Meaning consideration

[Shankarji Jha]

प्रिय विद्वन्मण्डल, please consider the meaning of following verse and enlighten me with your valuable input

अयि सुमनःसुमनःसुमनःसुमनःसुमनोरमकान्तियुते

श्रितरजनीरजनीरजनीरजनीरजनीकरवक्त्रभृते।

सुनयनविभ्रमरभ्रमरभ्रमरभ्रमरभ्रमराभिदृते

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते।।

Shankarji Jha,
Professor of Sanskrit,
Deptt of Sanskrit,
Panjab University,
Chandigarh-160014, INDIA

[narayanan er]

अयि सुमनःसुमनःसुमनःसुमनःसुमनोरमकान्तियुते
श्रितरजनीरजनीरजनीरजनीरजनीकरवक्त्रभृते।
सुनयनविभ्रमरभ्रमरभ्रमरभ्रमरभ्रमराभिदृते
जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते।।

शोभनं मनो यस्मात् तत् सुमनः पुष्पम्। शोभनं मनो यस्य स सुमनाः, सज्जनः। तत्र पुष्पे सज्जने च सुमन उत्तमं मनस्तेन सन्तुष्टा सुमनःस्विनी तदनुरूपतया सुमनोरमया कान्त्या शोभया युता युक्ता तस्याः सम्बुद्धिः। पुष्पेण तथार्चकेण च देवी तुष्टेति यावत्। भगवत्याः करवक्त्रयोः प्रभा ध्येया। श्रितानां भक्तानां रजनीः निशाः अन्धकारान् अपि विनाशयितुमित्यर्थः। अजनीरजनीरजवती द्वे ब्रह्मकमलवद्यत्कमले ते नीरजनी जलजाते करवक्त्रे या भृता सा तस्याः सम्बुद्धिः। शोभनयोर्नयनयोर्विभ्रमरेण विभ्रमेण भ्रमराणां भ्रममाणानां रभ्राणां मेघानामिव कृष्णवर्णानां भ्रमराणां भृङ्गानां भ्रमरेण सम्भ्रमणेनाभिदृता आवलिता तस्याः सम्बुद्धिः। अत्र नयनकमलयोः मुखकमलस्य च पुष्पवत्प्रतीतिः द्विरेफाकर्षणे हेतुः। रम्यं कपर्दमस्याः अस्ति इति रम्यकपर्दिनी, तस्याः सम्बुद्धिः। शैलसुते हे पार्वति, महिषासुरमर्दनशालिनि, त्वं जय जय वारं वारं सर्वोत्कृष्टा भव।
नारायणः।

---

From: Shankarji Jha <shanka...@hotmail.com>
To: Bharatiya Vidvat parishad <bvpar...@googlegroups.com>
Cc: Veeranarayana Pandurangi <veer...@gmail.com>
Sent: Sunday, 15 July 2012 9:28 PM
Subject: {भारतीयविद्वत्परिषत्} Meaning consideration

--
निराशीर्निर्ममो भूत्वा युध्यस्व विगतज्वरः।। (भ.गी.)
to subscribe go to the link below and put a request
https://groups.google.com/group/bvparishat/subscribe
To unsubscribe from this group, send email to
bvparishat+...@googlegroups.com

[V Subrahmanian]

What a lovely explanation, Sir, accept my pranams. 

subrahmanian.v   

2012/7/16 narayanan er <drerna...@yahoo.com>

[narayanan er]

विद्वद्भ्यो नमस्कुर्वन्,

राति ऊर्द्ध्वं गच्छतीति। रा इत्यतो डः। रः=तीक्ष्णः इति इति मेदिनीकोषः। ततः क्विप्। सर्वलोपः। र् इति। र् चासौ अभ्रः मेघश्चेति रभ्रः। तीक्ष्णमेघानां कृष्णवर्णतया भ्रमरकृष्णतया सह सादृश्यम्। आपो बिभर्ति इति अप् इत्यतो डुभृञ्  भरणे इत्यतः कप्रत्ययः। अभ्रः मेघः इति मेदिनीकोषः।
अर्धनारीश्वरतया भगवतो देव्याश्चाभेदत्वाद् रम्यं कपर्द्दं तस्या अपि युक्तमिति धिया व्याख्यातम्। न च महिषासुरमर्दनकाले रम्येण कपर्देन किं फलमिति चेन्न, भगवदैक्येन तस्याः रम्यकपर्दिनीत्वरूपाक्षतेः, शक्तिस्वरूपिण्या तया त्रिमूर्तिशक्तिसङ्घातरूपिण्या शक्त्या केवलयैव सकलासुरनाशकारित्वाद् विनापि पूर्वोक्तविशेषणैरप्यलम्। तथापि न केवलेयं शक्तिस्वरूपा विश्वसौन्दर्यस्यापि पराकाष्ठेति कविवाक्येभ्यो ध्वन्यते। उत वा कपर्दिनः शिवस्य स्त्री कपर्दिनी, रम्या चासौ कपर्दिनी रम्यकपर्दिनीति वा सुवचम्। कपर्द्दो जटाजूटोऽस्त्यस्य। इनिः। शिवः। इत्यमरकोषः।
रम्यो रमणीयः कपर्दी शिवो यया सा रम्यकपर्दिनी इति विग्रहे तु शिवस्य स्वत एव सत्यशिवसुन्दररूपत्वे सति पुनारमणीयतादानस्य युक्त्यसहत्वाच्चेति ध्येयम्।

धन्यमत्मानं मन्वानो नारायणः।

---

From: Shankarji Jha <shanka...@hotmail.com>

To: Dre Narayanan <drerna...@yahoo.com>
Sent: Monday, 16 July 2012 9:19 PM
Subject: RE: {भारतीयविद्वत्परिषत्} Meaning consideration

Swassti, Excellent explanation. Youm wrote Rabhraanaam meghaanaam. By which KOsha, word Rabhra means Megha? You wrote-Ramyam kapardam Asyaah, Kaparda (Jataajoota) is not famous for the Goddess. Can I say, Ramya ramaneeyah Kapardee Shivah yayaa? 

