Ne üçün Sara kimi saleh ve feziletli bir qadın Heceri qısqanırdı?
Hecer (ona Allahın salamı olsun) İsmayılı dünyaya getirdikde Sara onu qısqanmışdır? Eger beledirse, ne üçün Sara kimi alicenab xanım onu qısqanırdı? İbrahimin Hecer ve İsmayılı sehraya göndermesi barede Allah tealanın emrine sebeb Saranın qısqanclığı olmuşdur?
Cavab: Hemd Allaha mexsusdur
Bir qadının erinin diger heyat yoldaşlarına qarşı olan qısqanclıq hissi tamamile tebiidir ve bir qadının hiss etdiyi digerinin ise hiss etmediyi bir şey deyildir. Netice etibarile qadın heddleri aşmazsa ve bu qısqanclıq hissi öz bacısının qeybetini etmek ve yaxud söz gezdirmek ve ya o biri zövceni boşamasını teleb etmek ve ya ona qarşı hiyle qurmaq ve s. kimi ona zülm etmesi ile neticelenmezse-bele ki, bu Allah tealanın qadağan etdiyi emellerdir-bu hisse göre haqq-hesaba çekilmeyecekdir.
Hafiz ibn Hecer, Allah ona rehmet etsin demişdir:
Eslinde qısqanclıq tebiidir ve bezi qadınlarda olub digerlerinde olmayan bir şey deyil, lakin burada qadın heddi aşarsa buna göre o tenbeh olunmalıdır. Bu meselede esas qayda Cabir ibn Atiq el-Ensarinin revayet etdiyi hedisdir. O bunu Peyğemberden sallallahu aleyhi ve sellem revayet etmişdir. Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem demişdir: “Qısqanclığın ele bir növü var ki, Allah onu sevir, ele bir növü de vardır ki, Allah ona nifret edir. Allahın sevdiyi qısqanclıq şübhe üçün esası olan qısqanclıqdır, nifret etdiyi qısqanclıq ise şübhe üçün esası olmayan qısqanclıqdır.”
Şeyx Albani “el-İrva 7/80” eserinde hedisi hesen olaraq tesnif etmişdir.
Belece hem kişi hem de qadın terefden olan qısqanclıq heç bir qadının bundan xali olmadığı insan tebietinin bir hissesidirse o zaman bu üzrlü hesab edilir. Esas odur ki, qadın bu meselede heddini aşmasın ve Allahın qadağan etdiyi sözleri etmesin ve yaxud danışmasın. Seleflerin qadınların qısqancığı haqqında dedikleri bu formada başa düşülmelidir.
Feth el-Bari eseri, 9/326
Ibn Muflih Allah ona rehmet etsin demişdir:
Et-Teberi, diger elm ehli demişdir: Qadınların qısqanclıq meselesine göz yummaq lazımdır ve buna göre onlar cezalandırılmamalıdır, çünki bu onların tebietlerinin bir hissesidir.
El-Edeb El-Şeriyye, 1/248
Hafiz ibn Hecer (Allah ona rehmet etsin ) Aişenin “ortaq zövcelerden birinin qabını sındırmasından” behs eden hedisi şerh ederken demişdir:
Onlar-yeni, bu hedisi şerh edenler demişdirler: bu delalet edir ki, qısqanc qadın etdiyi herekete göre hesaba çekilmeli deyil, çünki bu cür halda onun düşüncesi qısqanclıqdan dolayı tehrik olunan güclü qezeb sebebi ile perdelenir.Ebu Yala Aişeden (merfu bir hedisde) revayet edir:
“Qısqanc qadın vadinin üstünden dibini göstere bilmez.” Feth el-Bari, 9/325
Qadınların en feziletlisinden sadir olan qısqanclıq hissinden heç kes qaça bilmez ve onlar (qadınlar) buna göre cavab vermeyecek, çünki qısqanclıq Allahın qanunlarında heddi aşan bir hereket deyildir.
Saranın Hecere göre qısqanclıq hissi de bu başlıq altındadır. Bir qadının öz erine diger qadını görmek istemediyini ve onunla bir evde yaşamaq istemediyini söylemesi tekzib olunmaz bir şeydir. Elm ehli deyir ki, Heceri ve oğlunu aparan İbrahim (Ona Allahın salamı olsun) olmuşdur, Sara ondan bunu etmesini istememişdi.
Hafiz ibn Hecer (Allah ona rehmet etsin) demişdir: Deyilene göre, Sara olduqca qısqanc idi, ona göre İbrahim (Ona Allahın salamı olsun) İsmayılı ve onun anasını Mekkeye apardı. Feth el-Bari, 6/401
Hecerin sözleri de buna delalet edir: “Ey İbrahim, sen bizi heç bir insan ve heç bir şeyin olmadığı bu vadidemi qoyub gedeceksen?” Hecer İbrahimden (Ona Allahın salamı olsun) bunu bir neçe defe soruşdu, lakin o cavab vermedi. Sonra Hecer soruşdu: Allahmı sene bu cür etmeyi emr etdi? O dedi: “Beli.” Hecer dedi: “Ele ise O bizi terk etmez”.
Buxari revayet etmişdir, 3184.
Revayet olunur ki, İbn Abbas (radiyallahu anhu) demişdir: “İbrahim ile onun zövcesi arasında olacaq hadiseler oldu, o Hecer ve İsmayıl ile çıxdı, bir çuval su götürdü…”Buxari, 3185
İbn Abbasın “İbrahim ile onun zövcesi arasında olacaq hadiseler oldu” cümlesinde “onun zövcesi” sözünden qesd olunan Saradır ve “olacaq hadiseler oldu” sözünden qesd olunan Hecer İsmayılı dünyaya getirdiyi zaman Saranın onu qısqanması idi”.
Feth el-Bari
Daha doğrusunu Allah bilir.
Muhemmed Saleh el-Müneccid