Ứng xử ra sao trong phỏng vấn xin việc?
Zong
Một công ty kiểm toán lớn tại TP HCM đăng báo tuyển thư ký văn phòng
cho một manager người nước ngoài.
Tại vòng đầu tiên có không dưới 25 nam thanh nữ tú dự thi với các phần
thi về trắc nghiệm IQ, tiếng Anh và viết luận văn.
Tuy nhiên, tại vòng thi này, có khoảng 6 thí sinh bỏ cuộc ngay từ
những phút đầu tiên. Họ không quen với kiểu ngồi làm phép toán trong
bài thi IQ và lập luận: "Chúng tôi là những thí sinh muốn trở thành
Thư ký văn phòng chứ không phải là những ứng viên cho chức vụ Kiểm
toán viên".
Sau khi nhân viên tuyển dụng đưa các bài thi vào chấm điểm thì có tới
2/3 số các ứng viên không đạt yêu cầu. Các thí sinh từng tốt nghiệp
tại các ĐH Ngoại ngữ hoặc Sư phạm Ngoại ngữ cũng không là ngoại lệ.
Điểm thi IQ thường rất thấp vì hầu như đây là một hình thức thi cử chỉ
thấy áp dụng đối với việc thi tuyển tại các công ty nước ngoài.Các thí
sinh lần đầu làm quen với việc thi test IQ thường rất lúng túng, bởi
tất cả câu hỏi bằng tiếng Anh và ứng viên lại còn phải suy luận theo
logic toán học trong một khuôn khổ thời gian rất hạn chế.
Riêng phần essay thì phần lớn các thí sinh tỏ ra rất yếu về kỹ năng
viết cũng như cách diễn đạt một cách mạch lạc, ngắn gọn và logic. Có
những ứng viên thậm chí còn dùng văn phong đời thường để đưa vào văn
bản với không ít những lỗi chính tả. Mặc dù họ đã tốt nghiệp đại học
và không ít trong số đó có bằng cử nhân Văn chương.
Đến phần phỏng vấn lần hai thì chỉ còn 6 ứng viên. Các ứng viên này
cũng từng có kinh nghiệm "trận mạc" tại các công ty nước ngoài. Khi
được hỏi về mối quan hệ với các đồng nghiệp tại nơi làm việc cũ, một
cô gái trông rất xinh xắn thao thao bất tuyệt kể tội sếp cũ, nào là
ông sếp này khó tính, hay cáu gắt, hay bắt nhân viên làm thêm giờ, hay
trêu chọc các nhân viên nữ. Trình độ chuyên môn của cô gái này thuộc
loại khá, tuy nhiên, cách ăn nói liến thoắng và kiểu "kể tội" sếp cũ
đã buộc nhân viên phỏng vấn phải suy nghĩ. Cô gái đó đã không được lọt
vào vòng chung kết.
Hai cô gái nữa cũng lần lượt bị loại vì quá tự tin vào vẻ ngoài của
mình. Riêng một ứng viên nam cao lớn, đẹp trai, có cử chỉ rất bặt
thiệp làm nhân viên phỏng vấn đặt nhiều hy vọng. Kiểu cách của anh ta
toát lên một phong thái kiêu hãnh, tự tin đáng ngạc nhiên. Tuy nhiên,
vừa mới trả lời được mấy câu hỏi ban đầu của nhà tuyển dụng, điện
thoại di động của anh chàng réo liên hồi. Quay ra xin lỗi nhân viên
phỏng vấn rất lịch sự, anh chàng điềm tĩnh nói chuyện qua điện thoại
tới 5-6 phút mà không hề đếm xỉa đến sự chờ đợi miễn cưỡng của nhân
viên phỏng vấn và các ứng viên khác. Dĩ nhiên, anh chàng này đã bị
đánh trượt ngay từ phút đó.