Shankarji Jha,
Professor of Sanskrit,
Deptt of Sanskrit,
Panjab University,
Chandigarh-160014, INDIA

---

Date: Mon, 16 Jul 2012 18:48:27 +0800
From: drerna...@yahoo.com
Subject: Re: {भारतीयविद्वत्परिषत्} Meaning consideration
To: shanka...@hotmail.com; bvpar...@googlegroups.com

[V Subrahmanian]

2012/7/17 narayanan er <drerna...@yahoo.com>

विद्वद्भ्यो नमस्कुर्वन्,

राति ऊर्द्ध्वं गच्छतीति। रा इत्यतो डः। रः=तीक्ष्णः इति इति मेदिनीकोषः। ततः क्विप्। सर्वलोपः। र् इति। र् चासौ अभ्रः मेघश्चेति रभ्रः। तीक्ष्णमेघानां कृष्णवर्णतया भ्रमरकृष्णतया सह सादृश्यम्। आपो बिभर्ति इति अप् इत्यतो डुभृञ्  भरणे इत्यतः कप्रत्ययः। अभ्रः मेघः इति मेदिनीकोषः।
अर्धनारीश्वरतया भगवतो देव्याश्चाभेदत्वाद् रम्यं कपर्द्दं तस्या अपि युक्तमिति धिया व्याख्यातम्। न च महिषासुरमर्दनकाले रम्येण कपर्देन किं फलमिति चेन्न, भगवदैक्येन तस्याः रम्यकपर्दिनीत्वरूपाक्षतेः, शक्तिस्वरूपिण्या तया त्रिमूर्तिशक्तिसङ्घातरूपिण्या शक्त्या केवलयैव सकलासुरनाशकारित्वाद् विनापि पूर्वोक्तविशेषणैरप्यलम्।

अत्र देव्याः त्रिमूर्तिशक्तिसङ्घातत्वं ’सचामर-रमा-वाणी-सव्यदक्षिणसेविता’ इत्यनेन नाम्ना प्रसिद्द्धं श्रीललितासहस्रनामावल्ल्याम् ।

तथापि न केवलेयं शक्तिस्वरूपा विश्वसौन्दर्यस्यापि पराकाष्ठेति कविवाक्येभ्यो ध्वन्यते। उत वा कपर्दिनः शिवस्य स्त्री कपर्दिनी, रम्या चासौ कपर्दिनी रम्यकपर्दिनीति वा सुवचम्। कपर्द्दो जटाजूटोऽस्त्यस्य। इनिः। शिवः। इत्यमरकोषः।
रम्यो रमणीयः कपर्दी शिवो यया सा रम्यकपर्दिनी इति विग्रहे तु शिवस्य स्वत एव सत्यशिवसुन्दररूपत्वे सति पुनारमणीयतादानस्य युक्त्यसहत्वाच्चेति ध्येयम्।

अत्रापि तत्रैव ’कपर्दिनी ’ इति नामसद्भावं द्रष्टव्यम्, तथा प्रसिद्धभास्करार्यैः स्वीयभाष्ये किमुक्तं इत्यपि अन्वेषणीयम् ।

ब्र्ह्मश्री अनन्तरामदीक्षितवर्यैः पठितम् -

http://www.hummaa.com/music/artist/Anantharama+Dikshithar/19266


अन्यगायिकया कृतम् -
 

http://www.divinebrahmanda.com/2010/04/mahishasura-mardini-stotram-aigiri.html

 

धन्यमत्मानं मन्वानो नारायणः।

सुब्रह्मण्यशर्मा

[Hnbhat B.R.]

 

तथापि न केवलेयं शक्तिस्वरूपा विश्वसौन्दर्यस्यापि पराकाष्ठेति कविवाक्येभ्यो ध्वन्यते। उत वा कपर्दिनः शिवस्य स्त्री कपर्दिनी, रम्या चासौ कपर्दिनी रम्यकपर्दिनीति वा सुवचम्। कपर्द्दो जटाजूटोऽस्त्यस्य। इनिः। शिवः। इत्यमरकोषः।
रम्यो रमणीयः कपर्दी शिवो यया सा रम्यकपर्दिनी इति विग्रहे तु शिवस्य स्वत एव सत्यशिवसुन्दररूपत्वे सति पुनारमणीयतादानस्य युक्त्यसहत्वाच्चेति ध्येयम्।

अत्रापि तत्रैव ’कपर्दिनी ’ इति नामसद्भावं द्रष्टव्यम्, तथा प्रसिद्धभास्करार्यैः स्वीयभाष्ये किमुक्तं इत्यपि अन्वेषणीयम् ।

"कपर्दोऽस्य जटाजूटः" इति "शम्भुरीशः पशुपतिः ...

 ( १. १. ७६) उग्रः कपर्दी श्रीकण्ठः शितिकण्ठः  कपालभृत्

इति शिवपर्यायेषु पठित्वा, अग्रे च,

( १. १. ८३) कपर्दोऽस्य जटाजूटः पिनाकोऽजगवं धनुः"

शिवस्यैव जटाजूटस्य कपर्दपदेन व्यवहारः, तस्यैव कपर्दिन्-नाम च प्रसिद्धमिति स्पष्टम्। तस्य स्त्री कपर्दिनी इति न क्लिष्टकलपनापि, अर्धनारीश्वरमूर्तेरर्धभागस्य कपर्दभाक्त्वेऽपि, रम्या कपर्दिनी इत्येव सुवचम्।

 

-- 

Dr. Hari Narayana Bhat B.R. M.A., Ph.D.,
Research Scholar,

Ecole française d'Extrême-OrientCentre de Pondichéry

16 & 19, Rue Dumas

Pondichéry - 605 001

[Hnbhat B.R.]

I read in some discussion, that there was a Sanskrit Commentary published from Varanasi on this Stotra. No more details was given in the web site just mention was made. It would be better if it can be located, more clarity would be thrown on the verses.

[श्रीमल्ललितालालितः]

svAmI kAshikAnanda giri, a saMnyAsI from kAshI who now lives in mumbai, has written a commentary on it and it was published by some organization with translation of mUla.
svAmI is a great scholar who has many sanskrit works in his name including commentaries and independent works on advaita-vedAnta, yoga, tantra and bhakti-shAstra.
When madhva-s challenged jagadguru-sha~NkarAchArya-s in near past, he replied instead of them. And there was some written shAstrArtha between them via letters for long time.
We have heard that while replying questions related to advaita-siddhi, he used shlokas only in his student life in an examination.

श्रीमल्ललितालालितः
lalitAlAlitaH

[rniyengar]

I feel here शिवस्यैव is a strong assertion. It is true in recent times
it might have been used more for Shiva. But I recollect having read in
one of the BrahmaNa text (S'atapatha? I am writing from memory)
Vaasishthaas were known as 'dakshiNatah kapardinah'. Also the basic
meaning of the word 'Kaparda' appears to be nearer to
'KavaDe' (kannada) or "Cowrie', which is knotted. I don't know the
etymology nor the nirvachana for this word. The word appears in the
Rigveda also. Western indologists say the basic form is Dravidian,
whatever that may mean.

So why can not we have the word broken as 'ramyaa kapardii yasyaah
saa'+sambodhana. Please correct me if I am wrong.

RN Iyengar

On Jul 17, 11:45 am, "Hnbhat B.R." <hnbha...@gmail.com> wrote:
> तथापि न केवलेयं शक्तिस्वरूपा विश्वसौन्दर्यस्यापि पराकाष्ठेति कविवाक्येभ्यो
>
> >> ध्वन्यते। उत वा कपर्दिनः शिवस्य स्त्री कपर्दिनी, रम्या चासौ कपर्दिनी
> >> रम्यकपर्दिनीति वा सुवचम्। कपर्द्दो जटाजूटोऽस्त्यस्य। इनिः। शिवः।
> >> इत्यमरकोषः।
> >> रम्यो रमणीयः कपर्दी शिवो यया सा रम्यकपर्दिनी इति विग्रहे तु शिवस्य स्वत
> >> एव सत्यशिवसुन्दररूपत्वे सति पुनारमणीयतादानस्य युक्त्यसहत्वाच्चेति ध्येयम्।
>
> > अत्रापि तत्रैव ’कपर्दिनी ’ इति नामसद्भावं द्रष्टव्यम्, तथा
> > प्रसिद्धभास्करार्यैः स्वीयभाष्ये किमुक्तं इत्यपि अन्वेषणीयम् ।
>
> "कपर्दोऽस्य जटाजूटः" इति "शम्भुरीशः पशुपतिः ...
>
>  ( १. १. ७६) उग्रः कपर्दी श्रीकण्ठः शितिकण्ठः  कपालभृत्
> इति शिवपर्यायेषु पठित्वा, अग्रे च,
> ( १. १. ८३) कपर्दोऽस्य जटाजूटः पिनाकोऽजगवं धनुः"
>
> शिवस्यैव जटाजूटस्य कपर्दपदेन व्यवहारः, तस्यैव कपर्दिन्-नाम च प्रसिद्धमिति
> स्पष्टम्। तस्य स्त्री कपर्दिनी इति न क्लिष्टकलपनापि,
> अर्धनारीश्वरमूर्तेरर्धभागस्य कपर्दभाक्त्वेऽपि, रम्या कपर्दिनी इत्येव सुवचम्।
>
> > --
>

> *Dr. Hari Narayana Bhat B.R. M.A., Ph.D.,
> **Research Scholar,
> *

[Hnbhat B.R.]

2012/7/17 rniyengar <narayana...@gmail.com>

I feel here शिवस्यैव is a strong assertion. It is true in recent times
it might have been used more for Shiva. But I recollect having read in
one of the BrahmaNa text (S'atapatha? I am writing from memory)
Vaasishthaas were known as 'dakshiNatah kapardinah'. Also the basic
meaning of the word 'Kaparda' appears to be nearer to
'KavaDe' (kannada) or "Cowrie', which is knotted. I don't know the
etymology nor the nirvachana for this word. The word appears in the
Rigveda also. Western indologists say the basic form is Dravidian,
whatever that may mean.

So why can not we have the word broken as 'ramyaa kapardii yasyaah
saa'+sambodhana. Please correct me if I am wrong.

Just I quoted the usage in classical Sanskrit as recorded by Amara the lexicographer of 5-6th century who had recorded the usage of the word in classical literature at his time. As Narayanan, has done, it can be split with grammar at any length as far as etymology can be afforded. 

And one can resort to Vedic Vocabulary as given by Yaska and his commentators   and read and interpret accordingly with Vedic accents. And the same with etymology as provided by Yaska or Dictionaries in Comparative/Historical Linguists like Caldwell, Stuart etc.

Anyhow the poetry is to be apreciated at any rate.

Thanks for the suggestion.

 

--

Dr. Hari Narayana Bhat B.R. M.A., Ph.D.,

Research Scholar,

[V Subrahmanian]

2012/7/17 Hnbhat B.R. <hnbh...@gmail.com>

 

तथापि न केवलेयं शक्तिस्वरूपा विश्वसौन्दर्यस्यापि पराकाष्ठेति कविवाक्येभ्यो ध्वन्यते। उत वा कपर्दिनः शिवस्य स्त्री कपर्दिनी, रम्या चासौ कपर्दिनी रम्यकपर्दिनीति वा सुवचम्। कपर्द्दो जटाजूटोऽस्त्यस्य। इनिः। शिवः। इत्यमरकोषः।
रम्यो रमणीयः कपर्दी शिवो यया सा रम्यकपर्दिनी इति विग्रहे तु शिवस्य स्वत एव सत्यशिवसुन्दररूपत्वे सति पुनारमणीयतादानस्य युक्त्यसहत्वाच्चेति ध्येयम्।

अत्रापि तत्रैव ’कपर्दिनी ’ इति नामसद्भावं द्रष्टव्यम्, तथा प्रसिद्धभास्करार्यैः स्वीयभाष्ये किमुक्तं इत्यपि अन्वेषणीयम् ।

"कपर्दोऽस्य जटाजूटः" इति "शम्भुरीशः पशुपतिः ...

 ( १. १. ७६) उग्रः कपर्दी श्रीकण्ठः शितिकण्ठः  कपालभृत्

इति शिवपर्यायेषु पठित्वा, अग्रे च,

( १. १. ८३) कपर्दोऽस्य जटाजूटः पिनाकोऽजगवं धनुः"

शिवस्यैव जटाजूटस्य कपर्दपदेन व्यवहारः, तस्यैव कपर्दिन्-नाम च प्रसिद्धमिति स्पष्टम्। तस्य स्त्री कपर्दिनी इति न क्लिष्टकलपनापि, अर्धनारीश्वरमूर्तेरर्धभागस्य कपर्दभाक्त्वेऽपि, रम्या कपर्दिनी इत्येव सुवचम्।

’कपर्दिनी’ इत्यस्य सौभाग्यभास्करभाष्ये (श्रीललितासहस्रनामभाष्ये) एवं व्याख्यानम् वर्तते -

गङ्गाया अपि पाविका यज्जटा इत्यर्थः । कपर्दः खण्डपरशोर्जटाजूटे वराटके इति विश्वः । आर्भट्या शशिखण्डमण्डितजटाजूटामिति लघुस्तवोक्तरूपवती वा । कपर्दिनामकस्य शिवस्य पत्नी वा ।  देवीपुराणेऽष्टषष्टिशिवक्षेत्रगणनावसरे छगलाण्डे कपर्दिनमिति स्मरणात् । इति ।

सर्वथापि परमशिवसम्बन्धमत्याज्य एव अर्थलाभः इत्यत्र  नैव विवादः ।

सुब्रह्मण्यशर्मा 

 

 

-- 

[Hnbhat B.R.]

"कपर्दोऽस्य जटाजूटः" इति "शम्भुरीशः पशुपतिः ...

 ( १. १. ७६) उग्रः कपर्दी श्रीकण्ठः शितिकण्ठः  कपालभृत्

इति शिवपर्यायेषु पठित्वा, अग्रे च,

( १. १. ८३) कपर्दोऽस्य जटाजूटः पिनाकोऽजगवं धनुः"

शिवस्यैव जटाजूटस्य कपर्दपदेन व्यवहारः, तस्यैव कपर्दिन्-नाम च प्रसिद्धमिति स्पष्टम्। तस्य स्त्री कपर्दिनी इति न क्लिष्टकलपनापि, अर्धनारीश्वरमूर्तेरर्धभागस्य कपर्दभाक्त्वेऽपि, रम्या कपर्दिनी इत्येव सुवचम्।

’कपर्दिनी’ इत्यस्य सौभाग्यभास्करभाष्ये (श्रीललितासहस्रनामभाष्ये) एवं व्याख्यानम् वर्तते -

गङ्गाया अपि पाविका यज्जटा इत्यर्थः । कपर्दः खण्डपरशोर्जटाजूटे वराटके इति विश्वः । आर्भट्या शशिखण्डमण्डितजटाजूटामिति लघुस्तवोक्तरूपवती वा । कपर्दिनामकस्य शिवस्य पत्नी वा ।  देवीपुराणेऽष्टषष्टिशिवक्षेत्रगणनावसरे छगलाण्डे कपर्दिनमिति स्मरणात् । इति ।

सर्वथापि परमशिवसम्बन्धमत्याज्य एव अर्थलाभः इत्यत्र  नैव विवादः ।

धन्यवादाः। कपर्दशब्दस्य जटामात्रे प्रयोगस्य दर्शनाय। स्त्रीणां केशपाशे कबरी-शब्दः, नीवी-शब्दश्च स्त्रियामेव कटिवस्त्रग्रन्थे यथा रूढः प्रयोगः, तथैव कपर्दशब्दस्य पुंसि प्रयोगः दर्शित एव, वासिष्ठा दक्षिणकपर्दिनः इति, भास्करीयव्याख्यानेन, स्त्रीकबरीभारेऽपि प्रयोगः दर्शितः | क्वचित् नीवीशब्दस्य पुंसोऽपि वस्त्रग्रन्थिसामान्ये प्रयोगः। कपर्दीति शिवस्याभिधानेऽपि, वराटकैर्जीवति ज्यौतिष्कः, तस्यापि वाचकत्वेन क्वचित् प्रयोगे न चित्रम्।

[Ramanujan P]

कपर्दीति रुद्रपर्यायं विनाऽपि कपर्दयोगेन शब्दाः इत्थम् -

सिनीवाली सुकपर्दा सुकुरीरा स्वौपशा । सा ..

चतुष्कपर्दा युवतिः सुपेशाः

दाशराज्ञे परियत्ताय .. कपर्दिनो धिया धीवन्तो असपन्त

वातवन्तो मरुद्गणाः । .... । विशिखासः कपर्दिनः ।

कपर्दकशब्दोऽपि दृश्यते । यथा - कपर्दकाः इति शृङ्गारप्रकाशे (अननुरञ्जकमात्राभिधेयमवच्छेदकं परिमाणं तदध्वगौरवसङ्ख्यासङ्घातक्षेत्रादिभेदादनेकधा । यथा--योजनं पर्वतः, फलं सुपर्णः पुराणः, कपर्दकाः, अक्षौहिणी बला, खारी व्रीहयः निवर्तनं भूमिरिति ।)

चूर्णिः कपर्दकशतमित्युणादौ (4.53) ।

 

रामानुजः

 

From: bvpar...@googlegroups.com [mailto:bvpar...@googlegroups.com] On Behalf Of Hnbhat B.R.
Sent: Tuesday, July 17, 2012 3:41 PM
To: V Subrahmanian
Cc: drerna...@yahoo.com; Shankarji Jha; BHARATIYA VIDVAT
Subject: Re: {भारतीयविद्वत्परिषत्} Meaning consideration

 

 

 

 

"कपर्दोऽस्य जटाजूटः" इति "शम्भुरीशः पशुपतिः ...

--

निराशीर्निर्ममो भूत्वा युध्यस्व विगतज्वरः।। (भ.गी.)
to subscribe go to the link below and put a request
https://groups.google.com/group/bvparishat/subscribe
To unsubscribe from this group, send email to
bvparishat+...@googlegroups.com

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
This e-mail is for the sole use of the intended recipient(s) and may
contain confidential and privileged information. If you are not the
intended recipient, please contact the sender by reply e-mail and destroy
all copies and the original message. Any unauthorized review, use,
disclosure, dissemination, forwarding, printing or copying of this email
is strictly prohibited and appropriate legal action will be taken.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

[Ganesan]

Why suddenly the Western Indologists are considered to be authentic in
this case ?
While we have our own traditional ancient Bhashyakara-s and the
well-known Amarakosa for the word 'kaparda' and 'kapardii' as well as on
the strength of one of the names of Siva as "Kapardii" in the
Sivashtottararsatanaamastotra that forms part of the SkandapurANa, the
above mentioned explanation is but correct and apt.
Also the Mahishaasuramardinii Durgaa is spoken as the inseparable Sakti
of Siva in most of the scriptures.


