tài liệu dịch xong đều có người biên tập, nếu bạn dịch sai nhiều,
ắt không ai mời bạn nữa.
Thứ ba, hệ thống thanh toán ở Việt Nam còn nhiều nhiêu khê cho những
ai muốn làm việc qua mạng. Ngồi chờ séc thanh toán đã lâu, đem séc đến
các ngân hàng nhờ lãnh hộ càng lâu hơn nữa. Các phương tiện thanh toán
như PayPal chưa có cho Việt Nam.
Riêng về chuyện dịch, có rất nhiều điều bất ngờ. Phần lớn các công ty
dịch thuật yêu cầu bạn phải dùng phần mềm chuyên dụng như Trados, áp
dụng kỹ thuật “bộ nhớ dịch thuật” để tăng năng suất, hạn chế sai sót.
Ngồi làm quen với nó cũng phải mất khá nhiều thời gian nhưng sau này
khi dịch đúng câu hay cụm từ bạn đã từng dịch thì phần mềm tự động
dịch cho bạn. Khi dịch phải chú ý là dịch cho ai đọc, nếu đó là một
quảng cáo dịch vụ bảo hiểm do một công ty Mỹ nhắm đến khách hàng là
Việt kiều lớn tuổi ở Mỹ, bạn phải dùng từ phổ biến bên kia, nếu không
là hỏng.
Ví dụ, phải dùng “trương mục” chứ nói “tài khoản” không ai hiểu. Tiếng
Việt trên máy tính hiện đang dùng nhiều bộ font khác nhau. Bạn phải
cẩn thận chứ bản dịch thì công phu nhưng đến khi họ mở ra trên máy
tính của họ không có font đó, toàn bộ biến thành mã vô nghĩa rồi cứ
thế in ra giao cho khách tuốt tận trời Tây là hỏng việc.
Thế đấy, mới thử một việc thôi, tôi đã thấy rằng tìm việc làm thêm qua
mạng là có thể nhưng không dễ chút nào.
Theo Danong.com