Patricio
unread,May 29, 2021, 8:35:26 PM5/29/21You do not have permission to delete messages in this group
Sign in to report message
Either email addresses are anonymous for this group or you need the view member email addresses permission to view the original message
to
Propertius was a poet in a way that Ovid never was: Ovid was basically a storyteller. There’s a lot in this elegy, often eliptical, but some of it familiar to us now, like that unwanted geography lesson folks get with family serving overseas.
The text is from Loeb (1990). The notes are mine, but borrow much from Phillipus Silvius, the editor of the Delphini edition, with whom I also sometimes disagree; word definitions are from Forcellini, Lexicon Totius Latinitatis.
Si erravi, me ducite, quaeso, in viam rectam.
---------------------------
Propertius 4.3
Epistula Arethusae ad Lycotam, maritum suum militem in extremis finibus stipendia merentem
Haec Arethusa suo mittit mandata Lycotae—
cum totiens absis, si potes esse meus.
Si qua tamen tibi lecturo pars oblita derit,
haec erit e lacrimis facta litura meis;
aut si qua incerto fallet te littera tractu,
signa meae dextrae iam morientis erunt.
Te modo viderunt intentos Bactra per arcus, (1)
te modo munito Persicus hostis equo,
hibernique Getae, pictoque Britannia curru,
tūnsus et Ēōā dēcolor Indus aquā. (2)
Haecne marīta fidēs et pacta haec praemia nuptae
cum rudis urgentī bracchia victa dedī?
Quae mihi dēductae fax ōmen praetulit, illa
traxit ab everso lumina nigra rogo:
et Stygio sum sparsa lacu, nec recta capillis
vitta datast, nupsi non comitante deo.
Omnibus heu portis pendent mea noxia vota,
texitur haec castris quarta lacerna tuis. (3)
Occidat, immeritā quī carpsit ab arbore vallum,
et struxit querulas rauca per ossa tubas, (4)
dignior obliquo funem qui torqueat Ocno—
aeternusque tuam pascat, aselle, famem! (5)
Dīc mihi, num tenerōs ūrit lōrīca lacertōs?
Num gravis imbellēs atterit hasta manūs?
Haec noceant potius, quam dentibus ulla puella
det mihi plorandas per tua colla notas.
Diceris et macie vultum tenuasse, sed opto
ē dēsīderiō sit color iste meō.
At mihi cum noctēs induxit vesper amārās,
sī qua relicta iacent, ōsculor arma tua;
tum queror in tōtō nōn sīdere pallia lectō, (6)
lucis et auctores non dare carmen aves.
Craugidos et catulae vox est mihi grata querentis.
Illa tui partem vindicat una toro. (7)
Noctibus hibernis castrensia pensa laboro
et Tyria in chlamydas vellera secta suō; (8)
et discō, quā parte fluat vincendus Araxēs, (9)
quot sine aquā Parthus mīlia currat equus.
Cōgor et ē tabulā pictōs ēdiscere mundōs,
qualis et haec docti sit positura dei, (10)
quae tellus sit lenta gelu, quae putris ab aestu,
ventus in Italiam qui bene vela ferat.
Assidet una soror; curis et pallida nutrix
peierat hībernī temporis esse morās. (11)
Fēlix Hippolytē! Nūdā tulit arma papillā
et texit galeā barbara molle caput.
Romanis utinam patuissent castra puellis!
Essem militiae sarcina fida tuae,
nec me tardarent Scythiae iuga, cum Pater altas
astrictam in glaciem frigore vertit aquas.
Omnis amor magnus, sed adempto coniuge maior.
Hanc Venus, ut vivat, ventilat ipsa facem.
Nam mihi quo Poenis nunc purpura fulgeat ostris,
crystallusque meās ornet aquōsa manūs? (12)
Omnia surda tacent, rarisque assueta kalendis
vix aperit clausos una puella Lares. (13)
Flore sacella tego, verbenis compita velo,
et crepat ad veteres herba Sabina focos. (14)
Sīve in fīnitimō gemuit stāns noctua tignō,
seu voluit tangī parca lucerna merō, (15)
illa diēs hōrnīs caedem dēnūntiat agnīs,
succinctique calent ad nova lucra popae. (16)
Ne, precor, ascensis tanti sit gloria Bactris,
raptave odōrātō carbasa līna ducī,
plumbea cum tortae sparguntur pondera fundae
subdolus et versis increpat arcus equis. (17)
Sed (tua sīc, domitīs Parthae tellūris alumnīs,
pūra triumphantēs hasta sequātur equōs) (18)
incorrupta meī cōnservā foedera lectī!
Hāc ego tē sōlā lēge redisse velim:
armaque cum tulero portae votiva Capenae,
subscribam, SALVO GRATA PUELLA TUO.