Ganesan

[Ganesan]

On 17-07-2012 15:30, V Subrahmanian wrote:

2012/7/17 Hnbhat B.R. <hnbh...@gmail.com>

 

तथापि न केवलेयं शक्तिस्वरूपा विश्वसौन्दर्यस्यापि पराकाष्ठेति कविवाक्येभ्यो ध्वन्यते। उत वा कपर्दिनः शिवस्य स्त्री कपर्दिनी, रम्या चासौ कपर्दिनी रम्यकपर्दिनीति वा सुवचम्। कपर्द्दो जटाजूटोऽस्त्यस्य। इनिः। शिवः। इत्यमरकोषः।
रम्यो रमणीयः कपर्दी शिवो यया सा रम्यकपर्दिनी इति विग्रहे तु शिवस्य स्वत एव सत्यशिवसुन्दररूपत्वे सति पुनारमणीयतादानस्य युक्त्यसहत्वाच्चेति ध्येयम्।

अत्रापि तत्रैव ’कपर्दिनी ’ इति नामसद्भावं द्रष्टव्यम्, तथा प्रसिद्धभास्करार्यैः स्वीयभाष्ये किमुक्तं इत्यपि अन्वेषणीयम् ।

"कपर्दोऽस्य जटाजूटः" इति "शम्भुरीशः पशुपतिः ...

 ( १. १. ७६) उग्रः कपर्दी श्रीकण्ठः शितिकण्ठः  कपालभृत्

इति शिवपर्यायेषु पठित्वा, अग्रे च,

( १. १. ८३) कपर्दोऽस्य जटाजूटः पिनाकोऽजगवं धनुः"

शिवस्यैव जटाजूटस्य कपर्दपदेन व्यवहारः, तस्यैव कपर्दिन्-नाम च प्रसिद्धमिति स्पष्टम्। तस्य स्त्री कपर्दिनी इति न क्लिष्टकलपनापि, अर्धनारीश्वरमूर्तेरर्धभागस्य कपर्दभाक्त्वेऽपि, रम्या कपर्दिनी इत्येव सुवचम्।

’कपर्दिनी’ इत्यस्य सौभाग्यभास्करभाष्ये (श्रीललितासहस्रनामभाष्ये) एवं व्याख्यानम् वर्तते -

गङ्गाया अपि पाविका यज्जटा इत्यर्थः । कपर्दः खण्डपरशोर्जटाजूटे वराटके इति विश्वः । आर्भट्या शशिखण्डमण्डितजटाजूटामिति लघुस्तवोक्तरूपवती वा । कपर्दिनामकस्य शिवस्य पत्नी वा ।  देवीपुराणेऽष्टषष्टिशिवक्षेत्रगणनावसरे छगलाण्डे कपर्दिनमिति स्मरणात् । इति ।

सर्वथापि परमशिवसम्बन्धमत्याज्य एव अर्थलाभः इत्यत्र  नैव विवादः ।


सुब्रह्मण्यशर्मा 

 

"सर्वथापि परमशिवसम्बन्धमत्याज्य एव अर्थलाभः इत्यत्र  नैव विवादः । "

Very well said. Very correct observation.
Ganesan

[rniyengar]

Dear Sri Ganesan,
Your reaction is surprising. There is nothing sudden in my post nor
did I say that western indologists are to be considered authentic! I
am a freelance Sanskritist hence I can make mistakes, but I do not
bring up anything which may not have a historical perspective. Also I
am not bound by the convention that commentator's meaning has to be
the final word. In the present case clearly the word 'Kapardii' need
not jsut refer to Shiva. This can be any one with a hair-knot. Now I
have not seen 'Shiva' in His original form,( no offence meant) but can
only write about what is given in the texts that is verifiable. I see
your arguments are also limited to some texts only. But to say that
Amarakosha and Skaandapuraana are to be accepted without bothering
about how the more ancient Vedas have used the same word, lacks
historical perspective. I appreciate the beautiful word 'ramya-
kapardinii' as Devi,someone not necessarily dependent on 'Kapardii'
understood by you as Shiva/Shankara.

Your discussion which has a clear sectarian slant makes me recollect a
dhyaanashloka of Narasimha, where He is called 'trayks.a' and also
said to be holding ‘chakra’ and 'pinaaka'. For a lay person if the
words are taken out of context ‘tryaks.a’ and ‘pinaaka’ may be
referring to Shiva only. But Narasimha is considered by the mainstream
Hindus as a form of VishNu!
Sorry for the digression. Coming back to your original point, if you
know the origin of the word 'kaparda, kapardikaa,...' or have any
extra information from Shaivaagama texts please share the same with
us.

Narayana Iyengar

> Ganesan- Hide quoted text -
>
> - Show quoted text -

[Ganesan]

Dear Mr. Narayana Iyengar,

There is nothing sectarian in my post; as I had written in one of my
earlier posts sometime back, as soon as something specifically
pertaining to Siva is pointed out in the Veda-s and the Upanishad-s, at
once some Vedantins and Sanskrit scholars point that it is sectarian or
that it has nothing to do with Vedanta.

You say that

"But to say that Amarakosha and Skaandapuraana are to be accepted
without bothering about how the more ancient Vedas have used the same
word, lacks historical perspective."

But the Sri Rudram which is part of the Taittiriiya Samhitaa, clearly
states
नमः कपर्दिने च व्युप्तकेशाय च ......
My point is referring to the Amarakosa is that Amarasimha has included
'Kapardii' in the lists of Siva's names on the strong support the
Veda-s such as the Taittiriiyasaamhitaa.

If still one would overlook the supreme authority of the Veda, then one
can write as one wishes and I should not be found fault with.

I do agree that kaparda or kapardii may mean in a general way anybody
with long matted locks; but I suppose you know well that while
interpreting our scriptures one should take note of the 'context' and
the 'convention'. Also the historicity of the views and conventions
should be kept in mind.

"For a lay person if the words are taken out of context ‘tryaks.a’ and ‘pinaaka’ may be
referring to Shiva only."

I do not know what is the source of the Narasimha dhyaanashloka cited by you; also on what authority it describes Narasimha in that way and what the 'historicity' of the text of the Dhyaanashloka is.

But, again, citing the most supreme authority of the Veda, the same Sri Rudram of the TaittiriiyasaMhihtaa says
"पिनाकं बिभ्रदागहि"
We also have the mantra which is well known to many:
"यो ब्रह्मा ब्रह्मण उज्जभार प्राणैः शिरः कृत्तिवासाः पिनाकी ...." which is recited as part of the Ayushyahoma mantra said to have been taught by Bodhaayaana according to tradition.
So it is not that 'pinaaka' may mean Siva only for lay persons sa you say; but by the Veda-s and by convention, 'pinaaka' and 'pinaakii' only refer to Siva, just as 'cakrii' and 'cakrapaaNi' mean only Vishnu by convention.

With the best wishes
Ganesan

[narayanan er]

----- Forwarded Message -----

From: vishnu namboodiri k <ushavis...@gmail.com>
To: drerna...@yahoo.com
Sent: Wednesday, 18 July 2012 9:50 PM
Subject: Re: {भारतीयविद्वत्परिषत्} Meaning consideration

तृतीयपादे भवदुक्तरीतौ क्लेशः। सुनयन-विभ्रमर-भ्रमर-भ्रमर-भ्रमर-भ्रमराभिदृते। विभ्रमवद्भ्यः भ्रमरेभ्यः भ्रमर इति भ्रमं राति ददातीति ---विभ्रमर-भ्रमर-भ्रमरभ्रम-रः। सुनयने एव विभ्रमर-भ्रमर-भ्रमरभ्रमरौ भ्रमरौ, ताभ्याम् अभिदृते।।   

2012/7/16 narayanan er <drerna...@yahoo.com>

[श्रीमल्ललितालालितः]

अयि सुमनः सुमनःसुमनःसुमनःसुमनोहरकान्तियुते

श्रितरजनीरज-नीरज-नीरजनी-रजनीकर-वक्त्रयुते ।

सुनयनविभ्रम-रभ्र-मर-भ्रमर-भ्रम-र-भ्रमराधिपते

जय जय हे महिषासुरमर्द्दिनि रम्यकपर्द्दिनि शैलसुते ॥११॥

श्रीजयमङ्गलाचार्य्येण स्वामिकाशिकानन्दगिरिणा विरचिता व्याख्या -

भ्रामरीरूपेण स्तौति - अयि सुमन - इति ।

शोभनं मनो यस्याः । तत्सम्बुद्धौ हे सुमनः ।

सुमनःसदृशानि - पुष्पकोमलानि सुमनांसि - शोभनमनांसि येषां , तेषां सुमनसां - देवानां , विदुषां वा ; 'विद्वांसो वै देवा' - इतिश्रुतेः ; सुमनोहरया अत्यन्तमनोज्ञया कान्त्या युते ।

पुनश्च , श्रितेति ।

श्रितो रजः परागो यया । अकारान्तो रजःशब्दः ।

अथ च नीरजा निर्म्मला ।

यद्वा -

'रजनी नीलिनी रात्रिहरिद्राजतुकासु च' - इतिमेदिनीवचनात्' , श्रितो हरिद्रासदृशपीतरजो यया , सा - इति श्रितरजनीरजा ।

अपि च , नीरजे - निर्म्मले नीरे - जले जनिर्यस्याः , सा कुमुदिनी ; तत्प्रबोधको रजनीकरो - निशाकरः चन्द्रमाः ; तत्सदृशेन वक्त्रेण युते ।

सुनयनेति । स्वीयसुन्दरनयनयोः विभ्रमैः रभ्रेण - राभस्येन मरभ्रमरभ्रमं - मराणां - मारकाणां भ्रमराणां भ्रमं राति - उत्पादयति - इति तथा ।

नेत्रविभ्रमणे भ्रमराः प्रसर्पन्ति - इति भ्रम उत्पद्यत - इति भावः ।

एवंविधा या भ्रमराधिपतिः - भ्रामरीदेवी ; तत्सम्बुद्धौ ।

जय जयेति ॥११॥

[V Subrahmanian]

2012/7/19 श्रीमल्ललितालालितः <lalitaa...@gmail.com>

अपि च , नीरजे - निर्म्मले नीरे - जले जनिर्यस्याः , सा कुमुदिनी ; तत्प्रबोधको रजनीकरो - निशाकरः चन्द्रमाः ; तत्सदृशेन वक्त्रेण युते ।

अत्र मम कश्चन संशयः  -  कुमुदिनी इत्यस्य कमलपुष्पम् इति बुद्ध्वा तस्य प्रबोधकः विकसनकारणं चन्द्रमाः इति मत्वा इदं पृच्च्छामि -  किं कमलविकसनहेतुत्वेन काव्यादिषु नैयत्येन चन्द्र एव मतः उत सूर्योऽपि, यतः ’अगजाननपद्मार्कं गजाननमहर्निशम्..’ इति प्रसिद्धोक्तिः पद्मविकासहेतुत्वेन दिवाकरं गृह्णाति ।

[Hnbhat B.R.]

अत्र मम कश्चन संशयः  -  कुमुदिनी इत्यस्य कमलपुष्पम् इति बुद्ध्वा तस्य प्रबोधकः विकसनकारणं चन्द्रमाः इति मत्वा इदं पृच्च्छामि -  किं कमलविकसनहेतुत्वेन काव्यादिषु नैयत्येन चन्द्र एव मतः उत सूर्योऽपि, यतः ’अगजाननपद्मार्कं गजाननमहर्निशम्..’ इति प्रसिद्धोक्तिः पद्मविकासहेतुत्वेन दिवाकरं गृह्णाति ।

 कुमुदबान्धवः · कुमुदम् · कुमुदवती · कुमुदा · कुमुदावासः · कुमुदिका · कुमुदिनी · कुमुदिनीपतिः 

एषु सर्वेषु - कुमुदशब्दस्य  सितोत्पलमित्यर्थः।

स्यादुत्पलं किसलयम्थ नीलाम्बुजन्म च। 

इन्दीवरं च नीलेऽस्मिन्  सिते कुमुदकैरवे॥ इति अमरकोशात्।

कुमुदपदं सितकुवलयस्य वाचकम्, न पद्मसामान्यस्य, तद्वेशेषस्य सिताम्भोजस्य पुण्डरीकमिति नामभेदः। 

एवं कुमुदवल्लभः, कुमुदबन्धुरिति चन्द्रस्यैव व्यवहारः, न सूर्यस्य, कुमुदानां तद्वतीनां कुमुदिनीनां च चन्द्रोदये विकासः इति कृत्वा। पद्मानां पुनः सूर्योदये विकासात् पद्मबन्धुः, पद्मबान्धवः इति काव्यव्यवहारः। अत्र पर्यायाः - अत्र पृष्ठे सोद्धरणं द्रष्टुं शक्यन्ते।

http://shiva.iiit.ac.in/SabdaSaarasvataSarvasvam/index.php/%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%A6%E0%A4%AE%E0%A5%8D 

अतश्च इन्दुः कुमुदबान्धवः इति व्यवहारः।

[V Subrahmanian]

कुमुदिनी श्वेतोत्पलम् (white lotus), पद्मं  तु रक्तोत्पलम् (red lotus) इति विभागः साधु इति मन्ये ।

धन्यवादाः

सुब्रह्मण्यशर्मा

2012/7/19 Hnbhat B.R. <hnbh...@gmail.com>

[Hnbhat B.R.]

