Deneyimli iktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez, kendi blog sayfasında enflasyona yol açan en önemli nedenlerden "para arzı" ile ilgili merak edilen sorulara cevap verdi.
Enflasyona yol açan sıkıntılar:
- Para arzının enflasyon ve büyüme oranı toplamından hızlı artması
- Kurun yükselerek girdi maliyetlerini artırması
- Yüksek faiz ve kur artışı sebebiyle üretim araçlarının ve girdi fiyatlarının artması
- Enflasyonun düşeceğine dair inancın yıkılması
- Bütçe dengelerinin istisnalar hariç çeyrek asırdır gelirler aleyhine gelişmesi ve açık vermesi
Para arzını artıran sebepler:
Para arzının, dolaşımdaki kâğıt ve madeni para, vadeli ve vadesiz mevduatlardan oluşan para stokunu gösterdiğini belirten Eğilmez, para miktarının Merkez Bankası ile Darphane, mevduatların ise bankaların sorumluluğunda olduğunu açıkladı.
Merkez bankasının dolaşımdaki para miktarını ekonominin genel ihtiyacına bakarak artırmasının para arzını artırdığını ifade eden Eğilmez, piyasaya sürülen paranın hedeflenen enflasyon ve büyüme oranının toplamıyla da uyumlu olması gerektiğini belirtti.
Bankaların kabul ettiği mevduat karşılığında kredi açmalarının ve bunun tekrarlanmasının da para arzını artırdığını kaydeden Eğilmez, para arzının enflasyon ve büyüme oranı toplamından hızlı artmasının da enflasyona yol açtığını ifade etti.
Para arzı nasıl denetim altına alınabilir?
TCMB'nin dolaşıma çıkarılan para miktarını azaltıp artırarak piyasadaki para arzını belirli bir seviyede tutabileceğini, zaruri karşılık oranlarını yükseltip düşürerek de bankaların yaratabileceği kaydi parayı etkileyebileceğini açıklayan Dr. Mahfi Eğilmez, yine banka kredilerine başka kısıtlamalar da getirilebileceğini belirtti.
Eğilmez, TCMB dışında BDDK, SPK ve finans alanıyla ilgili diğer kurumların da bazı önlemler getirebileceğini söyledi.
--