Teravih namazında reketlerin sayı - www.DiniFetvalar.com
Abu Hamza as Salafi
Teravih namazında reketlerin sayı
Sual: Bu barede evvel soruşmuşdum, lakin cavab meni qane etmedi. Sualım Ramazanda teravih namazı barededir. Bundan evvelki sualda mene cavab vermişdiniz ki, Teravih 11 reketden çox olmamalıdır. Sehih yolla revayet olunub ki, Muhemmed (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) Ramazanda üç defe teravih qılmışdır ve bunların sayı 11 reket olmuşdur. Elece de, Şeyx Nesireddin Elbaninin, Allah ona rehmet etsin, qiyam ve teravih barede kitabında deyilir ki, teravih on bir reket qılınır. Sünnet on bir reketdir. Mesele bu cür olduğu halda, mende çaşqınlıq yaradan sual ve qardaşlar arasında tez-tez müzakire olunan budur ki, teravihde reketlerin sayı 11 yoxsa 20 olmalıdır. Ramazanda bezi insanlar imamın 11 reket qıldığı, digerleri ise 20 reket qıldığı mescidlere gedirler. ABŞ-da henefi mescidlerinin ekseriyyetinde imam 20 reket qılır. Qeyd etmek istediyim meqam budur ki, 20 reket olmalıdır, yoxsa 11 reket. İmam Ramazanda bütün Quranı xetm edir. İnsanlar bu mesele barede çox hessasdırlar ve ABŞ-da yığıncaqlarda müzakire obyektine çevrilir. 20 reket namaz qılanlar 11 reket namaz qılanları sehv etdikleri ile ittiham edir, digerleri de eynile qarşı terefi. Bu ABŞ-da böyük bir fitnedir. Camaatın parçalanmasına sebeb olur. İnsanlar hemişe delil getirirler ki, Peyğemberin Mescidinde 20 reket qılınır, elece de Mekkede Mescidul Haramda imam 20 reket qılır. Hemçinin, Ramazanda Seudiyye Erebistanına gedenler imamın 20 reket qıldığını söyleyirler. Bu çaşqınlıq yaradır. Xahiş edirem aşağıdakı meseleleri cavablandıraraq izah edin:
1. Sünnet 11 reket ise, ele ise ne üçün Medine ve hemçinin Mescidul Haramda imam camaata 20 reket qıldırır? Ne üçün? Ne üçün bu sünnetden ferqlidir?
2. Peyğember mescidi ve Mescidul Haramda teravihin reketlerinin sayı ne üçün 20 reketdir?
Xahiş edirem bunlara açıqlama getiresiniz.
Hemd Allaha mexsusdur.
Düşünürük ki, müselmanlar elm ehli arasında ictihadi meselelere bu cür hessasiyyetle yanaşmamalı ve yaxud müselmanlar arasında firqelere parçalanma ve fitne yaratmalı deyiller.
Şeyx ibn Üseymin, Allah ona rehmet etsin, imam ile on reket qılıb, sonra oturub vitr namazını gözleyerek imam ile teravih namazlarını tamamlamayanlar barede danışarken bele demişdir:
Fikir ayrılığının meqbul hesab edildiyi meselelerde müselman ümmeti arasında ferqlenen bir qrup insanın olduğuna, reylerdeki bu müxteliflikden müselmanlar arasında parçalanmaya, qelblerin ayrılmasına sebeb yaradacaq bir vasite kimi istifade etmelerine şahid olmaq BİZİ DERİNDEN KEDERLENDIRIR, BUNA ÇOX TEESSÜF EDİRİK. Ümmet arasında ixtilaflar sehabelerin dövründe de mövcud olmuşdur, bununla bele onlar bir olmuşdurlar. Xüsusile de gencler ve islama bağlı olan her bir kese bir olmaq vacibdir. Çünki onları pusquda gözleyen düşmenleri var.
el-Şerh el-Mumti, 4/225
İki qrup bu meselede ifrata varıblar. Birinci qrup on bir reketden artıq namaz qılan her kesi tekzib, redd edir ve deyir ki, onlar bidet edirler. İkinci qrup yalnız on bir reket qılanları tekzib, redd ederek deyirler ki, onlar alimler arasında yekdil reye (icmaya) qarşı çıxırlar.
Gelin meseleye dair Şeyx ibn Üseyminin söylediklerine nezer yetirek:
Belelikle, biz deyirik ki, meselede ifrata varmamalı, elece de meselenin ehemiyyetini aşağı salmalı deyilik. Bezi insanlar Sünnede qeyd olunan saya bağlı qalmaqda ifrata varır ve deyirler ki, Sünnede qeyd olunan saydan artıq etmek olmaz ve onlar sert bir şekilde bundan artıq edenleri tekzib, redd edirler ve bildirirler ki, bu cür edenler asi, günahkardılar.
Şübhesiz ki, bu yanlışdır. Onlar axı nece asi, günahkar ola biler ki, Peyğemberden (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) gece namazları barede soruşduqda o bildirdi ki, gece namazları iki-iki qılınır ve her hansı müeyyen bir say müeyyen etmedi? Elbette, ondan (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) gece namazı barede soruşan kes namazda qılınmalı olacaq sayı bilmirdi, çünki eger gece namazını nece etmeyi bilmirdise, gece namazında sayın ne qeder olduğunu bilmemesi daha mentiqi görünür. Elece de, sual veren kes Peyğembere (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) xidmet edenlerden deyildi, eks halda deyile biler ki, o Peyğemberin (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) evinde ne baş verdiyini bilirdi. Bir halda ki, Peyğember (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) gece namazını nece etmeyi ona bildirdi, lakin sayını söylemedi, buradan başa düşmek olar ki, meselenin ehate dairesi genişdir ve bir kes yüz reket qılıb, sonra vitr namazını bir reket qıla biler.
“Meni nece namaz qılan gördünüz, ele qılın” deye Peyğemberin (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) sözlerine geldikde, hetta bu insanlara bu sözler mütleq menada şamil edilmir. Çünki, onlar demirler ki, bezen insan vitr namazını beş reket qılmalı ve bezen yeddi reket qılmalı ve bezen ise doqquz reket qılmalıdır. Eger biz Peyğemberin (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) sözlerin mütleq menada başa düşsek, bu halda vitr namazını bezen beş, bezen yeddi, bezen ise doqquz reket qılmalıyıq. Lakin, hedisin menası budur ki, siz namazı nece qılıramsa ele qılın, söhbet reketlerden getmir. Namazdakı reketlerin sayını müeyyen eden şerii metn olduğu hallar bundan istisnadır.
Mesele nece olursa olsun, kimse ehate dairesi geniş olan bir meselede insanlara qarşı sert mövqe tutmamalıdır. Biz hetta bezi qardaşların bu meselede sert davranaraq on bir reketden artıq namaz qılan imamları bidetçilikde ittiham etdiyine şahid olmuşuq ve bu kesler mescidi terk edir, neticede Allah Resulunun “Kim imam namazı bitirene qeder onunla durarsa, ona gece namazının savabı yazılar” deye hedisde bildirdiyi savabı itirirler. Hedisi Tirmizi, 806; revayet etmişdir. Şeyx Elbani “Sehih Tirmizi, 646” eserinde hedisi sehih olaraq tesnif edib. Onlardan bezileri hetta on reket qıldıqdan sonra eyleşir, neticede orada eyleşmekle ibadet edenlerin sefflerini bölür ve bezen danışmağa başlayırlar ve namaz qılanları narahat edirler.
Biz onların niyyetlerinin xeyir olduğuna şübhe etmirik ve onlar ellerinden geleni edirler ki, doğru-düzgün neticeye varsınlar, lakin bu o demek deyil ki, her çalışan doğruya isabet edir, çatır.
Diger qrup ise bunun eksini edir. Onlar ciddi şekilde yalnız on bir reket qılmaqla kifayetlenenleri tekzib, redd edir ve bildirirler ki, onlar icmaya qarşı çıxırlar. Allah teala buyurur: “Her kes doğru yol ona belli olduqdan sonra Peyğembere qarşı çıxsa ve möminlerin yolundan başqa bir yolla getse, onu üz tutduğu yola yönelder ve Cehennemde yandırarıq. Ora ne pis dönüş yeridir.” en-Nisa 4:115
Sizden önce gelen bütün nesiller teravih namazlarının sayının iyirmi üç reket olduğunu bilmişdirler. Onlar başqa bir şey söyleyen her kesi şiddetli şekilde tekzib edirler ki, bu da hemçinin xetadır.
El-Şerh el-Mumti, 4/73-75
Teravih namazında sekkiz reketden artıq qılınmamalıdır söyleyenlerin delillerine geldikde, onlar delil qisminde Ebu Seleme ibn Ebdürrehmanın revayet etdiyi hedisi getririrler. Ebu Seleme ibn Ebdürrehman (Allah ondan razı olsun), Aişeden (Allah ondan razı olsun) soruşdu: “Allahın Resulu (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) Ramazanda nece namaz qılırdı? O dedi: “O (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) Ramazanda ve diger vaxtlarda on bir reketden artıq qılmamışdır.” O dörd reket qılar ve namazın nece gözel ve uzun olduğunu soruşma, sonra dörd reket qılar ve namazın nece gözel ve uzun olduğunu soruşma, sonra üç reket qılardı. Men dedim: Ey Allahın Resulu, vitr namazını qılmazdan önce yatacaqsan? O dedi: Ey Aişe, menim gözlerim yatır, lakin qelbim yatmır.”
Buxari, 1909; Müslim, 738
Onlar deyirler: Bu hedis delalet edir ki, Allahın Resulu (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) Ramazanda ve diger vaxtlarda gece namazlarını davamlı qılırdı.
Alimler bu hedisi delil qisminde ireli sürmeyi redd ederek bildirirler ki, bunu Allahın Resulu (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) etmişdir ve onun bir şeyi etmesi heqiqeti, bunun ferz olduğu anlamına gelmir.
Gece namazlarında-o cümleden teravih-reketler üçün müeyyen say yoxdur barede delil İbn Ömer hedisidir. Hedisde deyilir ki, bir kişi Allahın Resulundan (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) gece namazı barede soruşdu. Peyğember (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) dedi: “Gece namazları iki-iki qılınır. Eger sizden kimse şefeqin (sübhün) yaxınlaşdığından ehtiyat etse, qoy vitri bir reket qılsın.”
Buxari, 846; Müslim, 749
Eger biz meşhur rey mekteblerinde elm ehlinin söylediklerine nezer yetirsek, siz aşkar şekilde göreceksiniz ki, bu mesele genişdir ve on bir reketden artıq qılmaqda heç bir xeta yoxdur.
El-Serxasi, Henefi mezhebinin imamlarından biri deyir:
Teravih, vitr xaric, iyirmi reketdir. Bu bizim reyimizdir.
El-Mebsut, 2/145
İbn Qüdame demişdir:
Ebu Abdullahın (İmam Ehmedin) üstün tutduğu rey budur ki, teravih iyirmi reketdir. Bu hemçinin el-Seuri, Ebu Henife ve Şafeinin reyidir. Malik otuz altı reket olduğunu bildirmişdir.
El-Muğni, /457
Nevevi demişdir:
Teravih namazı icmaya göre sünnetdir. Bizim reyimiz budur ki, on salam ile birlikde iyirmi reketdir ve bu namazı ayrı-ayrı ve camaat ile qılmaq olar.
El-Mecmu, 4/31
Teravih namazının reketlerinin sayına dair bu dörd imamın reyleridir. Onların hamısı on bir reketden artıq bir reqem söylemişdirler. Belke de, on bir reketden artıq bir reqem ireli sürmelerinin sebebleri aşağıdakılardır:
1 . Onların reyine göre Aişenin revayet etdiyi hedisde reketlerin sayı xüsusilik ifade etmir.
2 . Selefin çoxundan bundan daha çox say revayet olunmuşdur.
Bax. el-Muğni, 2/604; el-Mecmu, 4/32
3. Peyğember (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) on bir reket namaz qılar ve namazları çox uzun ederdi, o qeder ki, gecenin çox hissesini namaz qılmaqla keçirerdi. Heqiqeten de, bir gece Peyğember (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) sehabelerine Teravih namazında imamlıq etdi ve namazı sübhe az qalmış ancaq qurtardı ve sehabeler qorxdular ki, onlar sehura gecikecekler. Sehabeler Peyğemberin (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) arxasında namaz qılmağı sevirdiler ve onlar fikirleşirdirler ki, namaz hedden artıq uzun qılınmır. Alimlerin qenaeti budur ki, eger imam namazı çox uzun ederse, camaat üçün bu hedden artıq çetin olacaq ve onları namazdan uzaqlaşdıra biler. Ona göre de , bele bir qenaete varıblar ki, imam qiraeti qısa etmeli, reketlerin sayını ise artırmalıdır.
Mesele ondadır ki, Peyğemberden (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) revayet olunan terzde on bir reket namaz qılan kes gözel bir emel edir ve Sünneye tabe olur. Kim qiraeti qısa edib reketlerin sayını artırırsa o da gözel edir. Bunların her ikisini eden kes ise tekzib olunmamalıdır. Şeyxu-l İslam ibn Teymiyye, Allah ona rehmet etsin, demişdir:
Eger bir kes teravihi Ebu Henife, Şafei ve Ehmed mezhebine göre iyirmi reket qılırsa ve yaxud Maliki mezhebine göre otuz altı reket qılırsa ve ya on üç, on bir reket edirse, gözel etmişdir. Nece ki, bu barede İmam Ehmed demişdir. Çünki, sayı müeyyen etmekde heç bir problem yoxdur. Odur ki, reketlerin sayının çox ve ya az olması qiyamın uzun ve qısa olmasından asılıdır.
el-İxtiyarat, seh.64
Suyuti demişdir:
Sehih ve hesen hedislerde revayet olunanlar Ramazanda gece namazlarını qılmaq barede emrdir. Bunları eda etmek ise xüsusi bir say müeyyen etmeden bunu qılmağa teşviqdir. Peyğemberin (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) iyirmi reket teravih namazı qıldığı sübuta yetirilmeyib, daha doğrusu o (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) reketlerde say müeyyen etmeden gece namazını qılmışdır. Daha sonra o (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) dördüncü gece namazı gecikdirdi, qorxdu ki, bu namaz ümmete ferz ola biler ve onlar da bunu yerine yetire bilmezler.
İbn Hecer el-Heysemi demişdir: Peyğemberin (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) iyirmi reket teravih namazı qıldığı barede heç bir sehih revayet yoxdur. Onun (Ona Allahın salavatı ve salamı olsun) “iyirmi reket namaz qıldığı” barede gelen revayetler olduqca zeifdir.
el-Mevsueh el-Fiqhiyye, 27/142-145
Odur ki, ey sual veren qardaşım, insanlar teravih namazını iyirmi reket qıldıqda bu size teeccüblü gelmesin. Hemin imamlardan neçe nesiller gelib keçib. Onların hamısında xeyir var.
Muhəmməd Saleh əl-Münəccid
Get back to school stuff for them and cashback for you. Try Bing now.