Google Groups no longer supports new Usenet posts or subscriptions. Historical content remains viewable.
Dismiss

Het duitse "dubbele s" teken (taalkundig h é, niks met SS te maken)

96 views
Skip to first unread message

Luc Declercq

unread,
Oct 24, 2002, 6:19:05 AM10/24/02
to
In het duits wordt de dubbele s samengetrokken tot één teken (de naam
ontsnapt mij).
Je kan dat blijkbaar op het scherm toveren via ALT - 225 ( ß ).
Maar is er soms niet een nóg handiger manier om dat in je tekst (Word 2000)
te krijgen?
Kan handig zijn als je er veel nodig hebt!!

Rian van der Borgt

unread,
Oct 24, 2002, 6:37:48 AM10/24/02
to
Luc Declercq wrote:
>In het duits wordt de dubbele s samengetrokken tot één teken (de naam
>ontsnapt mij).

Over de oorsprong (dubbel-s of sz) wordt in de.etc.sprache.deutsch af en
toe heftig gestreden. De Duitsers noemen het teken zelf "scharfes s" of
"eszet", in het Nederlands (en niet in het Duits!) vaak "ringel-s", in
Duitse uitspraak (!).

>Je kan dat blijkbaar op het scherm toveren via ALT - 225 ( ß ).

alt - 0223.

>Maar is er soms niet een nóg handiger manier om dat in je tekst (Word 2000)
>te krijgen?

Zelf gebruik ik de instelling US-International voor mijn toetsenbord,
als ik veel Duits of Frans moet typen. Daar heb je o.a. dode toetsen en
rechter-alt + s = ß
Maar ik weet niet hoe je datzelfde effect met een AZERTY-indeling kunt
krijgen.

Groetjes,

Rian

--
Rian van der Borgt, Leuven.
email: rvdb...@xs4all.nl www: http://www.xs4all.nl/~rvdborgt/
Fix Outlook/Outlook Express: http://jump.to/oe-quotefix

Ernie Ramaker

unread,
Oct 24, 2002, 6:53:30 AM10/24/02
to
Luc Declercq:

>In het duits wordt de dubbele s samengetrokken tot één teken (de naam
>ontsnapt mij).
>Je kan dat blijkbaar op het scherm toveren via ALT - 225 ( ß ).
>Maar is er soms niet een nóg handiger manier om dat in je tekst (Word 2000)
>te krijgen?

- Duitse toetsenborddefinitie installeren
- Sneltoets maken in Word (bij Invoegen, Symbool)
- Gewoon ALT-225 of -0223 typen (uit ervaring kan ik vertellen dat als
je dat maar vaak genoeg doet, het bijna even snel kan als een gewone
toets aanslaan)
- Eerst als %, #, $ of een ander teken dat niet in de tekst voorkomt
typen, en dan als laatste zoeken en vervangen.

--
Rammt er þat tré Sterk is de deur
er ríða skal die draaien moet
öllum at upploki. om iedereen open te doen.
--- Hávamál

Frits Zandveld

unread,
Oct 24, 2002, 7:37:57 AM10/24/02
to

Rian van der Borgt <rvdb...@xs4all.nl> schreef in berichtnieuws
ap8ihs$hos$1...@news1.xs4all.nl...

> Luc Declercq wrote:
> >In het duits wordt de dubbele s samengetrokken tot één teken (de naam
> >ontsnapt mij).
>
> Over de oorsprong (dubbel-s of sz) wordt in de.etc.sprache.deutsch af en
> toe heftig gestreden. De Duitsers noemen het teken zelf "scharfes s" of
> "eszet", in het Nederlands (en niet in het Duits!) vaak "ringel-s", in
> Duitse uitspraak (!).
>
> >Je kan dat blijkbaar op het scherm toveren via ALT - 225 ( ß ).
>
> alt - 0223.

Dat zijn allebei bèta's. Dat is en goede benadering, maar een echte sz kun
je je opgebouwd denken uit een stok en een 3 tegen elkaar geplakt, waarbij
de stok links boven en onder de 3 uitsteekt. Die stok lijkt op de s in oude
Duitse letters; er zijn mensen die hun z als een soort 3 schrijven.

<knip>

Frits
leerde in 1952 nog lezen (niet schrijven) in oude Duitse letters


jAnO!

unread,
Oct 24, 2002, 7:01:33 AM10/24/02
to
Ernie Ramaker wrote:
> - Gewoon ALT-225 of -0223 typen (uit ervaring kan ik vertellen dat als
> je dat maar vaak genoeg doet, het bijna even snel kan als een gewone
> toets aanslaan)

ongeveer net zo snel als drie andere toetsen aanslaan??

Ernie Ramaker

unread,
Oct 24, 2002, 7:15:01 AM10/24/02
to
jAnO!:
>Ernie Ramaker wrote:

Nou ja, het vertraagt wel een klein beetje natuurlijk, maar het kan in
ieder geval erg snel.

--
Þá vér fegrst mælum Wij praten het fraaist
er vér flást hyggjum als wij valsheid menen
þat tælir horska hugi. zo lukt ook list bij verstandigen.
--- Hávamál

Ernie Ramaker

unread,
Oct 24, 2002, 7:45:31 AM10/24/02
to
Frits Zandveld:

>Rian van der Borgt <rvdb...@xs4all.nl> schreef in berichtnieuws
>> Luc Declercq wrote:

>> >Je kan dat blijkbaar op het scherm toveren via ALT - 225 ( ß ).
>>
>> alt - 0223.
>
>Dat zijn allebei bèta's.

Nee hoor. ß (alt-0223) is een ringel-s, geen beta. Kan zijn dat ie er in
een bepaald lettertype erg op lijkt, dat wel.

(Ik zou nu wel een ringel-s en een beta naast elkaar willen zetten zodat
je het verschil kunt zien, maar dan moet ik in unicode gaan posten en
dat gaat vast fout.)

[...]

--
Ein sat hon úti Alleen zat zij buiten
þá er inn aldni kom toen de oude kwam
yggjungr ása de schrik der Azen
ok í augu leit. in het oog haar keek.
--- Völuspá

Thomas Weijers

unread,
Oct 24, 2002, 12:03:01 PM10/24/02
to

"Luc Declercq" <luc.de...@pandora.be> wrote in message
news:tOPt9.176429$8o4....@afrodite.telenet-ops.be...

Typ gewoon dubbel s man. Duitsers vinden dat prima en Nederlanders zal het
worst zijn. Die denken dat ze polyglot zijn maar dankzij de PVDA hebben we
de beroerdst opgeleide jeugd van heel West-Europa.

tw


Johannes

unread,
Oct 24, 2002, 1:49:03 PM10/24/02
to

"Ernie Ramaker" <eram...@radio.fm> schreef in bericht
news:9glfru8uun2t8sml5...@4ax.com...

> jAnO!:
> >Ernie Ramaker wrote:
>
> >> - Gewoon ALT-225 of -0223 typen (uit ervaring kan ik vertellen dat als
> >> je dat maar vaak genoeg doet, het bijna even snel kan als een gewone
> >> toets aanslaan)
> >
> >ongeveer net zo snel als drie andere toetsen aanslaan??
>
> Nou ja, het vertraagt wel een klein beetje natuurlijk, maar het kan in
> ieder geval erg snel.
Op de piano?

Johannes Alberts

unread,
Oct 24, 2002, 2:22:59 PM10/24/02
to
Thomas Weijers wrote:

> Typ gewoon dubbel s man. Duitsers vinden dat prima

... en dat is volgens de "Neue Rechtschreibung" soms ook nog korrekt ;)
http://www.duden.de/schreibung/aenderungen/laute.html#Sschreibung

regards
Johannes

Lennart Kraak

unread,
Oct 24, 2002, 4:00:42 PM10/24/02
to
Is de Ringel-s (:-P) niet bij de laatste Duitse spellingswijziging
afgeschaft??

Lennart

--
You're the crowd, come on give it back to me
You won't beg for me, be there for me, beg for me

Ernie Ramaker

unread,
Oct 24, 2002, 4:19:32 PM10/24/02
to
Lennart Kraak:

>Is de Ringel-s (:-P) niet bij de laatste Duitse spellingswijziging

>afgeschaft?[...]

Nee, dat is een hardnekkig misverstand. De regels voor het gebruik
ervan zijn wel veranderd.

--
Haltr ríðr hrossi Een manke kan rijden
hjörð rekr handar vanr een verminkte hoeden
daufr vegr ok dugir. een dove deugt in de strijd.
--- Hávamál

Ruud Harmsen

unread,
Oct 24, 2002, 3:25:45 PM10/24/02
to
Thu, 24 Oct 2002 13:37:57 +0200: "Frits Zandveld"
<frits.z...@consunet.nl>: in nl.taal:

>Dat zijn allebei bčta's. Dat is en goede benadering, maar een echte sz kun


>je je opgebouwd denken uit een stok en een 3 tegen elkaar geplakt, waarbij
>de stok links boven en onder de 3 uitsteekt. Die stok lijkt op de s in oude
>Duitse letters; er zijn mensen die hun z als een soort 3 schrijven.