Còn lại hai ứng viên sáng giá lọt vào vòng chung kết. Đó là hai cô gái
xinh xắn, nhanh nhẹn. Vòng cuối cùng, đích thân manager người nước
ngoài trực tiếp phỏng vấn. Một cô vừa tốt nghiệp ĐH Sư phạm Ngoại ngữ,
còn một cô đã có tới 7-8 năm kinh nghiệm làm việc tại một số cơ quan
lớn của Nhà nước cũng như nước ngoài. Ứng viên này có nhiều ưu thế
hơn, nhưng khi hỏi chuyện cặn kẽ thì lại bộc lộ một số vấn đề về tâm
lý. Cô rất dễ nóng nảy, tức giận nếu bị nhân viên phỏng vấn dồn vào
thế bí.
Và cuối cùng, ông giám đốc kiểm toán đã chọn cô gái mới tốt nghiệp đại
học kia. Ông giám đốc này giải thích rằng "Nếu cô ta không có nghiệp
vụ thư ký, chúng tôi có thể bồi dưỡng cho cô ta vài khóa, thậm chí có
thể dành thời gian cho cô ta đi học. Cái đó không hề khó, cái mà chúng
tôi cần là tính cách của ứng viên. Một ứng viên tốt trước hết phải
thật sự là một người ham học hỏi và cầu tiến, năng động, nhiệt tình
trong công việc. Và còn một điều không thể thiếu khi chúng tôi quyết
định nhận cô gái này là ở cô gái đó có giọng nói rất quyến rũ, dễ
nghe. Tôi tin rằng khách hàng của chúng tôi rất hài lòng khi tiếp
chuyện với cô ấy"
Thực tế đã chứng minh rằng ông manager này nói rất đúng. Hiện tại, cô
gái này vẫn là một cánh tay đắc lực của ông giám đốc kiểm toán.
Trong buổi phỏng vấn, các ứng viên nên ứng xử ra sao?
- Hãy tạo cho bản thân bạn cũng như nhân viên phỏng vấn tâm trạng
thoải mái. Đừng nên than phiền với nhân viên phỏng vấn về các vấn đề
khúc mắc trong cuộc sống riêng tư cũng như công việc của bạn. Nhà
tuyển dụng không mấy quan tâm đến các vấn đề cá nhân của bạn. Điều
quan trọng mà họ quan tâm là bạn có phải là ứng viên mà họ đang tìm
kiếm không.
- Phải hết sức cẩn thận khi trả lời câu hỏi của nhà tuyển dụng. Bạn
nên nhấn mạnh đến kinh nghiệm và khả năng của mình, tuy nhiên, tránh
sa vào việc kể lể chi tiết một việc gì đó mà mình chưa rõ. Có những
ứng viên dự tuyển vào chức danh Thư ký, dĩ nhiên họ không thể vững
kiến thức về Thuế hoặc Kiểm toán. Nhưng khi được hỏi anh, chị có kiến
thức gì về Kiểm toán không, một số ứng viên vẫn hùng hồn trả lời là
nắm vững và thậm chí lại còn diễn đạt rất dài dòng về điều này. Đó
chính là sai lầm.
- Một điều quan trọng nữa là phải cẩn thận khi nói về mối quan hệ với
các đồng nghiệp cũng như sếp tại nơi làm việc cũ. Có nhiều ứng viên
khi được hỏi về nguyên nhân thôi việc tại chỗ làm cũ đã thao thao bất
tuyệt kể tội các nhân viên và sếp. Những ứng viên này thường bị đánh
giá rất thấp.
Tốt nhất, khi trả lời các câu hỏi kiểu như vậy, bạn nên tránh nói
những lời không hay về đồng nghiệp hoặc sếp cũ. Nếu có, bạn chỉ nên
nhận xét một cách chung chung: các đồng nghiệp của tôi nói chung là dễ
chịu, hoà đồng và rất năng động. Còn khi nhận xét về sếp cũ, bạn nên
dành cho họ những lời thiện cảm: ông ấy là một người có đầu óc lãnh
đạo và tổ chức giỏi. Đừng than phiền những thói xấu của sếp bạn. Nhân
viên phỏng vấn không mấy quan tâm đến những mâu thuẫn cá nhân của bạn,
nhưng có thể thiện cảm của họ đối với bạn sẽ giảm đi.