Tín hữu Công giáo được vinh danh qua tên đường ở VN \ Lm. Anmai, CSsR

[Mikali Nguyễn]

TÍN HỮU CÔNG GIÁO ĐƯỢC VINH DANH QUA TÊN ĐƯỜNG Ở VIỆT NAM

🌿 Một dấu chỉ thầm lặng nhưng thiêng liêng trong lòng phố thị

I. ĐẶT TÊN ĐƯỜNG – MỘT CÁCH VINH DANH NHÂN CÁCH VÀ CỐNG HIẾN

Tại Việt Nam, việc đặt tên đường không đơn thuần là quy ước hành chính, mà là một hình thức ghi nhận công lao, vinh danh cá nhân hay sự kiện đã góp phần hình thành bản sắc văn hóa và lịch sử dân tộc.

Theo quy định, tên đường có thể mang tên:

·        Danh nhân lịch sử, cách mạng, văn hóa;

·        Di tích, địa danh nổi tiếng;

·        Nhân vật có công với đất nước hoặc địa phương;

·        Một số ít trường hợp đặc biệt – tên tôn giáo hoặc các vị thánh ngoại quốc (thường rất hiếm).

Trong bối cảnh Việt Nam là một quốc gia mà đạo Phật và tín ngưỡng dân gian chiếm tỷ lệ cao, việc các tín hữu Công giáo – đặc biệt là các vị thánh – được đặt tên đường là điều đáng chú ý và hiếm hoi.

 

II. CÔNG GIÁO TẠI VIỆT NAM: DẤU ẤN CỦA ĐỨC TIN VÀ PHỤC VỤ

Từ thế kỷ XVI, Công giáo du nhập vào Việt Nam qua các nhà truyền giáo như Francisco de Pina, Alexandre de Rhodes,… và từ đó đã không ngừng bén rễ, phát triển, chịu bách hại và hiến máu đào để tồn tại đến hôm nay.

Người Công giáo Việt Nam, từ những linh mục, tu sĩ, đến giáo dân – đã đóng góp vô số công trình cho đất nước trong các lĩnh vực:

·        Giáo dục (thành lập trường học, truyền bá chữ Quốc ngữ),

·        Y tế (lập bệnh viện, nhà dưỡng lão),

·        Văn hóa – văn học (với các văn sĩ, học giả như Petrus Ký, Hàn Mặc Tử),

·        Chính trị – xã hội, trong vai trò đại biểu, trí thức, nhà hoạt động độc lập.

Thế nhưng, vì nhiều lý do lịch sử và chính trị, những đóng góp ấy ít được ghi nhận một cách chính thức, đặc biệt là trong không gian công cộng như tên đường.

 

III. ĐẶT TÊN ĐƯỜNG CHO NGƯỜI CÔNG GIÁO – HIẾM, NHƯNG KHÔNG PHẢI KHÔNG CÓ

Việc đặt tên đường theo tên các tín hữu Công giáo, đặc biệt là các vị thánh hoặc linh mục, tu sĩ, giáo dân Công giáo, là điều rất hiếm, đôi khi phải đối mặt với sự phản đối âm thầm từ một số nhóm thế tục hoặc những người chưa hiểu đầy đủ về vai trò của Công giáo trong lịch sử Việt Nam.

Một ví dụ điển hình là cuộc tranh luận gay gắt xoay quanh việc đặt tên đường Alexandre de Rhodes tại Đà Nẵng – người có công quan trọng trong việc hình thành và phổ biến chữ Quốc ngữ.

Dù vậy, một số thành phố, đặc biệt là TP.HCM, Huế và Đà Lạt, vẫn có những con đường mang tên các tín hữu Công giáo tiêu biểu, như một cách ghi nhận giá trị lịch sử và văn hóa, đồng thời thể hiện sự cởi mở trong nhìn nhận và tôn trọng tôn giáo.

 

IV. MỘT SỐ ĐƯỜNG MANG TÊN CÁC VỊ THÁNH TẠI THÀNH PHỐ ĐÀ LẠT

1. Đường Gioan

Có thể liên hệ đến:

·        Thánh Gioan Tông đồ – người môn đệ được Chúa Giê-su yêu mến đặc biệt;

·        Thánh Gioan Tẩy Giả – người dọn đường cho Đấng Cứu Thế.

 Dù chưa rõ chính xác, nhưng cả hai vị thánh đều có vai trò đặc biệt trong lịch sử Cứu độ.  

Phường: Phường 5, TP. Đà Lạt, Lâm Đồng baolamdong.vn+8guland.vn+8thanhnien.vn+8

·        Quận/huyện: Đà Lạt (đây là thành phố tỉnh lỵ)

·        Đoạn đường:
  – Chiều dài khoảng 500 m, lộ giới khoảng 10 m, nối từ đầu đường Hoàng Văn Thụ đến Y Dinh thanhnien.vni-nhadat.com+7lamdong.gov.vn+7lamdong.gov.vn+7.
  – Đường thuộc khu dân cư yên tĩnh, cách trung tâm chợ Đà Lạt khoảng 1–1,5 km lamdong.gov.vn+15alonhadat.com.vn+15thuevilladalat.vn+15.

·        Ghi chú: Hiện có một số villa (Gioan Villa) tọa lạc trên đường, phù hợp làm homestay hoặc nơi nghỉ dưỡng. 

2. Đường Đaminh

Gắn với Thánh Đaminh Guzman – sáng lập Dòng Đaminh (Dòng Giảng Thuyết), đã đào tạo nhiều linh mục và tu sĩ tại Việt Nam, trong đó có cả các giám mục tiên khởi.