1 Bactra, Bactrōrum = urbs Bactriānae regiōnis prīmāria
2 tundō, tundere, tutudī, tūnsum / tūsum = repetītīs ictibus caedō, pulsō, verberō, percutiō
3 lacerna = Vestis exterior quae togae superinduēbātur, vel tunicae sine illā; habēbatque ūsum contrā pluviās ac frīgus, ac tum domō cum mīlitiae adhibēbātur ā Rōmānīs. Dīxit sē iam trēs lacernās mīlitārēs coniugī suō mīsisse, et quārtum sē texere, quae etiam ipsa trānsmittātur ad ūsum mīlitiae et castrōrum. Cōnfer Fāstōs 2.745-746:
Mittenda est dominō (nunc, nunc properāte puellae)
quamprīmum nostrā facta lacerna manū.
4 vallum, vallī = Mūnītiō mīlitāris, quā inclūduntur castra aut oppida obsessa, ex caespide et aggestā terrā et crēbrīs vallīs seu pālīs īnfīxīs, fossā praeductā; ā “vallus” = pālus, sudis. “Strūxit querulās rauca per ossa tubās.” Significat Propertius ōlim osseās fuisse tubās, quae posteā ex aere cōnstrūctae sunt.
5 Ille fuit occidī dignior quam Ocnus. Ocnus vir quīdam apud īnferōs quī fūnem perpetuō torquet, astante asellō, quī quantum ille torsisset, statim perrōderet.
6 pallia = strāgula
7 Craugis catulae nōmen. Illa sōla sibi assūmit partem lectī quam tū nūper assūmēbās.
8 chlamys χλαμύς = Vestis mīlitāris aperta, quae thōrācī superinduitur, fībulā ad cervīcem vel in dexterō humerō connexa. Māteria chlamydis fuit lāna, color nātīvus ipsīus lānae. Color etiam purpurae, et aurī intextī ōrnāmenta in chlamydibus nōn rārō leguntur. Suō, suere, suī, sūtum.
9 Araxēs Ἀράξης = flūmen ex Armeniae montibus in Caspium mare īnfluēns
10 Cōgor ē tabulā et pictōs mundos ēdiscere, et quālis sit haec positūra doctī deī, i.e., deus sapiēns orbem terrārum quemadmodum ōrdinâsset et collocâsset; positūra, positūrae (fēm.); doctī deī = genetīvus subiectīvus
11 peierō = periūrō. Nūtrīx dīcit Lycōtam in Bactriā tantum morārī quia hībernō tempore vēla dare nōn potuisset, nec quia mortuus sit, aut cum puellā aliquā manēre mālit.
12 crystallus, crystallī (fem.)
13 puella = ipsa Arethūsa. Solitum erat Kalendīs dōna offerre Laribus familiāribus. Cum Arethūsa, Lycōtā absente, domī sola maneat, tempus eī tardē fluit, adeō ut sentiat Kalendās rāras ēvenientēs. Ob tristitiam rītūs domesticōs vix perficere potest.
14 sacellum = fānum, dēlūbrum, i.e., locus parvus Deō cōnsecrātus cum ārā; compitum = locus ubi plūrēs viae competunt, hoc est, cōnfluunt, sīve bivium illud sit, sīve trivium, sīve quadrivium; herba Sabīna = iūniperus; cōnfer Fāstōs 1.343-344:
Āra dabat fūmōs, herbīs contenta Sabīnīs,
et nōn exiguō laurus adusta sonō.
15 Veterēs crēdēbant flammam sternentem aut spuentem aut scintillantem portenta praebēre, sīve secunda sīve adversa. Cum ita occurrisset, vīnum in lucernam affundere solēbant, ut flamma resurgeret. Cōnfer Hērōides 19.151-154 (Hērō Lēandrō):
Sternuit ēn lūmen!—positō nam scrībimus illō—
sternuit et nōbīs prospera signa dedit.
Ecce, merum nūtrīx faustōs īnstīllat in ignēs,
“Crās”que, “erimus plūrēs,” inquit, et ipsa bibit.
et Hērōides 13.109-114 (Lāodamīa Prōtesilāō):
Sed tua cūr nōbīs pallēns occurrit imāgō?
Cūr venit ā labrīs multa querēla tuīs?
Excutior somnō simulācraque noctis adōrō,
nūlla caret fūmō Thessalis āra meō;
tūra damus lacrimamque super, quā sparsa relūcet,
ut solet adfūsō surgere flamma merō.
16 hōrnīs agnīs = agnīs huius annī; dēnūntiō = nūntiō, significō, indicō ex ōrdine et fōrmālī quādam ratiōne; popa, popae (masc.) = sacrificiōrum minister, quī victimās ad ārās alligābāt ac malleō pulsābat, priusquam sacerdōs eās cultrō iugulābat.
17 Precor nē tam magnō pretiō stet glōria quam obtinēbis cum ascenderis moenia Bactrōrom, vel tam magnō pretiō stet līna carbasea, spolia rapta dē odōrātō duce Bactriānō, i.e., precor nē tū, studiōsus glōriae et spoliōrum bellī, moriāris. Glōria et spolia quae comminus obtinēbis nihil valēbunt sī ēminus moriēris.
18 Vidē Servium ad Aenēida 6.760: “pūra hasta,” id est, sine ferrō, nam hoc fuit praemium apud maiōrēs eius quī tunc prīmum vīcisset in proeliō.