Vatican cấp quyền miễn trừ hạn chế Thánh lễ Latinh cho 1 Giáo xứ | Lm. Anmai, CSsR
Mikali Nguyễn
Trong một quyết định mang tính bước ngoặt, Tòa thánh Vatican đã cấp quyền miễn trừ cho Giáo xứ St. Margaret of Scotland thuộc Giáo phận San Angelo, Texas, Hoa Kỳ, cho phép giáo xứ này tiếp tục cử hành Thánh lễ La-tinh Truyền thống (TLM) bất chấp các hạn chế được áp đặt bởi thông điệp Traditionis Custodes của Đức Giáo hoàng Phanxicô. Quyết định này không chỉ là một sự công nhận đối với cộng đồng giáo xứ mà còn đánh dấu một cột mốc quan trọng trong bối cảnh các quy định nghiêm ngặt về việc cử hành TLM trên toàn cầu. Đây là lần miễn trừ đầu tiên được ghi nhận dưới triều đại của Đức Giáo hoàng Leo XIV, mở ra một chương mới trong cuộc thảo luận về vai trò của phụng vụ truyền thống trong đời sống Giáo hội.
Vào ngày 6 tháng 2 năm 2025, Giám mục Michael Sis, người đứng đầu Giáo phận San Angelo, đã chính thức gửi yêu cầu tới Vatican, xin miễn trừ khỏi các hạn chế được quy định trong Traditionis Custodes. Thông điệp này, được ban hành bởi Đức Giáo hoàng Phanxicô vào năm 2021, đặt ra những giới hạn nghiêm ngặt đối với việc cử hành Thánh lễ theo Missale Romanum năm 1962, thường được gọi là Thánh lễ La-tinh Truyền thống hoặc Thánh lễ Tridentine. Traditionis Custodes yêu cầu các giám mục phải xin phép Tòa thánh trước khi cho phép cử hành TLM trong các nhà thờ giáo xứ và cấm thành lập các giáo xứ mới dành riêng cho phụng vụ này.
Giám mục Sis, người từng phục vụ trong Ủy ban Giáo lý của Hội đồng Giám mục Công giáo Hoa Kỳ, đã yêu cầu miễn trừ điều 3§2 của Traditionis Custodes, cho phép Giáo xứ St. Margaret of Scotland tiếp tục cử hành TLM trong nhà thờ giáo xứ. Yêu cầu này được đưa ra với “tinh thần hoàn toàn cởi mở với ý muốn của Chúa,” như chính ngài chia sẻ. Sau quá trình xem xét, Bộ Phụng tự và Kỷ luật Bí tích đã thông báo quyết định vào ngày 28 tháng 5 năm 2025, cấp quyền miễn trừ cho giáo xứ trong thời hạn hai năm.
Trong tuyên bố được chia sẻ với Catholic News Agency (CNA), Giám mục Sis nhấn mạnh: “Bộ Phụng tự và Kỷ luật Bí tích đã thông báo với tôi trong một sắc lệnh ngày 28 tháng 5 năm 2025 rằng yêu cầu của tôi đã được chấp thuận thêm hai năm nữa để miễn trừ điều 3§2 của motu proprio Traditionis Custodes, để Thánh lễ theo Missale Romanum năm 1962 có thể được cử hành tại nhà thờ giáo xứ St. Margaret of Scotland ở San Angelo.”
Quyết định miễn trừ này là một sự kiện hiếm hoi và mang tính biểu tượng, đặc biệt khi không có báo cáo nào về các trường hợp miễn trừ tương tự dưới triều đại của Đức Giáo hoàng Leo XIV. Theo các nguồn tin từ Vatican, việc cấp quyền miễn trừ được dựa trên “nỗ lực liên tục nhằm thúc đẩy sự đánh giá cao và chấp nhận đầy đủ các sách phụng vụ được đổi mới theo sắc lệnh của Công đồng Vatican II và được công bố bởi Đức Giáo hoàng Thánh Phaolô VI và Thánh Gioan Phaolô II.” Điều này cho thấy Tòa thánh vẫn duy trì cam kết với các cải cách phụng vụ của Công đồng Vatican II, nhưng sẵn sàng linh hoạt trong một số trường hợp cụ thể để đáp ứng nhu cầu mục vụ của các cộng đồng giáo dân.
Giám mục Sis bày tỏ sự tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đức Giáo hoàng Leo XIV và các cơ quan của Tòa thánh: “Tôi tin tưởng vào sự phán đoán của Đức Thánh Cha Leo và những người hỗ trợ ngài trong sứ vụ hiệp nhất thông qua các cơ quan khác nhau của Tòa thánh.” Tinh thần vâng phục và cởi mở của ngài phản ánh một cách tiếp cận mục vụ nhằm cân bằng giữa việc tuân thủ các quy định của Vatican và việc đáp ứng nhu cầu tâm linh của cộng đồng giáo xứ.
Quyết định miễn trừ đã được công bố lần đầu tiên qua một bài đăng trên mạng xã hội vào ngày 27 tháng 6 năm 2025 bởi Cha Ryan Rojo, giám đốc ơn gọi của Giáo phận San Angelo. Cha Rojo viết: “Tôi biết ơn @Pontifex và Bộ Phụng tự và Kỷ luật Bí tích đã cho phép TLM tiếp tục tồn tại trong giáo xứ của chúng tôi, gia hạn giấy phép thêm hai năm nữa.” Bài đăng này nhanh chóng thu hút sự chú ý của cộng đồng Công giáo, đặc biệt là những người ủng hộ TLM, với nhiều phản hồi tích cực và lời cảm ơn.
Cha Freddy Perez, cha xứ của Giáo xứ St. Margaret of Scotland, chia sẻ với CNA rằng quyết định này mang lại sự nhẹ nhõm lớn lao cho cộng đồng giáo xứ. “Bây giờ chúng tôi đã có giấy phép, mọi người đều nhẹ nhõm; tôi đã chứng kiến rất nhiều sự nhẹ nhõm vào cuối tuần trước,” ngài nói. Cha Perez tiết lộ rằng, mặc dù sắc lệnh của Vatican được ban hành vào ngày 28 tháng 5, ngài chỉ nhận được thông báo chính thức từ Giám mục Sis vào tuần trước đó. Điều này cho thấy quá trình truyền đạt giữa Vatican, giáo phận, và giáo xứ có thể mất một khoảng thời gian đáng kể.
Lá thư từ Vatican gửi đến Giáo phận San Angelo được Cha Perez mô tả là một sự công nhận đối với những nỗ lực của giáo xứ trong việc tuân thủ Traditionis Custodes. Lá thư nhấn mạnh rằng Vatican “ca ngợi những nỗ lực của chúng tôi và ‘mối quan tâm mục vụ của chúng tôi nhằm truyền đạt sự đánh giá rõ ràng về Giáo hội như một, lex orandi’,” trích dẫn trực tiếp từ văn bản. Điều này cho thấy giáo xứ đã thành công trong việc thể hiện tinh thần vâng phục và sự cam kết với các nguyên tắc của Giáo hội, đồng thời duy trì lòng yêu mến đối với phụng vụ truyền thống.
Giáo xứ St. Margaret of Scotland, một cộng đồng nhỏ với khoảng 200 gia đình, đã cử hành TLM trong hơn năm năm qua. Thánh lễ này hiện được tổ chức vào chiều Chủ nhật và sáng Thứ Năm, thu hút từ 140 đến 200 người tham dự mỗi tuần, con số cao nhất trong các Thánh lễ tại giáo xứ. Theo Cha Perez, cộng đồng TLM bao gồm chủ yếu các gia đình trẻ, những người tìm thấy ý nghĩa sâu sắc trong phụng vụ cổ truyền, cũng như những cá nhân tò mò muốn trải nghiệm sự phong phú của truyền thống Công giáo.
Sự đa dạng của cộng đồng TLM tại St. Margaret of Scotland là một điểm đáng chú ý. Các gia đình trẻ, thường có nhiều con nhỏ, bị thu hút bởi vẻ đẹp và tính trang nghiêm của TLM, trong khi những người mới tham dự bị lôi cuốn bởi sự độc đáo của phụng vụ này so với Thánh lễ Novus Ordo thông thường. Cha Perez nhận xét rằng TLM không chỉ là một nghi thức phụng vụ mà còn là một phương tiện để kết nối các thế hệ, nuôi dưỡng đức tin và mang lại cảm giác cộng đồng mạnh mẽ.
Tuy nhiên, không phải tất cả giáo dân đều đón nhận quyết định miễn trừ này với tâm trạng tích cực. Cha Perez thừa nhận rằng một số người cảm thấy bất mãn về việc phải xin phép Vatican để tiếp tục cử hành TLM. Đối với họ, yêu cầu này có thể bị coi là một sự hạn chế đối với quyền tự do phụng vụ. Tuy nhiên, Cha Perez khuyến khích cộng đồng nhìn nhận tình hình với tinh thần vâng phục: “Đây là tình trạng của Giáo hội hiện nay và chúng ta phải vâng lời.”
Trong bối cảnh Giáo hội Công giáo toàn cầu đang đối mặt với những căng thẳng liên quan đến việc áp dụng Traditionis Custodes, câu chuyện của Giáo xứ St. Margaret of Scotland là một minh chứng cho sức mạnh của sự vâng phục và đối thoại. Cha Perez chia sẻ rằng lời khuyên của Giám mục phụ tá Mario Avilés đã đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng cho ngài trong thời gian bất định. “Ngài nói với tôi, ‘Hãy vâng lời, con trai ạ,’” Cha Perez nhớ lại. Lời khuyên đơn giản nhưng sâu sắc này đã giúp ngài vượt qua những cảm xúc tiêu cực và tập trung vào sứ vụ mục vụ của mình.