·        📍 Phường: 5 (có phần mở rộng sang Phường 4 ở một số đoạn)

·        🌐 Quận/Huyện: Thành phố Đà Lạt

·        📏 Chiều dài & lộ giới: dài khoảng 600 m, lộ giới 10 m; từ đường Huyền Trân Công Chúa chạy đến Y Dinh lamdong.gov.vn+15lamdong.gov.vn+15guland.vn+15

·        📌 Khu vực nổi bật:
  – Cách hồ Xuân Hương khoảng 1–1,5 km, vị trí dễ tiếp cận trung tâm, có nhiều nhà phố, biệt thự và villas .
  – Nhiều tin đăng rao bán, cho thuê nhà đất, biệt thự, kể cả nhà mặt tiền và lô đất nền, cho thấy khu vực sầm uất, tiện nghi . 

3. Đường Antôn

Có thể liên hệ đến Thánh Antôn Pađôva, vị thánh nổi tiếng trong lòng giáo dân với biệt danh “vị thánh giúp tìm đồ thất lạc”. Ngài là linh mục dòng Phanxicô, nổi tiếng với khả năng giảng thuyết và lòng nhân hậu. 

Đường Antôn (An Tôn)

·        Phường: Phường 4 (thông tin từ cổng thông tin Đà Lạt) batdongsan.com.vn+15lamdong.gov.vn+15facebook.com+15

·        Quận/huyện: Đà Lạt, Lâm Đồng

·        Đoạn đường:
  – Chiều dài khoảng 700 m, lộ giới 16 m, bắt đầu từ đường Hoàng Văn Thụ (gần thác Cam Ly) thuevilla.com+12lamdong.gov.vn+12m.phonhadat.net+12.
  – Gần khu vực triển khai dự án khu dân cư đồi An Tôn, phường 5 (tuy nhiên tuyến đường chính nằm phường 4) alonhadat.com.vn+2thanhnien.vn+2dalathomes.com+2.

 

V. NHỮNG TÍN HỮU CÔNG GIÁO KHÁC ĐƯỢC VINH DANH QUA TÊN ĐƯỜNG

Dưới đây là danh sách một số tín hữu Công giáo Việt Nam được lấy tên đặt cho các tuyến đường:

🔸 Tại TP. HCM

·        Đỗ Hưng Viễn – quận Tân Bình

·        Gibert Trần Chánh Chiếu – quận 5, còn được đặt tên cho một khu chợ tại quận 4

·        Phaolô Huỳnh Tịnh Của – học giả Công giáo, đóng góp to lớn cho chữ Quốc ngữ

·        Giám mục Hồ Ngọc Cẩn – giám mục tiên khởi người Việt

·        Huyện Sỹ (Lê Phát Đạt) – ông ngoại Vua Bảo Đại, người xây dựng nhà thờ Huyện Sỹ

·        Nam Cao (Giuse Trần Hữu Tri) – nhà văn

·        Nguyễn Trường Tộ – trí thức Công giáo nổi bật thời Nguyễn

·        Gioan Baotixita Trương Vĩnh Ký – nhà bác học ngôn ngữ và văn hóa

·        Nguyên Hồng (Nguyễn Nguyên Hồng) – nhà văn

·        Nguyễn Xuân Khoát – nhạc sĩ lớn, giáo dân, đóng góp cho âm nhạc hiện đại

🔸 Tại Huế

·        Linh mục Gioakim Đặng Đức Tuấn – phường Thủy Biều

·        Giám mục Phan Đình Phùng – vị mục tử tận tụy trong thời kháng chiến

🔸 Tại các tỉnh thành khác

·        Giám mục Nguyễn Bá Tòng – giám mục tiên khởi người Việt

·        Giám mục Phaolô Nguyễn Văn Bình – nguyên Tổng Giám mục Sài Gòn

·        Hồng y Trịnh Như Khuê – Hồng y tiên khởi người Việt

·        Vũ Đình Tụng – Hồng y, giám mục Hà Nội

·        Thầy Phêrô Phạm Bá Trực – nhân chứng đức tin

·        Albertô Thái Văn Lung – linh mục tử đạo

·        Phêrô Trần Phú – nhà cách mạng

·        Trần Tử Bình – giáo dân, đại biểu Quốc hội

·        Alexandre de Rhodes – nhà truyền giáo, người có ảnh hưởng sâu rộng đến văn hóa Việt

 

Ý NGHĨA CỦA VIỆC VINH DANH NGƯỜI CÔNG GIÁO QUA TÊN ĐƯỜNG

Đặt tên đường cho các tín hữu Công giáo không đơn thuần là chuyện “đặt tên” – mà là một sự thừa nhận lịch sử, một hành động công lý văn hóa và là bước tiến trong việc hòa hợp giữa niềm tin tôn giáo và hồn cốt dân tộc.

Đó là cách để lịch sử không bị lãng quên.
Là sự khẳng định rằng: người Công giáo cũng là con dân đất Việt, đã và đang góp phần âm thầm xây dựng quê hương.

 

HÃY VINH DANH NGƯỜI CÔNG CHÍNH

Một xã hội văn minh là một xã hội biết vinh danh những con người có thật, đóng góp thật, và sống thật với niềm tin của mình.

Việc đặt tên đường cho các tín hữu Công giáo – dù là linh mục, tu sĩ hay giáo dân – cần được nhìn nhận với tấm lòng công bằng, vượt lên trên định kiến, và khơi dậy nơi mỗi người lòng biết ơn với những người đã góp phần vào sự hình thành tinh thần Việt Nam.

Người tín hữu Công giáo không chỉ là người của Giáo Hội – mà là người của đất nước.
Họ xứng đáng được ghi nhớ. Và được gọi tên.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp