Mikali Nguyễn
Trong Thánh lễ, phần Phụng vụ Lời Chúa được kết thúc bằng Lời Nguyện Tín Hữu (còn được gọi là Lời Nguyện Chung hay Lời Chuyển Cầu). Đây không phải là một phần phụ, mà là cao điểm của việc cộng đoàn đáp lại Lời Chúa mà họ vừa lắng nghe. Sau khi được Lời Chúa nuôi dưỡng và sau khi tuyên xưng Đức Tin qua Kinh Tin Kính, toàn thể cộng đoàn đứng lên để thực thi sứ mạng tư tế của mình: dâng lên Thiên Chúa những lời nguyện xin cho toàn thể nhân loại.
I. Nguồn Gốc Kinh Thánh và Lịch Sử: Một Truyền Thống Lâu Đời
Việc cầu nguyện cho người khác không phải là một phát kiến mới, mà bén rễ sâu trong truyền thống Kinh Thánh và lịch sử lâu đời của Hội Thánh.
- Nền tảng Kinh Thánh: Thánh Phaolô Tông đồ, trong thư gửi cho người học trò Timôthê, đã đặt nền móng cho thực hành này:
"Trước hết, tôi khuyên ai nấy dâng lời cầu xin, khẩn nguyện, nài van, tạ ơn cho tất cả mọi người, cho vua chúa và tất cả những người cầm quyền, để chúng ta được an cư lạc nghiệp mà sống thật đạo đức và nghiêm chỉnh." (1 Tm 2, 1-2)
Lời khuyên này cho thấy ngay từ thời các Tông đồ, cộng đoàn Kitô hữu đã ý thức trách nhiệm phải cầu nguyện không chỉ cho mình, mà cho hết thảy mọi người, từ những nhà lãnh đạo cho đến toàn thể xã hội.
- Lịch sử Hội Thánh: Thực hành này đã có từ những thế kỷ đầu tiên của Kitô giáo. Các Giáo phụ như Thánh Justinô Tử đạo (thế kỷ II) đã mô tả về việc các tín hữu dâng lời cầu nguyện chung cho mọi nhu cầu trong các buổi cử hành. Tuy nhiên, qua dòng lịch sử, thực hành này có lúc đã phai mờ trong Phụng vụ Rôma. Công đồng Vaticanô II (1962-1965), với mong muốn canh tân phụng vụ và đề cao sự tham gia tích cực của giáo dân, đã long trọng phục hồi lại Lời Nguyện Tín Hữu, trả lại cho nó vị trí trang trọng vốn có.
II. Cấu Trúc Bốn Nhịp Cầu Nguyện: Vòng Tay Ôm Trọn Thế Giới
Lời Nguyện Tín Hữu không phải là những lời cầu nguyện tự phát, ngẫu hứng, mà được cấu trúc một cách hợp lý và có chủ đích, theo Sách Lễ Rôma hướng dẫn. Cấu trúc này giống như một vòng tay yêu thương của Hội Thánh, mở rộng dần ra để ôm trọn mọi nhu cầu của nhân loại, thường theo bốn ý chính:
1. Cầu cho Hội Thánh: Đây là lời nguyện đầu tiên, hướng về gia đình thiêng liêng của chúng ta. Chúng ta cầu cho Đức Giáo Hoàng, các Giám mục, linh mục, tu sĩ và toàn thể dân Chúa. Chúng ta cầu cho sự hiệp nhất, cho công cuộc truyền giáo, cho ơn gọi, để Hội Thánh luôn là dấu chỉ và khí cụ cứu độ cho toàn thế giới.
2. Cầu cho thế giới và những người cầm quyền: Vòng tay cầu nguyện mở rộng ra toàn thể xã hội. Chúng ta cầu cho các nhà lãnh đạo quốc gia, cho các nhà chức trách, xin cho họ được ơn khôn ngoan và công chính để phục vụ lợi ích chung, xây dựng hòa bình và tôn trọng phẩm giá con người. Chúng ta cũng cầu cho ơn cứu độ của toàn thế giới.
3. Cầu cho những người đang gặp thử thách, khó khăn: Trái tim của cộng đoàn hướng về những thành phần đau khổ và yếu đuối nhất. Chúng ta cầu cho người nghèo đói, bệnh tật, người bị áp bức, tù đày, người tị nạn, các nạn nhân thiên tai, chiến tranh. Đây là lúc chúng ta thể hiện tình liên đới cụ thể với những anh chị em đang chịu đau khổ trên khắp thế giới.
4. Cầu cho cộng đoàn địa phương: Cuối cùng, vòng tay cầu nguyện quay về với chính cộng đoàn đang cử hành phụng vụ. Chúng ta cầu cho những nhu cầu riêng của giáo xứ: cho người mới qua đời, cho các gia đình đang gặp khó khăn, cho các em sắp lãnh nhận bí tích, cho những người phục vụ trong giáo xứ... Điều này kết nối đức tin với cuộc sống thực tế của mỗi người.
