وضعیت روحی - روانی مردم خوزستان
کانون آینده نگری ایران
نمایی از وضعیت روحی - روانی مردم خوزستان
روزنامه کارون: دبیرکل "کانون آینده نگری ایران " که به مرکزیت اهواز فعالیت میکند، نتایج پژوهشهای روانشناسان عضو این کانون را پیرامون اوضاع روحی - روانی مردم در استان خوزستان تشریح کرد.
رامین ناصح بیان داشت: در سطح كلانشهر اهواز و استان خوزستان به دليل پیامدهای جنگ تحمیلی و وجود معضلات فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي، که متأثر از سیاستهای جهانی نظام سرمایه داری در کشورهای توسعه نیافته هستند، تعداد زيادي از مردم از بیماریها و نابسامانیهای روانی رنج میبرند. اما در بسیاری از خانوادهها، مشکلات روحی و روانی ننگ و عار شمرده میشود و لذا این مسئله اغلب پنهان و کتمان میشود. این موضوع باعث مزمن شدن و مشکل ساز شدن بیماریهای اینچنینی و دشواری درمان آنها خواهد شد. اگر در زمينه بيماري‌هاي رواني در جامعه فرهنگ سازي و از بيماران رواني انگ‌زدايي شود، درمان این بيماران آسان‌تر ميشود.
وی افزود: با توجه به اينكه بسياري از افراد مبتلا به بيماري‌هاي رواني از قشر كم درآمد و فقير جامعه هستند (مخصوصا به این علت که خود فقر زمینه ساز اینگونه بیماریهاست)، در پرداخت هزينه‌هاي درمان با مشكل جدی مواجه هستند.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر 115 مركز توانبخشي در استان خوزستان در حال خدمات‌دهي به بيماران رواني هستند كه 65 درصد ازاين مراكز طي چهار سال گذشته ايجاد شدهاند و نشان دهنده رشد مراكز توانبخشي در استان است. اما کیفیت کار این مراکز، چندان مطلوب نیست. من چند سال پیش، از یکی از آسایشگاههای نسبتا مجهزتر اهواز بازدیدی طولانی داشتم و مشکلات و گلایههای بیماران را شنیدم. نبود وسایل سرگرم کننده (حتی یک تلویزیون)، پایین بودن تعهد کاری پزشکان، کیفیت بسیار بد غذا، و... از مشکلاتی بود که این مراکز داشتند. یکی از بیماران مبتلا به ضعف شدید اعصاب، میگفت: «با اینکه نیاز زیادی به آرامش و آسایش دارم، پزشکان کشیک، اغلب نیمه شبها در حالی که خواب هستم، به اتاق من که یک میز پینگ پنگ در آن بود میآمدند، چراغ را روشن میکردند و پینگ پنگ بازی میکردند!»
ناصح بیان داشت: لازم است نگاه کاربدستان و مسئولان کشوری به خوزستان باید بسيار پررنگ‌تر و خدمات و امكانات رفاهي و تفريحي و درمانی بيشتر شود و كمك بيشتري به استان براي بهبود وضعيت بيماران رواني نسبت به ساير استان‌هاي كشور صورت بگيرد. حوزه توانبخشي در استان خوزستان، بنا به اذعان معاون اداره بهزیستی استان، نياز شدیدی به حمايت اعتباري و تامين كارشناسان مجرب در اين زمينه دارد تا بتواند پيشرفت لازم در زمينه درمان اينگونه بيماران و پيشگيري از بروز بيماري رواني را داشته باشد. به عقیده ما افزایش مالیاتها و تقویت خدمات عمومی و تأمین اجتماعی از طریق عواید حاصله از این اقدام، همانند کشورهای سوسیال دموکراتیک، میتواند از این معضل بکاهد.
وی تأکید کرد: فقر و نداری خانوادهها و نگراني جوانان خوزستانی از آتیه خود، موجب يأس و نااميدي در جوانان ميشود و احساس ناامني اجتماعي و
رواني به وجود مي آورد و به همين دليل بسیاری جوانان خوزستانی دچار افسردگي، اضطراب، استرس و آسیبهای اینچنینی شدهاند. معضل بیکاری علاوه بر ایجاد مشکلات روحی و روانی، مسبب افزایش آمار طلاق در استان شده که طبعا به دنبال آن جرم و جنایت نیز به وجود میآید و همین امر سبب شده تا خوزستان رتبه دوم قتلها را در کشور از آن خود کند و ناامنی و دعواها و خشونتهای خیابانی، مخصوصا در مناطق حاشیه نشین افزایش یابد. هر چند گفته میشود یک فرد در شرایط سخت، آب دیده میشود، اما اگر این شرایط طولانی شود باعث تخریب روحی و روانی در فرد میشود. بنابراین علاوه بر خدمات روانشناختی، ضرورتهایی مثل تحقق عدالت اجتماعی و کاهش شکاف طبقاتی و اشتغال زایی، بطور غیر مستقیم بر وضعیت روانی مردم و جوانان تأثیر دارد.
ناصح، کمرنگ شدن اعتقادات دینی و معنوی را در جوانان خوزستان طی سالهای اخیر، که دلایل مختلف دارد، عاملی بر ابتلا به نابسامانیهای روحی دانست، و در عین حال تأکید کرد: درک غلط و دگماتیک از احکام مذهبی و تفکر دینی نابالغ، گاهی خود موجب مشکلات روانی به ویژه «وسواس فکری - عملی» میشود. اما یک اعتقاد دینی بالغ و تلقی اخلاقی - عرفانی از دین و آیین، میتواند تعادل و سلامت روان را برای فرد به ارمغان بیاورد.
وی ادامه داد: به گفته محققان آینده نگر، دو استان گیلان و خوزستان، از نظر آمار فحشا و جرایم جنسی، در صدر جدول قرار دارند. همینطور آمار خودکشی در استان مخصوصا شهرهای کوچک بالاست. و مثلا روزنامه "ملت ما"، طی 10 روز از وقوع سه خودکشی در هندیجان خبر داد که هر سه، جوان بودهاند. یک جوان اهوازی، در مراجعه به دفتر کانون آینده نگری گفت: «من خودكشي را حرام ميدانم ولي باوركنيد به دلايل مختلف از جمله فشارهاي اقتصادي و نگراني از آينده بارها دعا كردهام تا خداي متعال عمر مرا تمام كند.» که این جوان را به شرکت در جلسات کمیسیون کارآفرینی کانون ترغیب کردیم.
ناصح از یک مسئول سازمان بهزیستی نقل قول کرد: آمار خودکشی به ترتیب، در استان های ایلام، کرمانشاه، خوزستان، لرستان، همدان و کهکیلویه و بویر احمد بسیار بالا بوده و به مرحله هشدار رسیده است. به گفته دکتر عشایری (روانپزشک): «انسان موجودی اجتماعی است. اگر حس کند فریاد رسی وجود دارد دیگر تن به خودکشی نمیدهد.» بنابراین NGOهای خوزستانی، رسالت مهمی در کمک به جوانان در این زمینه دارند.
این روانشناس گفت: به عقیده همکاران ما، باید به هنر و ورزش نقشي تربيتي داد و آنرا روشي براي
تسكين آشوبهاي رواني دانست كه موجب ايجاد آرامش در افراد ميشود. تاکنون در خوزستان به این موضوعات کم توجهی شده است و در دو بخش توسعه هنر و ورزش، چندان موفق عمل نکردهایم.
وی اظهار داشت: اکثر نقاط شهر اهواز (مخصوصا مناطق 1، 2، 3 و 6) و بعضی شهرهای استان، با آلودگی صوتی شدید مواجهند که این مسئله، به فشارهای روانی، استرس، اضطراب، حات تهوع، سر درد و... دامن میزند. این مسئله بحدی مهم است که چند سمینار در خصوص آن در اهواز برگزار شده است.
دبیرکل کانون آینده نگری خاطرنشان کرد: یکی از تأثیرات فشار روانی بر وضعیت جسمی افراد، ابتلا به بیماریهای معروف به «روان تنی» (سایکو سوماتیک) است. که در همایش «انسان آینده نگر...» به تفصیل به آن پرداختیم. بنابراین بیماریهای روان تنی هم از مسائلی است که در بررسی وضعیت روحی - روانی مردم اهواز موثر است. مثلا «دکتر محمد رادمنش» (متخصص پوست و میهمان جلسات کانون) و «دکتر صدیقه شفیعی» (روانپزشک) در مقاله مشترکی، نتایج جالب توجه تحقیقی درباره بیماریهای روان تنی پوست در اهواز را تبیین کردهاند. در این تحقیق از بین 109 نفر بيمار بررسي شده، 107 نفر از اختلالات خلقي مانند اضطراب و افسردگي و يا مجموعهاي از اينها رنج ميبردند! هفده نفر از 107 نفر داراي اختلال شخصيت و سه نفر داراي اختلال تفكر (افكار هذياني) بودند. این تحقیق، به این نتیجه رسیده است که بيماران روان تني پوست داراي يك و يا چند آسيب رواني هستند. براي درمان موفقيت آميز اين بيماران، بايد آسيب شناسي رواني آنها با كمك روشهاي روانپزشكي شناسايي و همزمان با درمان نشانههاي پوستي تحت معالجه قرار گيرد.
--