Namazı qılmadıqda uşaqları yüngülce vurmaq nece olur?
Sual: Uşaqlarımızın namaz qılması üçün onları yüngülce nece vurmaq lazımdır?
Cavab:
Hemd Allaha mexsusdur.
Ebu Davud (459) ve Ehmed (6650) Amr ibn Şüeybin atasından, o da babasından bele söylediyini revayet edir: “Allahın Resulu (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) dedi: “Yeddi yaşına vardıqda uşaqlarınıza namaz öyredin ve on yaşına çatıb namaz qılmadıqda onları yüngülce vurun ve yataqlarını ayırın.” Şeyx Elbani “el-İrva” (247) eserinde hedisi sehih olaraq tesnif etmişdir.
İbn Qüdame,Allah ona rehmet etsin, “el-Muğni” (1/357) eserinde deyir:
Namaz qılmağı uşaqlara öyretmek üçün uşaqlara bunu söylemek ve onları edeblendirmek şerietde meşrudur. Bundan meqsed budur ki, uşaqlar namaz qılmağa öyreşsinler ve onlarda bu verdiş halını alsın ve heddi büluğ yaşına çatdıqda namazı terk etmesinler. Sitatın sonu.
El-Subki demişdir:
Yeddi yaşına vardıqda uşağın himayedarı ona namaz qılmağı söylemeli ve on yaşına çatıb namaz qılmadıqda onu yüngülce vurmaq lazımdır.
Bizim fikrimizce biz uşağa ona vacib olmayan bir şeyi emr etmeli ve vacib olmayan bir şeyi etmedikde buna göre yüngülce vurmalıyıq. Edeblendirmek meqsedile heyvanları vururuq, ele ise uşaqları nece? Bu uşağın maraqlarına xidmet edir ve meqsed odur ki, heddi büluğa çatmazdan önce namaz qılmağa öyreşsin. Sitatın sonu.
Feteve el-Subki, 1/379
Yeddi yaşına çatdıqda oğlanlara ve qızlara namaz qılmaları söylenmeli ve on yaşına çatıb namaz qılmadıqda yüngülce vurulmalıdır. Eynile, onlara söylemek lazımdır ki, Ramazan orucunu tutsunlar ve Quran oxumaq, nafile namazlar qılmaq, hecc etmek ve ümre etmek, çoxlu tesbeh (Sübhenallah söylemek), tehlil (Le ilehe illellah söylemek), tekbir (Allahu Ekbar söylemek) ve tehmid (Elhemdulilleh söylemek) kimi xeyir işler görmek üçün onlarda buna qarşı heves oyatmaq lazımdır. Her bir günahdan, bunu etmemeleri üçün onları çekindirmek lazımdır.
Namaz qılmadığına göre uşağı yüngülce vurmaq meselesine geldikde, burada qoyulan şertlerden biri budur ki, uşağı vurarken yüngülce vurmaq lazımdır, ağrılı olmamalı ve derini qoparmamalı ve yaxud diş ve ya sümüyünü sındırmamalıdır. Vurarken küreyine ve yaxud eline ve ya buna benzer yerlere vurulmalıdır. Üze vurmaqdan çekinmek lazımdır. Çünki üze vurmaq qadağandır. Bele ki, Peyğember (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) bunu qadağan etmişdir.
Vurarken zerbelerin sayı 10-dan çox olmamalıdır ve bundan meqsed edeblendirmek ve telim-terbiye olmalıdır. Ona göre de, valideyn uşağı cezalandırmaqda maraqlıdır deye uşaqda bele bir tesevvür yaratmamalıdır, meseleni izah etmeye ehtiyac olduqda bu üsula müraciet etmelidir. Uşaq namaz qılmaqdan üz dönderib terk etdikde ve buna benzer hallarda bu üsula baş vurulmaldır.
Ebu Berda el-Ensariden, (Allah ondan razı olsun), revayet olunur ki, Allahın Resulu (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) dedi: “Heç kese on şallaqdan çox vurulmamalıdır, Allahın hedd cezalarından biri olduqda bu istisnadır.” Hedisi Buxari (6546) ve Müslim (3222) revayet etmişdir.
İbn el-Qeyyim, Allah ona rehmet etsin, demişdir:
Peyğemberin, (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) “Heç kese on şallaqdan çox vurulmamalıdır, Allahın hedd cezalarından biri olduqda bu istisnadır” sözleri cinayet ve yaxud cinayet emeline aiddir. Bunlar Allah tealanın haqqı olan cinayet meselelerine aiddir.
Bele deyile biler: On şallaq ve yaxud bundan az sözünden ne nezerde tutulur?
Cavab: Bu mesele kişi öz heyat yoldaşını, qulluqçusunu, uşağını ve yaxud muzdla işletdiyi işçisini terbiyelendirmek, edeblendirmek ve yaxud buna benzer meqsed ile vurduğu hallara aiddir. Bu halda 10 zerbeden artıq vurmaq icazeli deyil. Hedisi başa düşmek üçün en yaxşı yol budur. Sitatın sonu.
İ`lam el-Muveqqiin, 2/23
Hemçinin bunları ederken başqasının qarşısında edilmemelidir ki, uşağın özüne şexsiyyetine ve dostları,digerlerinin qarşısında leyaqet hissine xelel getirmesin.
Atanın uşaqları ile münasibeti ve onları edeblendirmesi, terbiyelendirmesinden başa düşülmelidir ki, ata kimise yalnız Allaha ve Onun Resuluna (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) itaet olaraq cezalandırır ve buna baş vurmaqda yegane meqsed uşağının tam xeyrinedir, onun maraqlarına xidmet edir ve uşaqlarını şerietde buyurulan qaydada terbiye etmekde çox herisdir, ve onlara göre üreyi yanır. Eks halda uşaq islam dininin telimlerinin çetin olduğu ve bunları etmediyi üçün döyüldüyü qenaetine gelerek islama nifret hissi ile böyüye biler.