Sau mỗi ý nguyện, cộng đoàn cùng đồng thanh đáp lại, thường là: "Xin Chúa nhậm lời chúng con." Lời đáp chung này không phải là một câu nói theo thói quen, mà là sự hiệp thông sâu sắc, là dấu chỉ toàn thể cộng đoàn cùng chung một tấm lòng để dâng lời nguyện xin lên Thiên Chúa.
III. Ý Nghĩa Thần Học Sâu Sắc: Chúng Ta Là Ai Khi Đọc Lời Chuyển Cầu?
Khi tham gia vào Lời Nguyện Tín Hữu, chúng ta không chỉ đơn thuần là những người đi "xin ơn". Chúng ta đang thực thi một vai trò cao cả hơn nhiều.
- Thực thi Chức Tư Tế Chung: Nhờ Bí tích Rửa Tội, mỗi người Kitô hữu đều được tham dự vào chức tư tế của Chúa Kitô. Chúa Giêsu là vị Thượng Tế duy nhất, Đấng hằng chuyển cầu cho chúng ta trước mặt Chúa Cha (x. Dt 7, 25). Khi chúng ta dâng lời chuyển cầu, chúng ta đang kết hợp với Chúa Kitô Thượng Tế, thực thi chức vụ tư tế của mình, trở thành "người môi giới" dâng những nhu cầu của nhân loại lên cho Thiên Chúa.
- Là Trái Tim của Thế Giới: Thế giới có rất nhiều người không biết cầu nguyện, hoặc không thể cầu nguyện, hoặc không tin vào Thiên Chúa. Tại thời điểm này, cộng đoàn phụng vụ nhỏ bé trở thành tiếng nói cho những người không có tiếng nói, trở thành trái tim cầu nguyện cho toàn thế giới. Chúng ta mượn miệng lưỡi mình để nói lên những khao khát, những nỗi đau, những hy vọng của cả nhân loại.
- Kết Nối Phụng Vụ và Cuộc Sống: Lời Nguyện Tín Hữu là cây cầu nối liền giữa Lời Chúa vừa được công bố và cuộc sống thực tại. Chúng ta không chỉ nghe Lời Chúa một cách thụ động, mà còn áp dụng Lời Chúa đó vào những hoàn cảnh cụ thể của con người. Lời cầu nguyện cho người nghèo nhắc nhở chúng ta về sứ mạng bác ái. Lời cầu nguyện cho hòa bình thôi thúc chúng ta trở thành người xây dựng hòa bình.
IV. Làm Sao Để Tham Dự Sốt Sắng Hơn?
Để Lời Nguyện Tín Hữu không trở thành một nghi thức nhàm chán, chúng ta có thể tập một vài thói quen thiêng liêng:
- Lắng nghe chủ động: Thay vì lơ đãng, hãy lắng nghe từng ý nguyện. Khi nghe cầu cho bệnh nhân, hãy nghĩ đến một người thân quen đang đau ốm và dâng họ lên cho Chúa. Khi nghe cầu cho hòa bình, hãy nghĩ đến một điểm nóng xung đột trên thế giới.
- Hiệp thông trong thinh lặng: Giữa các lời nguyện, thường có một khoảng thinh lặng ngắn. Hãy dùng giây phút đó để dâng lên Chúa những ý nguyện riêng tư của bạn, kết hợp chúng với lời cầu nguyện chung của cả Hội Thánh.
- Đáp lời từ con tim: Hãy để lời đáp "Xin Chúa nhậm lời chúng con" được thốt ra từ sâu thẳm con tim, với tất cả niềm tin tưởng và phó thác vào tình thương quan phòng của Chúa.
- Sống điều mình cầu nguyện: Lời cầu nguyện sẽ trở nên sống động nhất khi được thể hiện bằng hành động. Sau Thánh lễ, hãy cố gắng sống điều mà bạn đã cầu xin: thăm viếng một người bệnh, giúp đỡ một người nghèo, tha thứ cho người khác...
Kết Luận
Lời Chuyển Cầu trong Thánh lễ là một khoảnh khắc vô cùng quý giá và đầy quyền năng. Đó là lúc chúng ta không còn nghĩ đến riêng mình, mà mở rộng trái tim ra với toàn thể Hội Thánh và nhân loại. Đó là lúc cộng đoàn nhỏ bé của chúng ta được kết hợp với lời chuyển cầu của chính Chúa Giêsu, và trở thành một lời chúc lành cho cả thế giới.
Ước mong rằng, mỗi khi đứng lên đọc Lời Nguyện Tín Hữu, mỗi người chúng ta sẽ ý thức sâu sắc về phẩm giá và trách nhiệm của mình: là những tư tế của giao ước mới, là trái tim đang đập nhịp cầu nguyện cho sự sống của toàn thế giới.
Lm. Anmai, CSsR