2012/7/19 V Subrahmanian <v.subra...@gmail.com>

कुमुदिनी श्वेतोत्पलम् (white lotus), पद्मं  तु रक्तोत्पलम् (red lotus) इति विभागः साधु इति मन्ये ।

धन्यवादाः

सुब्रह्मण्यशर्मा

इन्दीवरं नीलोत्पलम्, कुमुदं तु सितोत्पलमिति उत्पलभेदः।

"वा पुंसि पद्मं नलिनमरविनदं महोत्पलम्"

इति पद्मस्य महोत्पलपदेन व्यवहारः, उत्पलपदेन सामान्येन कुमुद-पद्मयोरपि व्यवहारः इति भेदः।

सिते पद्मे पुण्डरीकमिति, 

"पुण्डरीकं सिताम्भोजम्" इति पृथगभिधानात् -, पद्मपदमेव सामान्येन रक्तपद्मपरम्। अत एव, 

पुनरपि, "रक्तोत्पलं कोकनदम्" इति अमरकोशे १.१०.३७-४१.

कुमुदपद्मयोः, कुमुदस्य रक-तील-भेदः, पद्मस्य सित-रक्त-भेदः इति चिन्तयामि। यद्यप्युभयोरुभयत्र प्रयोगाः सामान्येन, 

तथापि कुवलय-कुमुद-वाच्ययोः चन्द्रेण संबन्धः, पद्मपर्यायवाच्ययोः कुसुमयोः सूर्येण संबन्धः इति काव्यव्यवहारः, न मिथो विपर्ययः।

कोकनदशब्दोऽपि सितकुमुदे वर्तते इति कोशान्तरम् 

"अथ कोकनदं रक्तकुमुदे रक्तपङ्कजे" इत्युभयत्रापि मेदिनी कोशः।

-

-- 

[V Subrahmanian]

एको वारिजबान्धवः क्शितिनभोव्याप्तं तमोमण्डलं
भित्वा लोचनगोचरोऽपि भवति, त्वं कोटिसूर्यप्रभः।
वेद्यः किन्न भवस्यहो घनतरं कीदृग्भवेन्मत्तम-
स्तत्सर्वं व्यपनीय मे पशुपते साक्शात् प्रसन्नो भव॥ ५८॥
इति शिवानन्दलहरीश्लोके ’वारिजबान्धव’शब्देन सूर्यो गृह्यते ।   अस्माभिः विचार्यमाणवाक्ये -

// अपि च , नीरजे - निर्म्मले नीरे - जले जनिर्यस्याः , सा कुमुदिनी ; तत्प्रबोधको रजनीकरो - निशाकरः चन्द्रमाः ; तत्सदृशेन वक्त्रेण युते ।//

नीरजशब्देन जले जनितपुष्पविशेषः कुमुदिनी इति दृश्यते । वारिनीरयोः वारिजनीरजयोश्च भेदः प्रसिद्धो वा ?
// यद्यप्युभयोरुभयत्र प्रयोगाः सामान्येन, तथापि...// इति भवदुक्तरीत्या वक्तुरभिप्रायः एव निर्णायक इति पर्यवसति ।

सुब्रह्मण्यशर्मा

 

2012/7/19 Hnbhat B.R. <hnbh...@gmail.com>

[Hnbhat B.R.]

एको वारिजबान्धवः क्शितिनभोव्याप्तं तमोमण्डलं
भित्वा लोचनगोचरोऽपि भवति, त्वं कोटिसूर्यप्रभः।
वेद्यः किन्न भवस्यहो घनतरं कीदृग्भवेन्मत्तम-
स्तत्सर्वं व्यपनीय मे पशुपते साक्शात् प्रसन्नो भव॥ ५८॥
इति शिवानन्दलहरीश्लोके ’वारिजबान्धव’शब्देन सूर्यो गृह्यते ।   अस्माभिः विचार्यमाणवाक्ये -

// अपि च , नीरजे - निर्म्मले नीरे - जले जनिर्यस्याः , सा कुमुदिनी ; तत्प्रबोधको रजनीकरो - निशाकरः चन्द्रमाः ; तत्सदृशेन वक्त्रेण युते ।//

नीरजशब्देन जले जनितपुष्पविशेषः कुमुदिनी इति दृश्यते । वारिनीरयोः वारिजनीरजयोश्च भेदः प्रसिद्धो वा ?

अत्र नीरज-शब्दो न पद्मपर्यायः, किं तु, निर्मलपर्यायः, नीरविशेषणम्, नीरजं नीरम्, तत्र निरजनीरे जनिर्यस्याः सा - इति व्युत्पत्त्या नीरज-नीरजनी-शब्दः, तत्प्रबोधकस्य रजनीकर-पदसाहचर्यात् कुमुदमेव बोधयति, इति अर्थनियमः। अनुप्रासबद्धे श्लोके व्युत्पत्त्याश्रयणेन साहचर्याच्च अर्थनिर्णयः। न केवलं व्युत्पत्त्यर्थाश्रयेण न वा लाक्षणिकार्थेन निर्णयः।

व्युत्पत्त्या नीरजन्यकुसुमबोधेऽपि तत्प्रबोधक-रजनीकर-पदं तत्र कुमुदरूपार्थे नियामकम्। न पुनरथान्तरे बोधः, पद्मरूपे।

 

-- 

[V Subrahmanian]

Here is information about a book that contains the commentary for the 'mahishAsuramardini stotram',

On Fri, 20/7/12, श्रीमल्ललितालालितः <lalitaa...@lalitaalaalitah.com> wrote:

From: श्रीमल्ललितालालितः <lalitaa...@lalitaalaalitah.com>
Subject: Re: {भारतीयविद्वत्परिषत्} Meaning consideration

To: "Shankarji Jha" <shanka...@hotmail.com>
Date: Friday, 20 July, 2012, 1:18 PM

मुम्बईनगरीत एषा प्रकाशिता विद्वत्केसरिणा काशिकानन्दगिरणा ।

सङ्केतमेतत् -
आनन्दवन आश्रम
स्वामी विवेकानन्द मार्ग
कान्दीवली (पश्चिम) ४०००६७

पुस्तकस्य नाम -
महिषासुरमर्दिनीस्तोत्रम्
व्याख्याता -
द्वादशदर्शनकाननपञ्चाननो महामण्डलेश्वरः स्वामी काशिकानन्दगिरिः
हिन्दीभाषानुवादकर्त्ता -
अज्ञातः
आङ्ग्लभाषानुवादकर्त्री -
उषा भिसे

श्रीमल्ललितालालितः
lalitAlAlitaH

 

2012/7/20 श्रीमल्ललितालालितः <lalitaa...@lalitaalaalitah.com>

श्रीमल्ललितालालितः
lalitAlAlitaH

2012/7/20 श्रीमल्ललितालालितः <lalitaa...@lalitaalaalitah.com>

मुम्बईनगरीत एषा प्रकाशिता विद्वत्केसरिणा काशिकानन्दगिरणा ।

सङ्केतमेतत् -

सङ्केत एषः

[Hnbhat B.R.]

Thanks for forwarding the message from Lalithaji to the group so that all the members would benefit. Thanks to Lalithaji for all of his contributions to this thread including this.

2012/7/20 V Subrahmanian <v.subra...@gmail.com>

Here is information about a book that contains the commentary for the 'mahishAsuramardini stotram',

On Fri, 20/7/12, श्रीमल्ललितालालितः <lalitaa...@lalitaalaalitah.com> wrote:

 

-- 

[V Subrahmanian]

Sir,
 
I had earlier thought that 'padma' is always red.  I remembered this popular shloka:

या कुन्देन्दुतुषारहारधवला या शुभ्रवस्त्रावृता या वीणावरदण्डमण्डितकरा या श्वेतपद्मासना |
या ब्रह्माच्युतशंकरप्रभृतिभिर्देवैः सदा पूजिता सा मां पातु सरस्वती भगवती निःशेषजाड्यापहा |।

There is a popular Tamil song by Kavi Subrahmanya Bharati: வெள்ளைத் தாமரை பூவிலிருப்பாள் வீணை செய்யும் ஒலியிலிருப்பாள்..which also talks of white lotus.

subrahmanian.v

 

[narayanan er]

Dear Sir,

வெள்ளைத் தாமரை பூவிலிருப்பாள் வீணை செய்யும் ஒலியிலிருப்பாள்

May I read it as : veḻḻait tāmarai pūviliṟuppaḻ vīṇai ceyyuṃ oliyiliṟuppaḻ
I guess the meaning : She sits in the white lotus flower with the posture to play the vīṇa.
I am not sure, please correct me.
Regards,
Narayanan

---

From: V Subrahmanian <v.subra...@gmail.com>
To: Hnbhat B.R. <hnbh...@gmail.com>
Cc: BHARATIYA VIDVAT <bvpar...@googlegroups.com>
Sent: Friday, 20 July 2012 3:59 PM

Subject: Re: {भारतीयविद्वत्परिषत्} Meaning consideration

[Ganesan]

Subrahmanya Bharatiyaar in this verse recounts the various places where Sarasvati resides.

The correct meaning of this popular Tamil verse is:

She [Sarasvati] resides in the white lotus; She resides in the sweet sound of the Veena.

Ganesan

[V Subrahmanian]

On Fri, Jul 20, 2012 at 5:25 PM, Ganesan <gan...@ifpindia.org> wrote:

Subrahmanya Bharatiyaar in this verse recounts the various places where Sarasvati resides.

The correct meaning of this popular Tamil verse is:

She [Sarasvati] resides in the white lotus; She resides in the sweet sound of the Veena.

Ganesan

It is as stated above.  Pl. see a minor correction in the transliteration provided by you:

On 20-07-2012 17:15, narayanan er wrote:

Dear Sir,
வெள்ளைத் தாமரை பூவிலிருப்பாள் வீணை செய்யும் ஒலியிலிருப்பாள்

May I read it as : veḻḻait tāmarai pūviliṟuppaḻ...   ppAL vīṇai ceyyuṃ oliyiliṟuppAḻ ..(same as the other correction: dIrghaH)

Tamil lyrics used in this track are only the Pallavi and Anupallavi of the song
Pallavi
Vellai tamarai puvil iruppal
vinai seiyum oliyil iruppal
kollai inbam kulavu kavidai kurum pavalar ullathilruppal
Anupallavi
ulladam porul tediyunarde odum vedattin ulnintr olirval
kallamatra munivargal kurum karunai vasagarku oru porulaval

English translation of lyrics I could get...
She enthrones the white lotus,
Her presence is found in the veena note
She is in the heart of poets to sing joyous hyms
She glows in those enlightening verses of Sacred Vedas
She is found in those compassionate sayings of great saints

http://www.youtube.com/watch?v=LeNB7-mxVck

Regards
subrahmanian.v

 

I guess the meaning : She sits in the white lotus flower with the posture to play the vīṇa.
I am not sure, please correct me.
Regards,
Narayanan

---

[narayanan er]

Thank you very much Sir, for correction. Please read one of my own verse on Sarasvati:

दक्षाधःकरपङ्कजे रवमयीं वीणां वहन्तीं सदा
दक्षोर्ध्वे जपमालिकां मणिगणैराभूषिताङ्गां वराम्।
वामाधःकरसम्भृताखिलपराविद्यासुपुस्तान्वितां
सुस्मेरस्फुटिताधरां सुनयनां वाचामधीशां भजे।।
Regards,
Narayanan

---

From: V Subrahmanian <v.subra...@gmail.com>

To: NARAYANAN E R <drerna...@yahoo.com>
Cc: bvpar...@googlegroups.com
Sent: Friday, 20 July 2012 9:20 PM

Subject: Re: {भारतीयविद्वत्परिषत्} Meaning consideration