Cha Perez nhấn mạnh rằng sự vâng phục không chỉ là việc tuân theo các quy định mà còn là một hành động đức tin. “Tôi tin rằng chỉ cần hướng mắt về Chúa đã thỏa mãn mọi thứ mà tôi không thể hoàn thành thông qua tinh thần phản kháng của riêng tôi hoặc tinh thần tức giận của tôi khi không đạt được điều mình muốn,” ngài suy ngẫm. Quan điểm này phản ánh một cách tiếp cận mục vụ nhằm tìm kiếm sự hiệp nhất và hòa bình trong Giáo hội, ngay cả khi đối mặt với những thách thức.
Trong hai năm tới, Cha Perez hy vọng sẽ tiếp tục mang đến những trải nghiệm phụng vụ tích cực cho cộng đồng của mình. “Hy vọng của tôi chỉ đơn giản là tiếp tục mang đến trải nghiệm tích cực về phụng vụ cho tất cả mọi người, cố gắng đưa họ đến gần hơn với Phúc Âm, với những giáo huấn của Giáo hội như chúng ta đã được dạy, và cố gắng dạy họ rằng Thánh lễ chuẩn bị cho chúng ta lên thiên đàng,” ngài chia sẻ. Tầm nhìn này không chỉ tập trung vào việc duy trì TLM mà còn vào việc nuôi dưỡng một cộng đồng đức tin sống động, gắn bó với các giá trị cốt lõi của Công giáo.
Sự miễn trừ của Giáo xứ St. Margaret of Scotland diễn ra trong bối cảnh cuộc tranh luận sôi nổi về TLM và Traditionis Custodes trên toàn cầu. Traditionis Custodes được ban hành với mục tiêu thúc đẩy sự hiệp nhất trong Giáo hội bằng cách hạn chế việc cử hành TLM, vốn được cho là gây ra sự chia rẽ ở một số cộng đồng do sự từ chối các cải cách của Công đồng Vatican II. Thông điệp này đảo ngược một phần các chính sách của Đức Giáo hoàng Bênêđictô XVI, người trong Summorum Pontificum (2007) đã cho phép các linh mục cử hành TLM mà không cần xin phép giám mục.
Tuy nhiên, Traditionis Custodes đã gặp phải sự phản đối từ một số nhóm Công giáo truyền thống, những người cho rằng việc hạn chế TLM là một sự tấn công vào di sản phụng vụ của Giáo hội. Các nhà phê bình, bao gồm Đức Hồng y Raymond Burke, đã kêu gọi Đức Giáo hoàng Leo XIV xem xét lại các biện pháp này. Tại một hội nghị ở London gần đây, Đức Hồng y Burke bày tỏ hy vọng rằng Đức Giáo hoàng sẽ “sớm nhất có thể, tiến hành nghiên cứu vấn đề này.”
Trong khi đó, các giáo phận khác cũng đang điều chỉnh để tuân thủ Traditionis Custodes. Ví dụ, Tổng giáo phận Detroit gần đây thông báo rằng các nhà thờ không thuộc giáo xứ sẽ được phép tiếp tục cử hành TLM, trong khi các giấy phép cho các linh mục giáo xứ sẽ hết hạn và không được gia hạn. Tổng giám mục Edward Weisenburger đã công nhận ít nhất bốn địa điểm không thuộc giáo xứ trong tổng giáo phận để duy trì TLM, cho thấy một cách tiếp cận linh hoạt nhằm đáp ứng nhu cầu của các cộng đồng truyền thống.
Quyết định miễn trừ cho Giáo xứ St. Margaret of Scotland không chỉ mang lại sự ổn định cho cộng đồng giáo xứ mà còn có thể truyền cảm hứng cho các giáo phận khác tìm kiếm các giải pháp tương tự. Việc Vatican sẵn sàng cấp quyền miễn trừ, dù chỉ trong thời gian hai năm, cho thấy một mức độ cởi mở trong việc giải quyết các nhu cầu mục vụ cụ thể, ngay cả khi vẫn duy trì các nguyên tắc của Traditionis Custodes.
Tuy nhiên, sự miễn trừ này cũng làm nổi bật tính tạm thời của các giải pháp hiện tại. Với thời hạn hai năm, Giáo xứ St. Margaret of Scotland sẽ cần tiếp tục đối thoại với Vatican và Giáo phận San Angelo để đảm bảo tương lai của TLM tại giáo xứ. Trong thời gian này, cộng đồng giáo xứ có cơ hội chứng minh rằng TLM có thể tồn tại hài hòa bên cạnh các hình thức phụng vụ khác, góp phần vào sự hiệp nhất của Giáo hội.
Câu chuyện của Giáo xứ St. Margaret of Scotland là một minh chứng cho sức mạnh của đức tin, sự vâng phục, và sự kiên trì. Trong một thế giới mà các giá trị truyền thống và hiện đại thường xung đột, giáo xứ này đã tìm thấy một con đường để duy trì di sản phụng vụ của mình trong khi vẫn trung thành với Giáo hội. Khi Giáo hội Công giáo tiếp tục định hình tương lai của mình, những câu chuyện như thế này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình các cuộc thảo luận về phụng vụ, sự hiệp nhất, và vai trò của truyền thống trong đời sống đức tin.
Lm. Anmai, CSsR tổng hợp
