Chức phó tế nữ: thất vọng và thắc mắc sau câu trả lời “không” của Đức Phanxicô | Phanxico.vn
Minh Nguyen Quang
Chức phó tế nữ: thất vọng và thắc mắc sau câu trả lời “không” của Đức Phanxicô
Chức phó tế nữ: thất vọng và thắc mắc sau câu trả lời “không” của Đức Phanxicô
Đức Phanxicô tiếp các thành viên của Liên minh Quốc tế các Bề trên Tổng quyền tại Hội trường Phaolô VI ngày 12 tháng 5 năm 2016. L’Osservatore Romano/AP
Trong cuộc phỏng vấn với kênh CBS Mỹ, Đức Phanxicô đã khép lại việc phong chức phó tế nữ. Giáo hội đã tranh luận vấn đề này từ hơn nửa thế kỷ nay.
la-croix.com, Christopher Henning, 2024-05-24
Trong cuộc phỏng vấn với đài truyền hình CBS được phát ngày thứ ba 21 tháng 5, Đức Phanxicô bác bỏ việc phong chức phó tế nữ: “Phụ nữ luôn phục vụ rất tốt chức năng phó tế đúng không? Họ phục vụ rất tốt trong vai trò phụ nữ, không phải mục tử.” Một thông báo gây ngạc nhiên, chấm dứt những suy tư đã có từ nhiều năm nay.
Gần đây vấn đề này đã bị loại khỏi các chủ đề cần giải quyết của Thượng hội đồng về tính đồng nghị. Năm 2016 chức phó tế nữ đã được giao cho một ủy ban đặc biệt nhưng ủy ban này đã sớm giải thể, nhường chỗ cho một ủy ban nghiên cứu mới năm 2020, hiện nay ủy ban vẫn còn nhưng chưa hoàn thành công việc.
Bằng một câu nói trước các máy camera, Đức Phanxicô đã chấm dứt chủ đề. Bà Anne-Marie Pelletier, thần học gia và là thành viên của Ủy ban thở dài: “Tôi khó hiểu sự vội vàng này, tôi ngạc nhiên khi thấy ngài lên tiếng một cách gấp gác không cần thiết vì vấn đề này đã được tranh luận từ lâu.”
Linh mục Dòng Tên Étienne Grieu, khoa trưởng phân khoa Loyola Paris (trước đây là Trung tâm Sèvres) trả lời: “Thật là đáng tiếc khi vấn đề được giải quyết chỉ trong một câu, trong khi nó đáng được tranh luận, cân nhắc, phân định.” Theo linh mục, chức phó tế nữ mở ra khả năng khả năng phong chức linh mục cho phụ nữ; nhưng giáo hoàng chọn một kiểu ở giữa với các “nữ phó tế”, được hiểu là những phụ nữ phục vụ, ngay cả không nói rõ liệu họ có phải là thừa tác vụ được công nhận hay không, như chức đọc sách hay giúp lễ.
Bà Anne-Marie Pelletier giải thích: “Bằng cách từ chối chức phó tế nữ, Đức Phanxicô chỉ củng cố thêm sự bất cân xứng giữa nam và nữ trong Giáo hội, để phụ nữ ở một khoảng cách xa với linh mục.”
Vì thế thừa tác vụ thụ phong vẫn dành riêng cho nam giới theo ba thứ trật: hàng giám mục cho các giám mục; hàng linh mục cho linh mục; hàng phó tế cho phó tế. Linh mục Grieu nhấn mạnh: “Được chịu chức, phụ nữ có thể chú giải Lời Chúa trong phụng vụ. Chúng ta có thể nghe một giọng nữ mở đầu Tin Mừng cho chúng ta.”
Bà Anne-Marie Pelletier nhấn mạnh đến vị trí của “chức linh mục chịu phép rửa” lần đầu tiên kể từ Công đồng Vatican II. Với Đức Phanxicô, phụ nữ sẽ tiếp tục phục vụ như họ vẫn làm. Liệu điều này có cần đến việc công nhận một thừa tác vụ được thiết lập (nữ phó tế) bằng một phép lành đơn giản – trái ngược với việc truyền chức không? Đức Phanxicô không đề cập đến. Bà Pelletier hỏi: “Vì sao việc phục vụ Lời Chúa hoặc một số cử chỉ bí tích phụ nữ không được làm?”
Phản ứng trước những lời của giáo hoàng, bà Anne Soupa, thần học gia đồng sáng lập Ủy ban Phụ nữ cho biết: “Tôi cảm thấy bị xúc phạm, khi phủ nhận phụ nữ không có khả năng với chức thánh, đó là điều không thể chấp nhận về mặt trí tuệ.” Với nhà thần học tận tụy này, người đã đặt rất nhiều hy vọng vào Đức Phanxicô, những quyết định như vậy chỉ làm nổi bật khoảng cách với xã hội dân sự: bây giờ nước Pháp sẽ ra sao nếu không có các nữ dân biểu, quan tòa, cảnh sát, đó là chỉ nhắc đến các chức vụ tương đương.
Bị tổn thương với cuộc phỏng vấn trên đài CBS, bà ngạc nhiên khi thấy ngài đặt con số giới hạn cho phụ nữ được bầu ở Thượng hội đồng, bà tự hỏi “không biết trong các tranh cãi của Giáo triều, vấn đề phụ nữ có phải là một vấn đề lớn ở Vatican hay không”.
Cho đến cuối thời Cổ đại, vấn đề nữ phó tế vẫn chưa được giải quyết. Họ được công nhận bằng một phép lành đơn giản hay một phong chức? Theo Công đồng Chalceudonia (451), có cùng một truyền chức cho nữ phó tế cũng như cho nam phó tế.
Linh mục Étienne Grieu giải thích: “Vấn đề không phải là tái tạo lại những gì có thể đã tồn tại mà là tìm những gì Giáo hội ngày nay cần. Đây không phải chỉ là vấn đề của các chuyên gia. Chúng ta có thể dành một thượng hội đồng cho vấn đề này, vấn đề phụ nữ được công nhận như thừa tác viên được phong chức là rất quan trọng cho Giáo hội.”
Cuối cùng, nếu phụ nữ không thể làm phó tế, liệu có thể “giảm” chức phó tế nam thành thừa tác vụ đặt định ngang với nữ phó tế không? Tổng giám mục Jean-Paul Vesco của Algiers hỏi trong một chuyên mục của báo La Croix: “Không có sự phát triển đáng kể nào về vấn đề này cũng như những vấn đề khác có thể thực hiện được nếu không có một suy tư sâu sắc về bí tích truyền chức. Phải chăng mọi thứ trong đó đều vô hình, cố định mãi mãi chăng?”
Bực tức vì áp lực, giáo hoàng có vội vàng kết thúc cuộc tranh luận không? Dù một trích đoạn phỏng vấn không có sức mạnh thần học lớn thì cánh cửa hiện nay đã đóng lại trong một thời gian. Và vẫn cần một văn bản chính thức hơn.
Marta An Nguyễn dịch