"Bái quan" trong nghi thức động quan của người Công giáo?! _ Googe Groups

[Mikali Nguyễn]

"Bái quan" trong nghi thức động quan của người Công giáo?!

Mới đây tình cờ tham dự lễ động quan trong 1 đám tang của 1 gia đình Công giáo đạo dòng, thấy có nghi thức gọi là "bái quan" trình diễn coi thực là lạ:

Người chủ lễ (thường là người của bên đạo tỳ) làm nhiều động tác khá cầu kỳ khi thắp nhang, đeo khăn tang, cúi lạy xin phép người chết...Nghi thức chính ở đây là cầm một cây gỗ trắc (dài 24 cm) và 2 cây đèn cầy bái quan thắp sẵn, bước đi tới lui, chắp hai cây nến ngang tai, quỳ bái, múa may và làm nhiều động tác đưa lên đưa xuống như 1 vũ đạo đơn giản.

Như ta đã biết, nghi thức động quan của người Công giáo mang ý nghĩa tâm linh và hình thức khác:
- Nhằm tiễn đưa thi hài người quá cố đến nơi an nghỉ cuối cùng và cầu nguyện cho linh hồn họ được Chúa đón nhận vào cõi vĩnh hằng. Nghi thức này nhấn mạnh niềm tin vào sự phục sinh và đời sống vĩnh cửu, với ý nghĩa rằng cái chết không phải là kết thúc mà là sự chuyển tiếp sang đời sống mới với Chúa.
- Gia đình và cộng đoàn giáo dân tụ họp để cầu nguyện, đọc kinh và tham dự thánh lễ cầu hồn trước khi động quan.
- Linh mục hay người chủ trì rảy nước thánh lên quan tài, biểu thị sự thanh tẩy và phó thác linh hồn cho Chúa.
- Ngoài Thánh giá, còn có 4 cây nến trắng (đặt quanh quan tài hoặc trên bàn thờ) được thắp sáng, tượng trưng cho sự hiện diện của Chúa và ánh sáng dẫn đường cho linh hồn.
Không có nghi thức "bái quan".

Qua tìm hiểu, nghi thức "bái quan" này chỉ có trong tín ngưỡng dân gian hoặc ở Phật giáo. Nó mang ý nghĩa hoàn toàn khác:

1. Nghi thức bái quan bắt nguồn xa xưa từ ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc, đặc biệt qua các yếu tố Đạo giáo và tín ngưỡng dân gian về cõi âm.

2. Hai cây đèn cầy bái quan tượng trưng cho Hắc Vô Thường và Bạch Vô Thường, là 2 sứ giả dẫn hồn là thuộc hạ của Diêm Vương, đến để dẫn dắt linh hồn người quá cố về U Minh Giới để phán xét tội phúc hoặc đầu thai chuyển kiếp. Đôi nến này còn giúp linh hồn không lạc lối.

3. Cặp nến bái quan được giữ lại sau lễ tang, được xem là mang lại phước lộc của người quá cố. Người ta có thể thắp nến này trong các dịp đặc biệt (như cúng giỗ, khai trương, hoặc cầu bình an) với niềm tin rằng nó mang lại may mắn, tài lộc và sự che chở từ tổ tiên.

Nhiều người kháo nhau rằng: cây nến này là kết tinh sự may mắn của người đã khuất truyền lại. Ai giữ nó và thắp nến cầu nguyện khi hữu sự thì gặp nhiều may mắn, hanh thông. Có người đã mua được nhà, làm ăn phát đạt, thi đậu hay được phong chức là nhờ vào cây nến này. Thế nên mới có chuyện kỳ dị là sau tang lễ có người giả mạo và tráo cây nến dẫn đến sự tranh giành của người thân trong nhà!

Vấn đề là vì sao "bái quan" với các yếu tố Đạo giáo này xuất hiện trong nghi thức động quan ở nhiều nhà theo Công giáo? 

Có người rằng đây là "sự giao thoa" hay "hòa quyện" với tín ngưỡng dân gian. Nhưng giao thoa gì khi cả 2 nghi thức này hoàn toàn có ý nghĩa hoàn toàn khác nhau về mặt tâm linh:

1. Trong thần học Công giáo, khái niệm Hắc Vô Thường và Bạch Vô Thường dẫn hồn không tồn tại, vì niềm tin Công giáo tập trung vào Chúa và sự dẫn dắt linh hồn bởi Thiên Chúa hoặc các thiên thần hoặc qua lời cầu nguyện của cộng đoàn,

2. Trong đạo Công giáo, đèn cầy màu trắng tượng trưng cho ánh sáng Thiên chúa và sự tinh khiết của linh hồn. Ý nghĩa tâm linh của đôi đèn cầy bái quan liên quan đến hai vị sứ giả này không được sử dụng trong nghi lễ Công giáo.

3. Không có yếu tố linh hồn của người chết sẽ truyền lại phước lộc và may mắn cho người còn ở dương thế qua hai cây nến này sau khi đã được "phù phép" bằng nghi thức bái quan .

Cần phải nhìn thấy: Nghi thức bái quan không có chỗ đứng trong giáo lý Công giáo. Không thể có sự giao thoa và cũng không thể có sự điều chỉnh lại cho phù hợp khi thực hành nghi thức phi Kitô giáo này tại lễ động quan.

Nếu là người Công giáo "ma ma thần phật" vừa theo đạo, vừa mê tín dị đoan thì hết chỗ nói! Còn nếu đã không tin mà cho phép làm thì đây chẳng khác nào là 1 màn trình diễn vô bổ trước quan tài của người khuất.

MS

[Alphonse Family (AF)]

Thành Mỹ Lê:

Bài này rất hữu ích cho người Công giáo. 

Vào lúc 14:07:31 UTC+7 ngày Chủ Nhật, 1 tháng 6, 2025, Alphonse Family đã viết: