Tìm hiểu về Opus Dei - Hành trình thánh hóa cuộc sống thường ngày | Lm. Anmai, CSsR
Mikali Nguyễn
Khi thế giới tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức về đức tin và giá trị tinh thần, Opus Dei – một tổ chức Công giáo nổi bật – vẫn giữ vững sứ mệnh đặc biệt của mình trong việc giúp con người nhận ra sự hiện diện của Đức Kitô trong công việc, đời sống gia đình, và các hoạt động bình thường khác. Được thành lập bởi Thánh Josemaría Escrivá vào năm 1928, Opus Dei từ lâu đã trở thành biểu tượng của lý tưởng thánh hóa đời sống thường nhật, một thông điệp được củng cố bởi Công Đồng Vatican II. Công đồng này nhấn mạnh rằng tất cả những ai đã chịu Phép Rửa đều được mời gọi noi gương Đức Kitô bằng cách sống theo Phúc Âm và lan tỏa thông điệp yêu thương ấy đến với người khác. Mục đích cốt lõi của Opus Dei là đóng góp vào sứ mệnh rao giảng Phúc Âm của Giáo Hội, khuyến khích các Kitô hữu thuộc mọi tầng lớp xã hội sống trung kiên với đức tin ngay trong những hoàn cảnh đời thường, đặc biệt thông qua việc thánh hóa công việc hàng ngày của họ.
Opus Dei, tên gọi đầy đủ là Prelatura Sanctae Crucis et Operis Dei (Giám Hạt Thánh Giá và Công Việc của Thiên Chúa), được Thánh Josemaría Escrivá sáng lập tại Madrid, Tây Ban Nha, vào ngày 2 tháng 10 năm 1928. Ý tưởng cốt lõi của tổ chức này bắt nguồn từ tầm nhìn của ngài về việc biến cuộc sống thường ngày – từ công việc văn phòng, lao động chân tay, đến việc chăm sóc gia đình – thành một con đường dẫn đến sự thánh thiện. Kể từ đó, Opus Dei đã phát triển thành một tổ chức toàn cầu, hiện diện tại hơn 60 quốc gia, với hàng trăm ngàn thành viên, bao gồm cả giáo sĩ và giáo dân nam, nữ. Năm 1982, dưới triều đại của Giáo hoàng Gioan Phaolô II, Opus Dei chính thức được công nhận là một “Giám Hạt Tòng Nhân” (Personal Prelature) trong Giáo Hội Công Giáo, một địa vị đặc biệt cho phép tổ chức này thực hiện sứ mệnh mục vụ riêng biệt mà không phụ thuộc vào ranh giới giáo phận truyền thống.
Sứ mệnh của Opus Dei không chỉ đơn thuần là một lời kêu gọi thiêng liêng mà còn là một cách tiếp cận thực tiễn để sống đức tin. Như Công Đồng Vatican II đã khẳng định, mọi Kitô hữu, không chỉ các tu sĩ, đều có trách nhiệm tham gia vào việc rao giảng Phúc Âm. Opus Dei cụ thể hóa điều này bằng cách khuyến khích các thành viên biến những hoạt động hàng ngày – dù là dạy học, làm nông, hay chăm sóc con cái – thành những cơ hội để gặp gỡ Thiên Chúa và phục vụ đồng loại. Đây là một quan điểm độc đáo, khác biệt với nhiều phong trào tôn giáo khác vốn thường tập trung vào việc rút lui khỏi thế gian để tìm kiếm sự thánh thiện.
Tinh thần của Opus Dei được xây dựng trên một số nguyên tắc cơ bản, được Thánh Josemaría Escrivá định hình và truyền cảm hứng qua suốt cuộc đời ngài. Điểm đầu tiên và quan trọng nhất là vị thế là con Thiên Chúa. Ngài từng nói: “Vị thế là con Thiên Chúa là nền tảng của tinh thần Opus Dei.” Theo đức tin Công giáo, mỗi người trở thành con cái Thiên Chúa thông qua Phép Rửa, và Opus Dei nhấn mạnh rằng nhận thức sâu sắc về địa vị này là chìa khóa để sống một đời sống đức tin trọn vẹn. Tổ chức này khuyến khích các thành viên rèn luyện tâm linh để củng cố ý thức về mối quan hệ cá nhân với Thiên Chúa, từ đó dẫn đến một thái độ sống tích cực: tin tưởng vào sự quan phòng của Thiên Chúa, đối thoại giản dị với Ngài qua cầu nguyện, tôn trọng phẩm giá của mỗi con người, và nuôi dưỡng tình yêu thương đích thực đối với thế giới cũng như mọi thực tại mà Thiên Chúa đã tạo dựng. Tinh thần này còn bao hàm sự an nhiên và lạc quan, ngay cả khi đối mặt với khó khăn, như một cách để phản ánh niềm vui của Tin MGlad.