Şeyx ibn Bezz, Allah ona rehmet etsin, demişdir:
Öz aile üzvlerinizin qeydine qalın ve onlara qarşı laqeyd yanaşmayın ey Allahın qulları. Onları xeyiri, islah olunması üçün siz çox çalışmalısınız ve yeddi yaşına vardıqda övladlarınıza namaz qılmalarını söyleyin, on yaşına çatıb namaz qılmadıqda onları yüngülce vurun. Bu “vuruş” terzi yüngül olmalıdır ki, Allaha itaet etmeleri ve namazları vaxtlı-vaxtında eda etmelerine öyreşmesinde onlara yardım etsin,. Allahın dinine lazımi şekilde bağlansınlar ve haqqı öyrensinler. Nece ki, bu barede Allah Resulundan, (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) revayet olunan sehih hedislerde bildiriilir. Sitatın sonu.
Mecmu Feteeve, İbn Bezz, 6/46
Şeyx ibn Üseymin, Allah ona rehmet etsin, demişdir:
Peyğember (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) bize emr etmişdir ki, uşaqlarımız yeddi yaşına çatdıqda onlara namaz qılmalarını söyleyek ve on yaşına çatıb namaz qılmadığı teqdirde ise onları yüngülce vuraq. Bununla bele, namaz qılmaq hele bu yaşda onlara vacib deyil, bu yaşda namaz qılmaq ile mükellef sayılmırlar. Bundan meqsed odru ki, onlar ibadet ve itaet emellerini etmeye öryensinler ve buna öyreşsinler ki, böyüdükde bunları etmek onlar üçün asan olsun ve namaz onlar üçün eziz bir şey olsun. Eyni hökm mezemmet olunan, xoşagelmez bütün diger meselelere de şamil edilir. Her hansı cavabdehlik daşımasalar da, gencler (kiçik yaşlarından) bunları (pis emelleri) etmeye öryeşmemelidirler, çünki eks halda böyüdükde onlar bu cür emelleri işlemeye öyreşecekler ve bunlara dalmaqdan hezz duyacaqlar. Sitatın sonu.
Feteve nur ale el-Darb, 11/386
Emr gösterir ki, bu mesele vacibdir. Lakin bu o hallara şamil edilir ki, “yüngülce vurduqda” fayda temin olunsun. Çünki bezen uşağı vurduqda, uşaq düzelmir, yalnız onun ses-küy salmasına, bağırmasına ve daha çox ağlamasına sebeb olur, belece heç bir faydaya nail olunmur. Bundan elave, burada “yüngülce vurmaqdan” qesd olunan mena budur ki, vurarken ağrıtmamalıdır, yüngülce vurulmalıdır ki, islah olunsun ve zerer hasil olmasın. Sitatın sonu.
Liqa el-Bab el-Meftuh, 95/18
Şeyx, Allah ona rehmet etsin, hemçinin deyir:
Uşağı vurarken “zedeye sebeb olacaq, iz qoyacaq” şekilde olmamalı, meselen üze vurulmamalı ve yaxud ölüme sebeb olacaq yerlere (zeif, hessas nöqtelere) vurulmamalıdır. Eksine, uşağın beline, çiynine ve yaxud eline ve buna benzer yerlere vurulmalıdır, bele ki, bu yerler onun ölmesine sebeb olmur. Üze vurmaq tehlükelidir. Çünki üz insanın en uca ve hörmetli hissesidir ve insanın üzüne vurduqda küreyine vurulmasına müqayisede onun üçün daha çox tehqiredici, alçaldıcı ve utandırıcı, xecaletli hesab edilir. Ona göre de, üze vurmaq qadağandır. Sitatın sonu.
Feteve nur ale el-Darb, 13/2
Şeyx Feuzan, Allah ona rehmet etsin, deyir:
Uşağın terbiyesinde istifade olunan üsullardan biri de vurmaqdır. Müellim vura biler, telimatçı vura biler, terbiye meqsedleri üçün himayedar vura biler. Qadın bile-bile asilik etdikde kişi öz zövcesini vura biler.
Lakin bu müeyyen hedd daxilinde olmalıdır ve ağrıya sebeb olacaq zerbe, derisini cıracaq ve yaxud sümüyünü sındıracaq şekilde olmamalıdır. Eksine, ehtiyac olduğu qeder edilmelidir. Sitatın sonu.
İğasat el-Mustefid bi Şerh Kitab el-Tövhid, 282-284
Hemçinin nezere almaq lazımdır ki, uşağı terbiye ederken yalnız namazı buraxdığı üçün edeblendirmekle kifayetlenmek lazım deyil. Bundan elave, namazın şertleri ve erkanları, vacibatlarına laqeyd yanaşdıqda terbiye edilmelidir. Uşaq ola bilsin ki, namaz qılsın, lakin namazları birleşdirir ve yaxud destemazsız namaz qılır ve yaxud lazımı şekilde namaz qılmır. Ona göre de, namaz barede her bir şeyi ona öyretmek lazımdır. Emin olmalıyıq ki, o namazın vacibatlarından, erkanlarından ve şertlerinden xeberdardır. Bele olduğu halda, o namazın gösterilen bu hisselerinden her hansı birini buraxdıqda, ona nesihet etmeli ve vaxtaşırı bunları ona öyretmeli, bundan sonra bunları etmemekde inad ederse, bunları lazımi şekilde edene qeder yüngülce vurmaq vasitesile töhmetlendiirle, edeblendirile biler.
En doğrusunu Allah bilir.
Muhemmed Saleh el-Müneccid