Unicode heeft inderdaad aparte tekens voor Griekse beta, voor beta
gebruikt als wiskunding symbool, en voor Eszett. Geloof ik. Codes:
weet niet, zoek zelf maar op.

--
Ruud Harmsen <r...@rudhar.com>
Site updated 23 Oct 2002: http://rudhar.com/index/whatsnew.htm

Ruud Harmsen

unread,
Oct 24, 2002, 3:25:45 PM10/24/02
to
Thu, 24 Oct 2002 18:03:01 +0200: "Thomas Weijers"
<th.we...@planet.nl>: in nl.taal:

>
>"Luc Declercq" <luc.de...@pandora.be> wrote in message
>news:tOPt9.176429$8o4....@afrodite.telenet-ops.be...
>> In het duits wordt de dubbele s samengetrokken tot één teken (de naam
>> ontsnapt mij).
>> Je kan dat blijkbaar op het scherm toveren via ALT - 225 ( ß ).
>> Maar is er soms niet een nóg handiger manier om dat in je tekst (Word
>2000)
>> te krijgen?
>> Kan handig zijn als je er veel nodig hebt!!
>>
>
>Typ gewoon dubbel s man. Duitsers vinden dat prima en Nederlanders zal het
>worst zijn.

En als iemand zeurt zeg je gewoon dat je Duits hebt leren tikken in
Zwitserland. Want daar gebruiken ze geen ß.

Ss tikken is nog zo'n gek idee, omdat automatische omzetting, met wel
wat maar niet veel fouten, mogelijk is, hoe onwaarschijnlijk het ook
klinkt. Zie voor bewijs (nog in oude Duitse spelling weliswaar) mijn
site.

Frits Zandveld

unread,
Oct 24, 2002, 4:38:42 PM10/24/02
to

Ernie Ramaker <eram...@radio.fm> schreef in berichtnieuws
g3nfru0pmeie26ud9...@4ax.com...

> Frits Zandveld:
> >Rian van der Borgt <rvdb...@xs4all.nl> schreef in berichtnieuws
> >> Luc Declercq wrote:
>
> >> >Je kan dat blijkbaar op het scherm toveren via ALT - 225 ( ß ).
> >>
> >> alt - 0223.
> >
> >Dat zijn allebei bèta's.
>
> Nee hoor. ß (alt-0223) is een ringel-s, geen beta. Kan zijn dat ie er in
> een bepaald lettertype erg op lijkt, dat wel.

<knip>

Ik zal het in een Word documentje proberen, maar ik geloof je graag.

Frits

Ruud Harmsen

unread,
Oct 24, 2002, 5:01:47 PM10/24/02
to
Thu, 24 Oct 2002 19:25:45 GMT: Ruud Harmsen <r...@rudhar.com>: in
nl.taal:

>Ss tikken is nog zo'n gek idee, omdat automatische omzetting, met wel

... niet ...

Ik vergeet dus altijd het woord "niet", vooral daar waar het onmisbaar
en essentieel is. Is dat een ziekte? Een afwijking? Disnegatitis? Iets
aan te doen? Pilletje tegen?

>wat maar niet veel fouten, mogelijk is, hoe onwaarschijnlijk het ook
>klinkt. Zie voor bewijs (nog in oude Duitse spelling weliswaar) mijn
>site.

http://rudhar.com/cgi-bin/umlaut.cgi

Ruud Harmsen

unread,
Oct 24, 2002, 5:01:48 PM10/24/02
to
Thu, 24 Oct 2002 22:00:42 +0200: Lennart Kraak
<L.K...@DISLIKESSPAM.student.tudelft.nl>: in nl.taal:

>Is de Ringel-s (:-P) niet bij de laatste Duitse spellingswijziging
>afgeschaft??

Nee. Hij heet trouwens alleen in het Nederlands Ringel-s, in Duitsland
is dat een Gotische spekhaak-s, dus de helft van de Eszett (zoals ik
ook pas twee weken geleden voor het eerst echt begreep), alias
"scharfes S", of "das scharfe S".

Afgezien daarvan is hij niet afgeschaft, maar de nieuwe regel is dat
hij alleen achter lange klinkers kan staan. Dus wel Maß en Maße (maat
en mate), en ook net als vroeger Masse (massa). Veranderd zijn o.a.
daß (nu dass, want korte klinker), en Fuss (vroeger Fuß, ondanks korte
klinker), evenzo muss, müsste, müssen, en vele andere. Maar süß (zoet)
blijft zo, want lange klinker (geloof ik, verbeter me a.u.b als ik
zwam, PCMIIW). Woordenboek staat binnen armbereik, maar te moe,
vanmorgen om half 6 opgestaan, dus bekijk het zelf maar even.

Ernie Ramaker

unread,
Oct 24, 2002, 5:08:54 PM10/24/02
to
Ruud Harmsen:

[Ringel-s]


>Afgezien daarvan is hij niet afgeschaft, maar de nieuwe regel is dat
>hij alleen achter lange klinkers kan staan. Dus wel Maß en Maße (maat
>en mate), en ook net als vroeger Masse (massa). Veranderd zijn o.a.
>daß (nu dass, want korte klinker), en Fuss (vroeger Fuß, ondanks korte

>klinker), /

Fuß blijft Fuß, in mijn hoofd heeft dat ook een lange klinker.

>evenzo muss, müsste, müssen, en vele andere. Maar süß (zoet)
>blijft zo, want lange klinker (geloof ik, verbeter me a.u.b als ik
>zwam, PCMIIW). Woordenboek staat binnen armbereik, maar te moe,
>vanmorgen om half 6 opgestaan, dus bekijk het zelf maar even.

http://www.neue-rechtschreibung.de/ is erg handig.

[fl'up nl.taal]

--
Vits ok vápna Op verstand en wapen
vant er jöfri at fá moet steunen een vorst
þeim er skal fremstr með firum. wil hij eerste van allen zijn.
--- Sigrdrífumál

Chris R

unread,
Oct 25, 2002, 10:30:45 AM10/25/02
to
"Thomas Weijers" <th.we...@planet.nl> wrote
> "Luc Declercq" <luc.de...@pandora.be> wrote

>> In het duits wordt de dubbele s samengetrokken tot één teken (de naam
>> ontsnapt mij).
>> Je kan dat blijkbaar op het scherm toveren via ALT - 225 ( ß ).
>> Maar is er soms niet een nóg handiger manier om dat in je tekst (Word
>> 2000) te krijgen?
>> Kan handig zijn als je er veel nodig hebt!!
>
> Typ gewoon dubbel s man. Duitsers vinden dat prima

Bovendien gaat het aan gene zijde van de grenspalen ook niet altijd goed.
Voor bepaalde woorden - zie elders deze draad - is de ringel-s vervangen
door de dubbele-s, na de korte klinker. Officieel is het nu geen "daß"
meer, maar "dass". Desalniettemin zie je het eerste nog regelmatig,
sterker nog, ook gewoon "das" wordt wel eens geschreven in zinnen als
"er sagt, das er...".
Of je "daß" of "dass" wil schrijven, is vooral een kwestie van je willen
voegen naar de "Neue Rechtschreibung" of niet, en daarmee afhankelijk van
smaak en behoefte aan recalcitrantie. "Das" is hier natuurlijk gewoon fout.
Schrijf bij twijfel maar gewoon dubbel-s en doe alsof je Zwitser bent.
Uit de FAQ van de.etc.sprache.deutsch:
"Die Schweizer haben das "ß" abgeschafft und leben trotzdem."


>en Nederlanders zal het worst zijn. Die denken dat ze polyglot
>zijn maar dankzij de PVDA hebben we de beroerdst opgeleide jeugd
>van heel West-Europa.

Deze jammerklacht hoor ik bij onze oosterburen net zo hard en net zo vaak.
In de fameuze "Pisa-studie" (een of ander internationaal vergelijkende
test van scholieren: Project for International Student Assessment, of zo
ongeveer) belandden de Duitse scholieren in de onderste regionen van de
prestatieladder. Die uitkomst lijkt zich daar bijna tot een nationaal trauma
te ontwikkelen: termen als "Bildungslücke" en "das Schlusslicht Europas"
zijn sindsdien niet meer van de lucht en worden ook veel ingezet als
breekijzer tegen de zittende bondsregering, omdat vooral de door de SPD
geregeerde deelstaten het slecht deden, in ieder geval gemiddeld veel
slechter dan de CDU-deelstaten.

Chris

Peter Elderson

unread,
Oct 25, 2002, 5:51:28 PM10/25/02
to
Ruud Harmsen wrote:
> Thu, 24 Oct 2002 19:25:45 GMT: Ruud Harmsen <r...@rudhar.com>: in
> nl.taal:
>
>
>>Ss tikken is nog zo'n gek idee, omdat automatische omzetting, met wel
>
>
> ... niet ...
>
> Ik vergeet dus altijd het woord "niet", vooral daar waar het onmisbaar
> en essentieel is. Is dat een ziekte? Een afwijking? Disnegatitis? Iets
> aan te doen? Pilletje tegen?

Nonititis areata. Erfelijk, ben ik bang. Veel politici leiden eraan,
maar verhullen dat door altijd twee mogelijkheden te noemen die niet
tegenstrijdig zijn, en daarna te suggereren dat een van de twee klopt.

fe...@taaleffect.nl

unread,
Oct 28, 2002, 11:35:06 AM10/28/02
to
On Thu, 24 Oct 2002 22:19:32 +0200, Ernie Ramaker <eram...@radio.fm>
wrote in nl.taal:

>>Is de Ringel-s (:-P) niet bij de laatste Duitse spellingswijziging
>>afgeschaft?[...]
>
>Nee, dat is een hardnekkig misverstand. De regels voor het gebruik
>ervan zijn wel veranderd.

Kennelijk maakt het Duits onderscheid tussen ss en ß. Een woord als
Wasser wordt altijd met ss geschreven. Waar men ß schrijft is, naar men
zegt, ss altijd toegestaan. Andersom niet.

Vroeger was er nog meer variatie. Men had, behalve ß, de lange s en de
korte s. Aan het einde van een woord werd nooit een lange s geschreven.
Een woord als Ausstellung werd geschreven met een korte en een lange s.

--
Feico

Wugi

unread,
Oct 29, 2002, 3:38:42 PM10/29/02
to
Ruud Harmsen :

>
> >Is de Ringel-s (:-P) niet bij de laatste Duitse spellingswijziging
> >afgeschaft??
>
> Nee. Hij heet trouwens alleen in het Nederlands Ringel-s, in Duitsland
> is dat een Gotische spekhaak-s, dus de helft van de Eszett (zoals ik
> ook pas twee weken geleden voor het eerst echt begreep), alias
> "scharfes S", of "das scharfe S".

Helft?? Ik dacht dat ringel-s en Eszett hetzelfde waren.
Met de c.q. bijkomende vraag waarom ze dan geen schrijfwijze Masz en süsz
toelaten? :-o)

(Net voor verzenden meen ik te begrijpen dat je bedoelt dat de Duitse
Ringel-s een Eszett-helft is: correct zo?)

Guido
http://www.ping.be/wugi/taalzaak.htm

Eric Schade

unread,
Oct 30, 2002, 1:59:13 PM10/30/02
to
"Frits Zandveld" <frits.z...@consunet.nl> in :
apolf0$ddp$6...@reader1.tiscali.nl...

[...]

> Vergeet het woord ringeldinges. Het is gewoon een sz.

Uitgesproken als "es tset".
Ja, maar de eerste keer dat ik het woord op school hoorde
(5de klas lagere school) schreef ik ook spontaan zo:
SZ.

Dat bleek echter niet de bedoeling van de leraar Duits.

[...]

Eric


Henk Metselaar

unread,
Oct 31, 2002, 12:56:47 AM10/31/02
to
"Koen de Troij" <k.de.troij@gmx.nėt> telah menulis dalam
news:10360425...@news2.cybercity.dk:

> Ruud Harmsen schreef:


>> Hij heet trouwens alleen in het Nederlands Ringel-s, in Duitsland
>> is dat een Gotische spekhaak-s, dus de helft van de Eszett (zoals ik
>> ook pas twee weken geleden voor het eerst echt begreep), alias
>> "scharfes S", of "das scharfe S".
>

> In het lettertype Book Antiqua zijn de twee verschillende s'en die
> samen de ß vormen, heel duidelijk te onderscheiden.

Krijg nou niks! Ik zie in het rechterdeel altijd zo'n fraaie, ouderwetse
schrijfletter z, met krul-naar-links onderaan. Dat klopt ook veel beter met
de naam van het ding.

kale

Koen de Troij

unread,
Oct 31, 2002, 12:33:02 AM10/31/02
to
Ruud Harmsen schreef:

> Hij heet trouwens alleen in het Nederlands Ringel-s, in Duitsland
> is dat een Gotische spekhaak-s, dus de helft van de Eszett (zoals ik
> ook pas twee weken geleden voor het eerst echt begreep), alias
> "scharfes S", of "das scharfe S".

In het lettertype Book Antiqua zijn de twee verschillende s'en die samen de


ß vormen, heel duidelijk te onderscheiden.

--
Koen de Troij


0 new messages