Một nguyên tắc khác là cuộc đời thường. Thánh Josemaría đã khẳng định: “Chính nơi giữa mọi vật chất của thế gian chúng ta mới phải thánh hóa bản thân đồng thời phục vụ Thiên Chúa và nhân loại.” Điều này có nghĩa là gia đình, đời sống hôn nhân, và công việc – tất cả đều là những lĩnh vực mà con người có thể sống đức tin một cách cụ thể. Thay vì xem thế gian là nơi xa lạ với đời sống thiêng liêng, Opus Dei dạy rằng đó là nơi lý tưởng để noi gương Đức Giêsu Kitô. Các đức tính như nhẫn nại, khiêm nhường, liêm chính, và vui tươi trở thành những công cụ để thực hành đức tin trong thực tế, biến những hoạt động tưởng chừng tầm thường thành những hành động thánh thiện.
Một trong những đóng góp nổi bật nhất của Opus Dei là khái niệm thánh hóa công việc làm. Đây không chỉ là làm việc chăm chỉ mà là thực hiện công việc với tinh thần của Đức Giêsu Kitô – tận tâm, hợp đạo lý, và hướng đến việc yêu mến Thiên Chúa cùng phục vụ tha nhân. Theo quan điểm này, bất kỳ công việc nào, dù là một nghề nghiệp danh tiếng hay một nhiệm vụ thầm lặng, đều có giá trị trước mắt Thiên Chúa nếu được thực hiện với tình yêu. Thánh Josemaría từng nhấn mạnh rằng thành công thế gian không quan trọng bằng tình yêu mà con người đặt vào công việc. Điều này khuyến khích các thành viên tìm kiếm sự hoàn hảo trong lao động, không phải để tự đề cao bản thân, mà để làm cho Tin Mừng hiện diện trong mọi khía cạnh của xã hội, từ văn phòng đến xưởng máy, từ trường học đến chợ búa.
Để duy trì nỗ lực thánh hóa, Opus Dei đặt ra một hành trình tâm linh bao gồm cầu nguyện và hy sinh hãm mình. Các thành viên được khuyến khích thực hành những biểu hiện đạo đức Kitô giáo như đọc kinh, cầu nguyện, tham dự Thánh lễ hằng ngày, xưng tội, và suy niệm Phúc Âm. Tình yêu dành cho Đức Mẹ Maria giữ một vai trò quan trọng, được thể hiện qua các lời cầu nguyện như Kinh Kính Mừng và sự sùng kính đặc biệt. Bên cạnh đó, tinh thần hy sinh – như ăn chay, bố thí, hoặc từ bỏ những thú vui không cần thiết – được xem là cách để noi gương Đức Giêsu Kitô, giúp các thành viên chu toàn bổn phận tôn giáo và mang lại niềm vui cho người khác. Những hành động này không phải là hình phạt mà là cách để rèn luyện ý chí và sống yêu thương.
Thánh Josemaría cảnh báo chống lại lối sống “nước đôi,” nơi con người tách rời đời sống nội tâm với đời sống gia đình, xã hội, và nghề nghiệp. Ngài dạy rằng: “Chỉ có một cuộc sống hợp bởi thể xác và linh hồn. Và chính cuộc sống này, cả hồn và xác, phải được thánh hóa và tràn đầy ơn Thiên Chúa.” Quan điểm này nhấn mạnh rằng đức tin không phải là một phần riêng lẻ của cuộc sống mà là một sự thấm nhuần toàn diện, biến mọi khía cạnh – từ công việc đến quan hệ cá nhân – thành cơ hội để sống theo ý muốn của Thiên Chúa.
Opus Dei tôn trọng quyền tự do của các thành viên. Là những công dân bình thường, họ có các quyền và nghĩa vụ như mọi người, và trong các quyết định liên quan đến nghề nghiệp, gia đình, chính trị, tài chính, hoặc văn hóa, họ hành động với trách nhiệm cá nhân. Tổ chức này không ép buộc các thành viên đại diện cho Giáo Hội hoặc Opus Dei trong các lựa chọn riêng tư, cũng không xem các quyết định đó là giải pháp thuần túy Công giáo. Điều này thể hiện sự tôn trọng đối với quan điểm của người khác và khuyến khích mỗi người chịu trách nhiệm cho hành động của mình.
Cuối cùng, hoạt động từ thiện là một phần không thể tách rời của sứ mệnh Opus Dei. Gặp gỡ Đức Kitô được xem như khám phá một kho báu cần được chia sẻ. Thánh Josemaría khuyến khích các thành viên sống gương lành và dùng lời nói để truyền bá sứ điệp hy vọng, đặc biệt trong gia đình, nơi làm việc, và cộng đồng. Tình yêu thương đối với Thiên Chúa và tha nhân thúc đẩy họ tham gia vào việc giải quyết các nhu cầu vật chất và xã hội, từ hỗ trợ giáo dục cho trẻ em nghèo đến chăm sóc y tế cho người bệnh.
Là một Giám Hạt Tòng Nhân, Opus Dei hoạt động dưới sự hướng dẫn của Đức Giám Quản, cùng với các linh mục triều và tín hữu giáo dân nam, nữ, hợp nhất để thực thi sứ mệnh truyền bá lý tưởng thánh thiện giữa thế trần. Địa vị này, được quy định trong Giáo luật (số 294-297), cho phép Opus Dei thực hiện một vai trò đặc thù trong cơ cấu của Giáo Hội, tập trung vào việc giúp mọi người sống thánh thiện qua công việc và đời sống hàng ngày.
Lm. Anmai, CSsR tổng hợp